Türkiye'de seçimler

Türkiye'de milletvekili genel seçimleri, beş (5) yılda bir, 600 üyeli Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne üye seçmek için, nisbi temsil sistemi ile yapılır.[1] Bir parti mecliste sandalye elde etmek için, ulusal düzeyde oyların en az %10'unu almalı, aynı zamanda seçim bölgelerinde oyların, karmaşık bir formülle hesaplanan bir yüzdesini elde etmelidir. Yerel Seçimler ise yasa gereği beş (5) senede bir yapılmaktadır.[1] Yerel seçimler, Türkiye Cumhuriyeti sınırları içerisindeki yerel yönetimleri belirlemek amacıyla yapılır. Cumhurbaşkanları ise 2007'de anayasada yapılan değişikliğe kadar meclis tarafından bir dönem yedi yıllığına seçilmekteydi, bundan sonra halk tarafından en fazla iki dönem beş yıllığına (5+5) seçilmektedir.

Cumhurbaşkanlığı seçimleri

Son seçim

Aday		Yurt içi oy	%	Yurt dışı oy	%	Gümrük oy	%	Toplam oy	%
	Recep Tayyip Erdoğan	25.436.238	52.38	807.974	60.24	86.611	52.39	26.330.823	52.59
	Muharrem İnce	14.951.788	30.79	328.934	24.53	59.599	36.05	15.340.321	30.64
	Selahattin Demirtaş	4.039.390	8.32	157.111	11.71	9.293	5.62	4.205.794	8.40
	Meral Akşener	3.603.858	7.42	36.896	2.75	8.276	5.01	3.649.030	7.29
	Temel Karamollaoğlu	434.882	0.90	7.730	0.58	1.092	0.66	443.704	0.89
	Doğu Perinçek	95.928	0.20	2.573	0.19	454	0.27	98.955	0.20
Geçersiz/boş oy		1.109.260	—	17.366	—	2.706	—	1.129.332	—
Toplam		48.562.084	100	1.341.218	100	165.325	100	50.068.627	100
Kayıtlı seçmen/katılım		56.322.632	88.19	3.044.837	44.62	—	—	59.367.469	86.24

Eski seçimler

	10 Ağustos 2014
Aday	%	Parti
Recep Tayyip Erdoğan	% 51,79 / 100	Adalet ve Kalkınma Partisi
Ekmeleddin İhsanoğlu	% 38,44 / 100	Cumhuriyet Halk Partisi-Milliyetçi Hareket Partisi
Selahattin Demirtaş	% 9,76 / 100	Halkların Demokratik Partisi

Özet

• Mustafa Kemal Atatürk - 29 Ekim 1923 - 281 milletvekilinden 158 oy (%56,2)
• Mustafa Kemal Atatürk - 1 Kasım 1927 - 316 milletvekilinden 288 oy (%91,1)
• Mustafa Kemal Atatürk - 4 Mayıs 1931 - 317 milletvekilinden 289 oy (%91,1)
• Mustafa Kemal Atatürk - 1 Mart 1935 - 399 milletvekilinden 386 oy (%96,7)
• İsmet İnönü - 11 Kasım 1938 - 399 milletvekilinden 348 oy (%87,2)
• İsmet İnönü - 3 Nisan 1939 - 429 milletvekilinden 413 oy (%96,2)
• İsmet İnönü - 8 Mart 1943 - 455 milletvekilinden 435 oy (%95,6)
• İsmet İnönü - 5 Ağustos 1946 - 465 milletvekilinden 388 oy (%83,4)
• Celâl Bayar - 22 Mayıs 1950 - 487 milletvekilinden 387 oy (%79,4)
• Celâl Bayar - 14 Mayıs 1954 - 541 milletvekilinden 487 oy (%90)
• Celâl Bayar - 1 Kasım 1957 - 610 milletvekilinden 413 oy (%67,7)
• Cemal Gürsel - 26 Ekim 1961 - 638 milletvekilinden 434 oy (%68)
• Cevdet Sunay - 28 Mart 1966 - 634 milletvekilinden 461 oy (%72,7)
• Fahri Korutürk - 6 Nisan 1973 - 635 milletvekilinden 365 oy (%57,4)
• Kenan Evren - 7 Kasım 1982 - 18.885.488 seçmenden 17.215.559 oy (%91,4)
• Turgut Özal - 31 Ekim 1989 - 450 milletvekilinden 263 oy (%58,4)
• Süleyman Demirel - 16 Mayıs 1993 - 450 milletvekilinden 244 oy (%54,2)
• Ahmet Necdet Sezer - 5 Mayıs 2000 - 550 milletvekilinden 330 oy (%60)
• Abdullah Gül - 28 Ağustos 2007 - 550 milletvekilinden 339 oy (%61,6)
• Recep Tayyip Erdoğan - 10 Ağustos 2014 - 41.283.627 seçmenden 21.000.143 oy (%51,79)[2]
• Recep Tayyip Erdoğan - 24 Haziran 2018 - 50.068.627 seçmenden 26.330.823 oy (%52,59)

