Kalkınma Ajansları Genel Müdürlüğü
Kalkınma Ajansları Genel Müdürlüğü, Türkiye Cumhuriyeti Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı'na bağlı ve kalkınma ajanslarından sorumlu olan genel müdürlüktür.
Tarihi
AB üyelik sürecinde Türkiye'nin bölgeler arası gelir ve gelişmişlik farklarının azaltılması politikaları kapsamında, 2006 yılında 5449 sayılı kanun ile kalkınma ajansı kurulmasına karar verildi. Bugüne kadar tüm Türkiye’de 26 tane kalkınma ajansı kurularak faaliyetlerine başlamıştır. Türkiye'de kalkınma ajanslarının koordinasyonundan Kalkınma Bakanlığı sorumludur.
Türkiye’de bölgeler arası gelişmişlik farklarını azaltmak amacıyla 1989 yılından itibaren ilk kalkınma projeleri GAP, DOKAP (Doğu Karadeniz Kalkınma Programı), DAKAP (Doğu Anadolu Kalkınma Programı) ve ZBK (Zonguldak-Bartın-Karabük) kalkınma programları gibi projeler DPT (Kalkınma Bakanlığı) koordinasyonunda hayata geçirilmeye başlandı. Ancak merkezden yapılan planlamanın yeterince verimli sonuçlar vermemesi sonucu gelişmiş ülke deneyimlerinden de yararlanılarak, yukarıdan aşağıya değil, aşağıdan yukarıya bir kalkınma politikasının geliştirilmesinin önemi anlaşıldı.
AB üyelik sürecinde Türkiye'de bölgeler arası gelir ve gelişmişlik farklarının azaltılması politikaları kapsamında, AB’nin bölgesel gelişme politikası ve uygulamalarına paralel yeni bir yaklaşım, yöntem ve kurumsal örgütlenme modeline dikkat çekilmiş ve AB ülkelerinin bu konudaki deneyimlerinden faydalanılarak bölgesel kalkınma modelleri üzerinde durulmuştur.
AB İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflandırması (NUTS)’na paralel olarak Türkiye'de üç düzey halinde İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflandırılması yapılmıştır. Bu bağlamda Türkiye 26 Düzey-2 alt bölge olarak tanımlanmıştır. Düzey-2 alt bölgeleri kurulması ile;
- Bölgesel farklılıkları azaltmayı amaçlayan bir ulusal ve ekonomik ve sosyal uyum politikasının geliştirilmesi,
- Bu başlık altındaki mevzuatın uygulanmasını kolaylaştıracak yasal çerçevenin kabul edilmesi,
- Bölgelere yönelik kamu yatırımlarına ilişkin öncelik kriterlerini ortaya koyan çok yıllı bütçeleme usullerinin oluşturulması,
- Bölgesel kalkınmayı yürütecek idari yapıların güçlendirilmesi
- Bölgesel kalkınma planlarını uygulanması hedeflenmiştir.[1]
2006 yılında 5449 sayılı kanun ile her bir Düzey-2 bölgesi için kalkınma ajansı kurulmasına karar verildi. Bugüne kadar tüm Türkiye’de 26 tane kalkınma ajansı kurularak faaliyetlerine başlamıştır.
Kalkınma Ajansları
| Kalkınma Ajansı | Faaliyet Gösterdiği İller |
|---|---|
| Ahiler Kalkınma Ajansı (AHİKA) | Aksaray, Kırıkkale, Kırşehir, Niğde, Nevşehir |
| Ankara Kalkınma Ajansı (ANKARAKA) | Ankara |
| Batı Akdeniz Kalkınma Ajansı (BAKA) | Antalya, Burdur, Isparta |
| Batı Karadeniz Kalkınma Ajansı (BAKKA) | Bartın, Karabük, Zonguldak |
| Bursa Eskişehir Bilecik Kalkınma Ajansı (BEBKA) | Bilecik, Bursa, Eskişehir |
| Çukurova Kalkınma Ajansı (ÇKA) | Adana, Mersin |
| Dicle Kalkınma Ajansı (DİKA) | Batman, Mardin, Şırnak, Siirt |
| Doğu Akdeniz Kalkınma Ajansı (DOĞAKA) | Hatay, Kahramanmaraş, Osmaniye |
| Doğu Anadolu Kalkınma Ajansı (DAKA) | Bitlis, Hakkâri, Muş, Van |
