Münhasır ekonomik bölge

Münhasır ekonomik bölge (MEB), (İngilizce: Exclusive economic zone (EEZ)) Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi uyarınca bir devletin deniz kaynaklarının araştırılması ve kullanılmasında su ve rüzgâr enerjisi de dahil olmak üzere özel haklara sahip olduğu deniz bölgeleridir.[1] Bu alan devletin denize olan kıyı kenarından, denize doğru 200 deniz mili dışına kadar uzanır. Argo kullanımında, bu terim devletin kabul edilen karasularının tamamında ve hatta 200 millik sınırın ötesinde kıta sahanlığı içerecek şekilde kullanılmaktadır.

Uluslararası haklar bakımından deniz alanları

Tanımı

Dünya'daki MEB'ler koyu mavi renkte gösterilmiştir.

Genel olarak MEB, bir ülkenin karasularının ölçülmeye başladığı esas hatlardan itibaren denize/okyanusa doğru 200 deniz mili (370 km.) kadar uzanır.[2] Bu kuralın istisnası ise, ülkelerin MEB'leri örtüştüğü / birbiri ile çakıştığı zamanlarda, diğer bir deyişle ülkenin karasularının ölçülmeye başladığı esas hatlardan itibaren diğer ülkeye ait deniz sınırına ulaşıncaya kadar 400 deniz mili (740 km) mesafe bulunmadığındadır. Böyle bir durum meydana geldiğinde ise, MEB devletlerin deniz sınırı tasvir edilerek belirlenir.[3] Genellikle bu gibi durumlarda MEB, en yakın devletin varsayılan sınırları ile örtüştüğü alandır.[4]

Alanlarına göre sıralama

Bu listede bağımlı bölgeler (ıssız topraklar dahil) egemen devletlere bağlı olarak gösterilmektedir ancak Antarktika üzerindeki hak iddialarını içermemektedir. MEB+TYA Münhasır Ekonomik Bölge (MEB) artı toplam yüzölçümü alanı (TYA).

