Bingöl (il)

Bingöl, Türkiye'nin Doğu Anadolu Bölgesi'nde yer alan bir ildir.

Bingöl
İl
İlin Türkiye'deki konumu
Ülke	Türkiye
Coğrafi bölge	Doğu Anadolu
İdare
• Vali	Ömer Baylas [1]
Yüzölçümü
• Toplam	8,253 km² (3.186 mil²)
Nüfus
• Toplam	266.019
• Kır	110.322
• Şehir	155.697
Zaman dilimi	UTC+03.00 (UDAZD)
İl alan kodu	426
İl plaka kodu	12

İl Nüfusu: 239.560'dür. Bu nüfusun %65,4'ü şehirlerde yaşamaktadır (2016). İlin yüzölçümü 8.004 m²'dir. İlde km²'ye 34 kişi düşmektedir. (Bu sayı merkez ilçede 84'dür.) İlde yıllık nüfus artış oranı % 0,89 olmuştur. İl merkezinin denizden yüksekliği: 1159 m.'dir.

2016 yılında TÜİK verilerine göre merkez ilçeyle beraber 8 İlçe, 11 belediye, bu belediyelerde 68 mahalle ve ayrıca 320 köyü vardır.

Yönetim

İllerde protokolde ilk sırada yer alan Vali, merkezî yönetimi temsil eder ve Cumhurbaşkanı tarafından atanır. Büyükşehir dışındaki illerde yerel yönetim, şehirler düzeyindedir. Belediye Başkanı, belediye sınırları içinde kalan seçmenin oy çokluğu ile seçilir. Ayni seçmen İlçe Belediye Meclisi için de oy kullanarak ilçelerin belediye meclisleri oluşturur. İldeki bütün seçmenler ayrıca il genel meclisi için de oy kullanarak, İl Genel Meclisinin oluşumunu sağlarlar.

İl genel meclisi ve belediye meclisi üyelikleri için yapılan seçimlerde onda birlik baraj uygulamalı nispî temsil sistemi, belediye başkanlığı seçiminde ise çoğunluk sistemi uygulanır. İl genel meclisi ve belediye meclisi üye sayıları ilçe nüfusuna göre, kontenjandan kalan sayıların partilere dağılımı ise D'Hondt Sistemine göre belirlenir (Kanun:2972-Madde:23).

İl Genel Meclisi, İl Özel İdaresinin karar organıdır ve başkanını üyeleri arasından gizli oyla seçer. Ayrıca İl Genel Meclisi kendi içinden gizli oyla bir yıl görev yapacak 5 kişilik İl Encümenini seçer.[2][3]

Merkezî yönetim, vali ve il müdürlerinden oluşur. İl Özel İdaresi (İl Genel Meclisi ve İl Encümeni) seçilmişlerden oluşur ancak vali başkanlığında görev yapar. Yerel yönetim ise belediye başkanları ve belediye meclislerinden oluşur.

Bingöl valisi, 1974-Sorgun doğumlu Ömer Baylas ’dir. 5 Kasım 2018’de Beypazarı kaymakamı iken atanmıştır.[4]

Bingöl Belediye Başkanı, 1970-Bingöl doğumlu Çağrı Selçuk Doğan(Türkiye İşçi Partisi), 31 Mart 2019 seçimlerinde %38,60 oy oranıyla seçilmiştir.[5]

2019 Türkiye yerel seçimleri sonuçlarına göre Bingöl İl Genel Meclisi üye sayısı: 15 AK Parti, 3 CHP, 3 HDP ve 2 MHP olmak üzere 23’tür. Bingöl Belediye Meclisi ise 16 AK Parti, 9 HDP ve 6 MHP olmak üzere 31 üyeden oluşur.[6]

2018 Türkiye genel seçimleri sonucuna göre Bingöl'ün Türkiye Büyük Millet Meclisi'ndeki milletvekili sayısı 3'tür: 2'si AK Partili (Cevdet Yılmaz ve Feyzi Berdibek) ve 1 tanesi de HDP'lidir (Erdal Aydemir).[7]

Nüfus

Güncel Nüfus Değerleri (TÜİK 4 Şubat 2020 verileri[8])

Bingöl ili nüfusu: 279.812'dir. Bu nüfusun %67,17'si şehirlerde yaşamaktadır (2019 sonu).

İlin yüzölçümü 8.004 km²'dir. İlde  km²'ye 35 kişi düşmektedir. (Bu sayı merkez ilçede 91’dir.)

İlde yıllık nüfus % 0,50 oranında azalmıştır.  Nüfus artış oranı en yüksek ve en düşük ilçeler: Merkez ilçe (% 2,92), Genç (-% 11,05)

04 Şubat 2020 TÜİK verilerine göre merkez ilçeyle beraber 8 İlçe, 11 belediye, bu belediyelerde 68 mahalle ve ayrıca 320 köy vardır.