Genel seçimler

Son seçim

Parti		Genel başkan	Oy	%	+/–	Sandalye	+/–
	Adalet ve Kalkınma Partisi	Recep Tayyip Erdoğan	21.338.693	42,56	6,94	295	22
	Cumhuriyet Halk Partisi	Kemal Kılıçdaroğlu	11.354.190	22,65	2,67	146	12
	Halkların Demokratik Partisi	Pervin Buldan Sezai Temelli	5.867.302	11,70	0,94	67	8
	Milliyetçi Hareket Partisi	Devlet Bahçeli	5.565.331	11,10	0,80	49	9
	İYİ Parti	Meral Akşener	4.993.479	9,96	Yok	43	Yok
	Saadet Partisi	Temel Karamollaoğlu	672.139	1.34	0,66	0	0
	Hür Dava Partisi	Mehmet Yavuz	155.539	0,31	Yok	0	Yok
	Vatan Partisi	Doğu Perinçek	114.872	0.23	0,02	0	0

Eski seçimler

	1 Kasım 2015					7 Haziran 2015
Parti	%	Sandalye dağılımı			Parti	%	Sandalye dağılımı
Adalet ve Kalkınma Partisi	%49,5	317 / 550			Adalet ve Kalkınma Partisi	%40,8	258 / 550
Cumhuriyet Halk Partisi	%25,3	134 / 550			Cumhuriyet Halk Partisi	%24,9	132 / 550
Milliyetçi Hareket Partisi	%11,9	40 / 550			Milliyetçi Hareket Partisi	%16,2	80 / 550
Halkların Demokratik Partisi	%10,7	59 / 550			Halkların Demokratik Partisi	%13,1	80 / 550
Toplam		550			Toplam		550

	12 Haziran 2011					22 Temmuz 2007
Parti	%	Sandalye Dağılımı			Parti	%	Sandalye Dağılımı
Adalet ve Kalkınma Partisi	%49,8	327 / 550			Adalet ve Kalkınma Partisi	%46,7	341 / 550
Cumhuriyet Halk Partisi	%25,9	135 / 550			Cumhuriyet Halk Partisi	%20,8	112 / 550
Milliyetçi Hareket Partisi	%13	53 / 550			Milliyetçi Hareket Partisi	%14,3	71 / 550
Bağımsızlar	%6,6	35 / 550			Bağımsızlar	%5,2	26 / 550
Toplam		550			Toplam		550

	3 Kasım 2002					18 Nisan 1999
Parti	%	Sandalye Dağılımı			Parti	%	Sandalye Dağılımı
Adalet ve Kalkınma Partisi	%34,3	365 / 550			Demokratik Sol Parti	%22,2	136 / 550
Cumhuriyet Halk Partisi	%19,4	177 / 550			Milliyetçi Hareket Partisi	%18	129 / 550
Bağımsızlar	%1	8 / 550			Fazilet Partisi	%15,4	111 / 550
Toplam		550			Anavatan Partisi	%13,2	86 / 550
					Doğru Yol Partisi	%12	85 / 550
					Bağımsızlar	%0,9	3 / 550
					Toplam		550