| Doğu Karadeniz Kalkınma Ajansı (DOKA) | Artvin, Giresun, Gümüşhane, Ordu, Rize, Trabzon |
| Doğu Marmara Kalkınma Ajansı (MARKA) | Bolu, Düzce, Kocaeli, Sakarya, Yalova |
| Fırat Kalkınma Ajansı (FKA) | Bingöl, Elazığ, Malatya, Tunceli |
| Güney Ege Kalkınma Ajansı (GEKA) | Aydın, Denizli, Muğla |
| Güney Marmara Kalkınma Ajansı (GMKA) | Balıkesir, Çanakkale |
| İpekyolu Kalkınma Ajansı (İKA) | Adıyaman, Gaziantep, Kilis |
| İstanbul Kalkınma Ajansı (İSTKA) | İstanbul |
| İzmir Kalkınma Ajansı (İZKA) | İzmir |
| Karacadağ Kalkınma Ajansı (KARACADAĞ) | Diyarbakır, Şanlıurfa |
| Kuzey Anadolu Kalkınma Ajansı (KUZKA) | Çankırı, Kastamonu, Sinop |
| Kuzey Doğu Anadolu Kalkınma Ajansı (KUDAKA) | Bayburt, Erzincan, Erzurum |
| Mevlana Kalkınma Ajansı (MEVKA) | Karaman, Konya |
| Orta Anadolu Kalkınma Ajansı (ORAN) | Kayseri, Sivas, Yozgat |
| Orta Karadeniz Kalkınma Ajansı (OKA) | Amasya, Çorum, Samsun, Tokat |
| Serhat Kalkınma Ajansı (SERKA) | Ağrı, Ardahan, Iğdır, Kars |
| Trakya Kalkınma Ajansı (TRAKYAKA) | Edirne, Kırklareli, Tekirdağ |
| Zafer Kalkınma Ajansı (ZEKA) | Afyonkarahisar, Kütahya, Manisa, Uşak |
Dış bağlantılar
| Kalkınma Ajansı | Web Sitesi |
|---|---|
| Ahiler Kalkınma Ajansı (AHİKA) | https://web.archive.org/web/20190413223300/http://www.ahi-ka.org.tr/ |
| Ankara Kalkınma Ajansı (ANKARAKA) | http://www.ankaraka.org.tr/ |
| Batı Akdeniz Kalkınma Ajansı (BAKA) | http://www.baka.org.tr/ |
| Batı Karadeniz Kalkınma Ajansı (BAKKA) | http://www.bakka.org.tr/ |
| Bursa Eskişehir Bilecik Kalkınma Ajansı (BEBKA) | http://www.bebka.org.tr/ |
| Çukurova Kalkınma Ajansı (ÇKA) | http://www.cka.org.tr/ |
| Dicle Kalkınma Ajansı (DİKA) | http://www.dika.org.tr/ |
| Doğu Akdeniz Kalkınma Ajansı (DOĞAKA) | http://www.dogaka.org.tr/ |
| Doğu Anadolu Kalkınma Ajansı (DAKA) | http://www.daka.org.tr/ |
| Doğu Karadeniz Kalkınma Ajansı (DOKA) | http://www.doka.org.tr/ |
| Doğu Marmara Kalkınma Ajansı (MARKA) | http://www.marka.org.tr/ |
| Fırat Kalkınma Ajansı (FKA) | http://www.fka.org.tr/ |
| Güney Ege Kalkınma Ajansı (GEKA) | https://web.archive.org/web/20151031070919/http://geka.org.tr/ |
| Güney Marmara Kalkınma Ajansı (GMKA) | http://www.gmka.org.tr/ |
| İpekyolu Kalkınma Ajansı (İKA) | http://www.ika.org.tr/ |
| İstanbul Kalkınma Ajansı (İSTKA) | http://www.istka.org.tr/ |
| İzmir Kalkınma Ajansı (İZKA) | http://www.izka.org.tr/ |
| Karacadağ Kalkınma Ajansı (KARACADAĞ) | http://www.karacadag.org.tr/ 14 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. |
| Kuzey Anadolu Kalkınma Ajansı (KUZKA) | http://www.kuzka.gov.tr/ |
| Kuzey Doğu Anadolu Kalkınma Ajansı (KUDAKA) | http://www.kudaka.org.tr/ |
| Mevlana Kalkınma Ajansı (MEVKA) | http://www.mevka.org.tr/ |
| Orta Anadolu Kalkınma Ajansı (ORAN) | http://www.oran.org.tr/ |
| Orta Karadeniz Kalkınma Ajansı (OKA) | http://www.oka.org.tr/ |
| Serhat Kalkınma Ajansı (SERKA) | http://www.serka.org.tr/ |
| Trakya Kalkınma Ajansı (TRAKYAKA) | http://www.trakyaka.org.tr/ |
| Zafer Kalkınma Ajansı (ZEKA) | http://www.zafer.org.tr/ |
Kaynakça
- Tamer, Ahmet, Kalkınma Ajansları Mevzuatı. Adalet Yayınevi, Ankara 2012, ISBN 9786055336424