2019 yılı sonunda Bingöl ili ve ilçelerinin yerleşim yeri ve nüfusla ilgili sayısal bilgileri[9]
İlçe	Nüfus 2018	Nüfus 2019	Nüfus Artışı %	Belediye Sayısı	Mahalle Sayısı	Köy Sayısı	Köy Nüfusu	Şehir nüfusu	Şehirde oturan %	Alanı  km^2[10]	km^2'ye düşen kişi
Adaklı	9.315	8.550	-8,21	1	7	32	5.299	3.251	38,02	825	10
Genç	38.428	34.181	-11,05	1	5	68	14.092	20.089	58,77	1.443	24
Karlıova	29.650	29.174	-1,61	1	6	47	20.755	8.419	28,86	1.566	19
Kiğı	5.013	4.578	-8,68	1	3	25	1.898	2.680	58,54	483	9
Merkez ilçe	160.165	164.835	2,92	3	29	88	35.396	129.439	78,53	1.814	91
Solhan	33.618	33.655	0,11	2	7	27	11.954	21.701	64,48	1.033	33
Yayladere	2.139	2.021	-5,52	1	6	20	1.068	953	47,15	417	5
Yedisu	2.877	2.818	-2,05	1	5	13	1.396	1.422	50,46	423	7
BİNGÖL	281.205	279.812	-0,50	11	68	320	91.858	187.954	67,17	8.004	35

İlin yıllara göre nüfusları

Bingöl il nüfus bilgileri
Yıl	Toplam	Sıra	Fark	Şehir - Kır
1965[11]	150.521	65		%14     20.401 130.120     %86
1970[12]	177.951	64	%18	%20     35.451 142.500     %80
1975[13]	210.804	69	%18	%22     45.961 164.843     %78
1980[14]	228.702	68	%8	%24     54.997 173.705     %76
1985[15]	241.548	67	%6	%25     61.199 180.349     %75
1990[16]	250.966	65	%4	%35     86.648 164.318     %65
2000[17]	253.739	66	%1	%49     123.470 130.269     %51
2007[18]	251.552	63	-%1	%56     141.703 109.849     %44
2008[19]	256.091	64	%2	%54     137.286 118.805     %46
2009[20]	255.745	64	-%0	%54     138.574 117.171     %46
2010[21]	255.170	64	-%0	%54     138.069 117.101     %46
2011[22]	262.263	64	%3	%56     147.081 115.182     %44
2012[23]	262.507	64	%0	%57     150.166 112.341     %43
2013[24]	265.514	64	%1	%57     150.556 114.958     %43
2014[25]	266.019	64	%0	%59     155.697 110.322     %41
2015[26]	267.184	64	%0	%60     160.614 106.570     %40

Konum

Konum Bilgileri
İlçe	Kuruluş Yılı[27]	Alanı km²	Rakım mt.	Merkeze Uzaklık km[28]	Ulaşan Yollar[28]
Adaklı	1987	825	1.507	78	-27=>12-75=>12-76
Bingöl Merkez		1.814	1.159		-27, -07, 12-75
Genç	1926	1.443	1.018	21	-07, 12-25
Karlıova	1934	1.566	1.824	70	-05, 12-03
Kiğı	Cumh.önce	483	1.519	75	-27=>12-75=>12-77
Solhan	1932	1.033	1.424	57	-28
Yayladere	1987	417	1.569	108	-26=>23-09=>23-07=>12-78
Yedisu	1990	423	1.534	129	-05=>12-82
BİNGÖL	1935	8.004

Ekonomi

Bingöl Türkiye'de arıcılığın yapıldığı önemli illerdendir. 84.269 adet kovandan 1263 ton bal elde edilir. 14,9 kg ile kovan başına verim Türkiye ortalamasının (14,5 kg) az üzerindedir. Türkiye'deki kovan sayısı ve bal üretiminin %1,5'ini Bingöl gerçekleştirir[29].

Spor

2018-2019 sezonu sonunda, Bölgesel Amatör Lig'de 12 Bingölspor grup 8'incisi, Karlıova Yıldırımspor grup 10'uncusu olmuştur. Voleybol erkekler 1. liginde Solhanspor, ligi 5. sırada tamamlamıştır.

Ziraat Türkiye Kupası'nda Karlıova Yıldırımspor ilk turda elenmiştir.

Bingöl'ün önemli spor tesisleri: Bingöl Şehir Stadyumu (3.000), Merkez Karşıyaka Spor Salonu (5.000), Merkez Kapalı Yarı-Olimpik Yüzme Havuzu (500), Haserek' ve Yolçatı Kayak merkezleri.

Kaynakça

1. "Yeni Valiler Kararnamesi Resmi Gazete'de yayımlandı: 39 ilin valisi değişti". Haberturk.com. 27 Ekim 2018. 5 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Kasım 2018.
2. "Arşivlenmiş kopya". 5 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2020.
3. "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 18 Haziran 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2020.
4. "Arşivlenmiş kopya". 3 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2020.
5. http://www.bingol.bel.tr/baskaninozgecmisi.php
6. "Arşivlenmiş kopya". 1 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2020.
7. "Arşivlenmiş kopya". 2 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2020.
8. https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=95&locale=tr 25 Ağustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. TUİK 4 Şubat 2020 verileri
9. "Arşivlenmiş kopya". 25 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2020.
10. "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 24 Ekim 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2020.
11. "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
12. "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
13. "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
14. "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
15. "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
16. "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
17. "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
18. "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
19. "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
20. "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
21. "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
22. "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
23. "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
24. "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.
25. "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
26. "2015 genel nüfus sayımı verileri" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.
27. İçişleri Bakanlığı- İller İdaresi Genel Müdürlüğü
28. Karayolları Genel Müdürlüğü
29. SANDAL, Ersin Kaya; KAN, Celal (2013). "Bingöl İli'nde Arıcılık Faaliyetleri". Türk Coğrafya Dergisi. 21 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Kasım 2016.

Dış bağlantılar

• Bingöl Valiliği

Bingöl Köy ve Kasabaları Web Sayfaları