	24 Aralık 1995					20 Ekim 1991
Parti	%	Sandalye Dağılımı			Parti	%	Sandalye Dağılımı
Refah Partisi	%21,4	158 / 550			Doğru Yol Partisi	%27	178 / 450
Doğru Yol Partisi	%19,7	135 / 550			Anavatan Partisi	%24	115 / 450
Anavatan Partisi	%19,2	132 / 550			Sosyaldemokrat Halkçı Parti	%20,8	88 / 450
Demokratik Sol Parti	%14,6	76 / 550			Refah Partisi	%16,9	62 / 450
Cumhuriyet Halk Partisi	%10,7	49 / 550			Demokratik Sol Parti	%10,7	7 / 450
Toplam		550			Toplam		450

	29 Kasım 1987					6 Kasım 1983
Parti	%	Sandalye Dağılımı			Parti	%	Sandalye Dağılımı
Anavatan Partisi	%36,3	292 / 450			Anavatan Partisi	%45,1	211 / 399
Sosyaldemokrat Halkçı Parti	%24,7	99 / 450			Halkçı Parti	%30,5	117 / 399
Doğru Yol Partisi	%19,1	59 / 450			Milliyetçi Demokrasi Partisi	%23,3	71 / 399
Demokratik Sol Parti	%8,5	0 / 450
Toplam		450			Toplam		399

	5 Haziran 1977					4 Ekim 1973
Parti	%	Sandalye Dağılımı			Parti	%	Sandalye Dağılımı
Cumhuriyet Halk Partisi	%41,4	213 / 450			Cumhuriyet Halk Partisi	%33,3	185 / 450
Adalet Partisi	%36,9	189 / 450			Adalet Partisi	%29,8	149 / 450
Milli Selamet Partisi	%8,6	24 / 450			Milli Selamet Partisi	%11,8	48 / 450
Milliyetçi Hareket Partisi	%6,4	16 / 450			Demokratik Parti	%11,9	45 / 450
Cumhuriyetçi Güven Partisi	%1,9	3 / 450			Cumhuriyetçi Güven Partisi	%5,3	13 / 450
Bağımsızlar	%2,5	4 / 450			Milliyetçi Hareket Partisi	%3,4	3 / 450
Demokratik Parti	%1,9	1 / 450			Bağımsızlar	%2,8	6 / 450
					Türkiye Birlik Partisi	%1,1	1 / 450
Toplam		450			Toplam		450

	2 Ekim 1969					10 Ekim 1965
Parti	%	Sandalye Dağılımı			Parti	%	Sandalye Dağılımı
Adalet Partisi	%46,5	256 / 450			Adalet Partisi	%52,9	240 / 450
Cumhuriyet Halk Partisi	%27,4	143 / 450			Cumhuriyet Halk Partisi	%28,7	134 / 450
Cumhuriyetçi Güven Partisi	%6,6	15 / 450			Millet Partisi	%6,3	31 / 450
Bağımsızlar	%5,6	13 / 450			Yeni Türkiye Partisi	%3,7	19 / 450
Birlik Partisi	%2,8	8 / 450			Türkiye İşçi Partisi	%3	14 / 450
Millet Partisi	%3,2	6 / 450			Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi	%2,2	11 / 450
Yeni Türkiye Partisi	%2,2	6 / 450			Bağımsızlar	%3,2	1 / 450
Türkiye İşçi Partisi	%2,7	2 / 450
Milliyetçi Hareket Partisi	%3	1 / 450
Toplam		450			Toplam		450

	15 Ekim 1961					27 Ekim 1957
Parti	%	Sandalye Dağılımı			Parti	%	Sandalye Dağılımı
Cumhuriyet Halk Partisi	%36,7	173 / 450			Demokrat Parti	%47,9	424 / 610
Adalet Partisi	%34,8	158 / 450			Cumhuriyet Halk Partisi	%41,1	178 / 610
Yeni Türkiye Partisi	%13,7	65 / 450			Cumhuriyetçi Millet Partisi	%7,1	4 / 610
Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi	%13,9	54 / 450			Hürriyet Partisi	%3,8	4 / 610
Toplam		450					610

	2 Mayıs 1954					24 Mayıs 1950					21 Temmuz 1946
Parti	%	Sandalye Dağılımı			Parti	%	Sandalye Dağılımı			Parti	%	Sandalye Dağılımı
Demokrat Parti	%57,6	502 / 541			Demokrat Parti	%52,7	405 / 539			Cumhuriyet Halk Partisi		395 / 465
Cumhuriyet Halk Partisi	%35,4	31 / 541			Cumhuriyet Halk Partisi	%39,5	70 / 539			Demokrat Parti		64 / 465
Cumhuriyetçi Millet Partisi	%4,9	5 / 541			Millet Partisi	%3,1	1 / 539			Bağımsızlar		6 / 465
Bağımsızlar	%1,5	3 / 541			Bağımsızlar	%4,8	1 / 539
Toplam		541					539					465

