İbahilik
İbahilik (Arapça: ibāḥa); İslâm'da, Sünnî anlayışın yasakladığı ve günah olarak değerlendirdiği bazı şeyleri yasak görmemektir. Hatta bir bölümünün tersini yapmak anlayışıdır. Hristiyan teolojisinde ise, günahlardan arınarak ahiretteki sonsuz kurtuluş ve selâmete sadece kuvvetli imân ve Tanrı'nın mağfireti sayesinde erişilebileceği inancında olan kişileri tanımlamakta kullanılan bir deyimdir.
 Nizârî Bâtınî-İsmâ‘îl’îyye, Hurûf’îyye, Keysân’îyye ve İmâm’îyye-i İsnâ‘aşer’îyye Şîʿîliğiyle ilgilidir. |
|
Alevîlikte Önderler
Alevîlikte etkin kişiler
Diğer etkileşim grupları
|
İ'tikadi kökeni
Bu anlayış (İbaha i'tikadı), Bektaşîlik yolunun temel kurallarından biri durumuna Balım Sultan ile gelmiştir. "Dincilik karşıtlığı" (Anti-Nomizm) olarak da tanımlanabilen bu davranış İslâm'ın Sünnî ekolünündeki bir kesimin oluşturduğu katı kurallara karşı ortaya çıkmış olan bir yorum biçimidir.
Bektaşî Tarikatı'ndaki yeri
Sünnî İslâm'ın ortaya sürdüğü şeyleri, Alevî-Bektaşî anlayışından süzerek ya da geçirerek kabul etme veya kabul etmeme anlayışı ve tavrıdır. Alevî-Bektaşîliğin özgün yanını ve - Sünnîliğe karşın - kimliğini bu anlayış ortaya koyar. Alevî-Bektaşîliğe yorum (Bâtınî te’vil) yolunu açar. Bir başka deyişle Alevî-Bektaşîliğin felsefik altyapısını oluşturur.
Hristiyanlıkta ibâhiyûn kavramı
Hristiyanlıkta ise ibâhiyûn kişi ahlâkî yasaların uygulanabilirliği ile sabit anlamlarını inkâr eden ve kurtuluşa ermenin sadece imân ve ilâhî inayet ile mümkün olabileceğine inanan şahsiyet olarak tanımlanmaktadır.
