Köprülüzade Numan Paşa

Köprülüzade Numan Paşa veya Köprülüzade Damat Numan Paşa (d. 1670 İstanbul - ö. 1719, Kandiye), III. Ahmed saltanatında, 16 Haziran 1710 - 18 Ağustos 1710 tarihleri arasında iki ay sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamı.

Köprülüzade Numan Paşa
Osmanlı Sadrazamı
Görev süresi 16 Haziran 1710 - 18 Ağustos 1710
Hükümdar	III. Ahmed
Yerine geldiği	Çorlulu Damat Ali Paşa
Yerine gelen	Baltacı Mehmed Paşa
Kişisel bilgiler
Doğum	İstanbul 1670
Ölüm	1719 Kandiye

Hayatı

Köprülüzade Numan Paşa 1670'te İstanbul'da Köprülü Fazıl Mustafa Paşa'nın büyük oğlu olarak doğmuştur.[1] Çağının prestijli medreselerinden ve en önde giden bilim adamlarından çok iyi bir medrese eğitimi aldı. Babasının 1691'de vefatından sonra Köprülü vakıflarının mütevelli idareceisi oldu.[2] 1696'da Avusturya seferine katıldı. 1697'de altıncı vezirlik verilip kubbe veziri oldu.

Sırayla 1700'de Erzurum valisi, 1703'te Anadolu Beylerbeyi, Aralık 1703'te Eğriboz muhafızlığı, Şubat 1705'te Kandiye valisi, 1706'de Boğaz Muhafızı, 1707'de tekrar Kandiye valisi ve Temmuz 1709'da Belgrad valisi oldu. 1710'da Sultan II. Mustafa'nın kızı Ayşe Sultan'la nikahlanıp saraya damat oldu.

Sultan III. Ahmed Rusya ile yapılacak anlaşmada başarı sağlıyacağını düşünerek onu Çorlulu Damat Ali Paşa yerine 16 Haziran 1710'da sadrazam yaptı. Fakat Rusya ile yapılan anlaşma Sultan'ın beklediğinin hilafına olmuştu. Muhalifleri de devlet ricali içinde yıpratıcı bir kampanya gütmekteydiler. Bunun üzerine üç ay sedarette kaldıktan sonra 18 Ağustos 1710'da azledildi.

Önce tekrar Eğriboz muhafızlığı görevi verildi. Aynı yıl Hanya valisi yapıldı. 1711'de ikinci kez Kandiye muhafızlığı görevine getirildi. 1713'te Yanya valiliği kendisine arpalık olarak verildi. 1714'te Bosna Valisi iken Karadağ isyanını gayet şiddetle bastırdı. Bunun olası bir Osmanlı-Venedik savaşını önlediği kabul edilmektedir.[1]

1716'da Kıbrıs valiliğine tayini çıktı. Fakat 1715-1718 Osmanlı-Avusturya-Venedik Savaşı'nın 1616 evresinde Osmanlı ordusu Avusturyalılara karşı yenilmiş ve Avusturyalılar Bosna'ya göz dikmiş olarak ilerlemeye başlamıştı. Kıbrıs Valiliği hala kendi uhdesinde olarak Bosna'ya cepheye gönderildi. Avusturya ordularının diğer cephelerde başarılarına karşıt olarak onların Bosna içlerine girme hedeflerine erişmelerini başarılı direnişlerle (örneğin Ekim 1717'de Îzvornik kalesi savunması) imkânsız kıldı. Bu savaşının bitişini sağlayan Pasarofça Antlaşması'nın imzalanmasına kadar Bosna'da kaldı.

Paşarofça Anlaşması'nin imzalanmasından sonra kendi isteğiyle Ağustos 1718'de dördüncü defa Kandiye valisi tayin edildi. Kısa bir müdddet sonra burada 28 Ocak 1719 hummadan daha 49 yaşında iken öldü. Cenazesi İstanbul'a getirilip Köprülü türbesine gömüldü.

Değerlendirme

Sicill-i Osmani onu şöyle değerlendirir:[1]

Alim, akıllı, tedbirli, iş idaresini bilir ve devletin ruknu idi.

Osmanlılar Ansiklopedisi'nin değerlendirmesi ise şöyledir:[2]

Dürüst, riya bilmez, vakur ve doğruluktan ayrılmaz birisi (idi). Çağdaşları onun vezirlikten çok şeyhulislamlığa yakıştığını söylemektedirler.

Kaynakça

1. Mehmed Süreyya (haz. Nuri Akbayar) (1996), Sicill-i Osmani, İstanbul:Tarih Vakfı Yurt Yayınları ISBN 975-333-0383 C.IV s.568-569
2. Toksoy, Cemal "Numan Paşa (Köprülüzade)" (1999) Yaşamları ve Yapıtlarıyla Osmanlılar Ansiklopedisi, İstanbul:Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık A.Ş. C.1 s.543 ISBN 975-08-0072-9

Dış bağlantılar

• Danışmend, İsmail Hami, (1971) Osmanlı Devlet Erkâni, İstanbul: Türkiye Yayınevi,
• Buz, Ayhan (2009) " Osmanlı Sadrazamları", İstanbul: Neden Kitap, ISBN 978-975-254-278-5
• Toksoy, Cemal "Numan Paşa (Köprülüzade)" (1999) Yaşamları ve Yapıtlarıyla Osmanlılar Ansiklopedisi, İstanbul:Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık A.Ş. C.1 s.543 ISBN 975-08-0072-9
• Mehmed Süreyya (haz. Nuri Akbayar) (1996), Sicill-i Osmani, İstanbul:Tarih Vakfı Yurt Yayınları ISBN 975-333-0383 C.IV s.568-569

Siyasi görevi
Önce gelen: Çorlulu Damat Ali Paşa	Osmanlı Sadrazamı 16 Haziran 1710 - 18 Ağustos 1710	Sonra gelen: Baltacı Mehmed Paşa