Yerel seçimler

Son seçim

Parti	Oy sayısı	Oy oranı (%)	+/–
Adalet ve Kalkınma Partisi	19.469.840	42,82	4,48
Cumhuriyet Halk Partisi	11.493.758	26,34	3,36
Milliyetçi Hareket Partisi	7.907.067	17,87	1,90
Barış ve Demokrasi Partisi	2.027.782	4,16	4,16
Saadet Partisi	3,277,651	2,56	2,42
Halkların Demokratik Partisi	901.945	2,01	—^¶
Büyük Birlik Partisi	1,700,920	1,33	0,80
Demokrat Parti	325.389	0,73	3,12
Demokratik Sol Parti	149.650	0,33	2,52
İşçi Partisi	115.977	0,26	0,04
Bağımsız Türkiye Partisi	107.667	0,24	0,19
Hür Dava Partisi	97.216	0,22	—^¶
Bağımsızlar	81.221	0,18	0,25
Özgürlük ve Dayanışma Partisi	59.842	0,13	0,04
Türkiye Komünist Partisi	51.155	0,11	0,10
Hak ve Özgürlükler Partisi	43.846	0,10	0,02
Hak ve Eşitlik Partisi	35.551	0,08	—^¶
Millet Partisi	17.692	0,04	0,07
Doğru Yol Partisi	12.344	0,03	—^¶
Liberal Demokrat Parti	11.997	0,03	0,01
Yurt Partisi	3.568	0,01	—^¶
Toplumsal Uzlaşma Reform ve Kalkınma Partisi	1.250	0,00	—^¶
Alternatif Parti	0	0,00	—^¶
Halkın Kurtuluş Partisi	0	0,00	—^¶
Genç Parti	0	0,00	—^¶
Muhafazakar Yükseliş Partisi	0	0,00	—^¶
Emek Partisi	0	0,00	0,12
Toplam	44.866.446	100

Eski seçimler

Özet

• 3 Eylül 1950

1. DP: 560 belediye
2. CHP: 40 belediye

• 1955

1. DP: ?? Belediye
2. CHP: ?? Belediye

Halk oylamaları

Son halk oylaması

Tercih	Oy	Oran (%)
Evet	25.150.013	51.41
Hayır	23.770.203	48.59

Özet

• 9 Temmuz 1961 - 1961 Anayasası için (%61,7 evet oyuyla kabul edildi.)
• 7 Kasım 1982 - 1982 Anayasası için (%91,37 evet oyuyla kabul edildi.)
• 6 Eylül 1987 - Siyasal yasakların kalkması için (%50,16 evet oyuyla kabul edildi.)
• 25 Eylül 1988 - Yerel seçimlerin 1 yıl erkene alınması için (%65 hayır oyuyla reddedildi.)
• 21 Ekim 2007 - Milletvekili genel seçimleri ve cumhurbaşkanı seçimlerinin yapılma sıklığında ve cumhurbaşkanının seçilme şeklinde değişiklik yapılması için (%68,95 evet oyuyla kabul edildi.)
• 12 Eylül 2010 - Yargıda birtakım yapısal değişikliklerin ve 12 Eylül Darbesi'nin sorumlularının yargılanmasını engelleyen maddenin kaldırılması için (%57,88 evet oyuyla kabul edildi.)
• 16 Nisan 2017 - Parlamenter sistemden başkanlık benzeri Cumhurbaşkanlığı Hükûmet Sistemine geçiş için (%51,41 evet oyuyla kabul edildi.)

Ayrıca bakınız

• Türkiye'de siyaset

Kaynakça

1. "Seçim Arşivi". ysk.gov.tr. 3 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2020.
2. "Yurt İçi, Yurt Dışı ve Gümrük Sandıkları Dahil Cumhurbaşkanı Seçim Sonucu" (PDF). YSK. Erişim tarihi: 4 Kasım 2015.