Ülke	MEB km^2	Kıta sahanlığı km^2	MEB+TYA km^2
ABD	11.351.000	2.193.526	21.814.306
Fransa	11.035.000	389.422	11.655.724
Avustralya	8.505.348	2.194.008	16.197.464
Rusya	7.566.673	3.817.843	24.664.915
Birleşik Krallık	6.805.586	722.891	7.048.486
Endonezya	6.159.032	2.039.381	8.019.392
Kanada	5.599.077	2.644.795	15.607.077
Japonya	4.479.388	454.976	4.857.318
Yeni Zelanda	4.083.744	277.610	4.352.424
Çin	3.879.666	831.340	13.520.487
Şili	3.681.989	252.947	4.431.381
Brezilya	3.660.955	774.563	12.175.832
Kiribati	3.441.810	7.523	3.442.536
Meksika	3.177.593	419.102	5.141.968
Mikronezya Federal Devletleri	2.996.419	19.403	2.997.121
Danimarka	2.551.238	495.657	4.761.811
Papua Yeni Gine	2.402.288	191.256	2.865.128
Norveç	2.385.178	434.020	2.770.404
Hindistan	2.305.143	402.996	5.592.406
Marshall Adaları	1.990.530	18.411	1.990.711
Portekiz	1.727.408	92.090	3.969.498
Filipinler	1.590.780	272.921	1.890.780
Solomon Adaları	1.589.477	36.282	1.618.373
Güney Afrika	1.535.538	156.337	2.756.575
Seyşeller	1.336.559	39.063	1.337.014
Mauritius	1.284.997	29.061	1.287.037
Fiji	1.282.978	47.705	1.301.250
Madagaskar	1.225.259	101.505	1.812.300
Arjantin	1.159.063	856.346	3.939.463
Ekvador	1.077.231	41.034	1.333.600
İspanya	1.039.233	77.920	1.545.225
Maldivler	923.322	34.538	923.622
Peru	906.454	82.000	2.191.670
Somali	825.052	55.895	1.462.709
Kolombiya	808.158	53.691	1.949.906
Yeşil Burun Adaları	800.561	5.591	804.594
İzlanda	751.345	108.015	854.345
Tuvalu	749.790	3.575	749.816
Vanuatu	663.251	11.483	675.440
Tonga	659.558	8.517	660.305
Bahamalar	654.715	106.323	668.658
Palau	603.978	2.837	604.437
Mozambik	578.986	94.212	1.380.576
Fas	575.230	115.157	1.287.780
Kosta Rika	574.725	19.585	625.825
Namibya	564.748	86.698	1.388.864
Yemen	552.669	59.229	1.080.637
İtalya	541.915	116.834	843.251
Umman	533.180	59.071	842.680
Myanmar	532.775	220.332	1.209.353
Sri Lanka	532.619	32.453	598.229
Angola	518.433	48.092	1.765.133
Yunanistan	505.572	81.451	637.529
Venezuela	471.507	98.500	1.387.950
Vietnam	417.663	365.198	748.875
İrlanda	410.310	139.935	480.583
Libya	351.589	64.763	2.111.129
Küba	350.751	61.525	460.637
Panama	335.646	53.404	411.163
Malezya	334.671	323.412	665.474
Nauru	308.480	41	308.501
Ekvator Ginesi	303.509	7.820	331.560
Güney Kore	300.851	225.214	400.529
Tayland	299.397	230.063	812.517
Mısır	263.451	61.591	1.265.451
Türkiye	462.000[5]	56.093	1.301.655
Jamaika	258.137	9.802	269.128
Dominik Cumhuriyeti	255.898	10.738	304.569
Liberya	249.734	17.715	361.103
Honduras	249.542	68.718	362.034
Tanzanya	241.888	25.611	1.186.975
Pakistan	235.999	51.383	1.117.911
Gana	235.349	22.502	473.888
Suudi Arabistan	228.633	107.249	2.378.323
Nijerya	217.313	42.285	1.141.081
Sierra Leone	215.611	28.625	287.351
Gabon	202.790	35.020	470.458
Barbados	186.898	426	187.328
Fildişi Sahili	176.254	10.175	498.717
İran	168.718	118.693	1.797.468
Moritanya	165.338	31.662	1.190.858
Komorlar	163.752	1.526	165.987
İsveç	160.885	154.604	602.255
Senegal	158.861	23.092	355.583
Hollanda	154.011	77.246	192.345
Ukrayna	147.318	79.142	750.818
Uruguay	142.166	75.327	318.381
Guyana	137.765	50.578	352.734
Kuzey Kore	132.826	54.566	253.364
São Tomé ve Príncipe	131.397	1.902	132.361
Samoa	127.950	2.087	130.781
Surinam	127.772	53.631	291.592
Haiti	126.760	6.683	154.510
Cezayir	126.353	9.985	2.508.094
Nikaragua	123.881	70.874	254.254
Gine-Bissau	123.725	39.339	159.850
Kenya	116.942	11.073	697.309
Guatemala	114.170	14.422	223.059
Antigua ve Barbuda	110.089	4.128	110.531
Tunus	101.857	67.126	265.467
Kıbrıs Cumhuriyeti	98.707	4.042	107.958
El Salvador	90.962	16.852	112.003
Finlandiya	87.171	85.109	425.590
Bangladeş	86.392	66.438	230.390
Tayvan	83.231	43.016	119.419
Eritre	77.728	61.817	195.328
Trinidad ve Tobago	74.199	25.284	79.329
Doğu Timor	70.326	25.648	85.200
Sudan	68.148	19.827	1.954.216
Kamboçya	62.515	62.515	243.550
Gine	59.426	44.755	305.283
Hırvatistan	59.032	50.277	115.626
Birleşik Arap Emirlikleri	58.218	57.474	141.818
Almanya	57.485	57.485	414.599
Malta	54.823	5.301	55.139
Estonya	36.992	36.992	82.219
Saint Vincent ve Grenadinler	36.302	1.561	36.691
Belize	35.351	13.178	58.317
Bulgaristan	34.307	10.426	145.186
Benin	33.221	2.721	145.843
Katar	31.590	31.590	43.176
Kongo Cumhuriyeti	31.017	7.982	373.017
Polonya	29.797	29.797	342.482
Dominika	28.985	659	29.736
Letonya	28.452	27.772	93.011
Grenada	27.426	2.237	27.770
İsrail	26.352	3.745	48.424
Romanya	23.627	19.303	262.018
Gambiya	23.112	5.581	34.407
Gürcistan	21.946	3.243	91.646
Lübnan	19.516	1.067	29.968
Kamerun	16.547	11.420	491.989
Saint Lucia	15.617	544	16.156
Arnavutluk	13.691	6.979	42.439
Togo	12.045	1.265	68.830
Kuveyt	11.026	11.026	28.844
Suriye	10.503	1.085	195.683
Bahreyn	10.225	10.225	10.975
Brunei	10.090	8.509	15.855
Saint Kitts ve Nevis	9.974	653	10.235
Karadağ	7.745	3.896	21.557
Cibuti	7.459	3.187	30.659
Litvanya	7.031	7.031	72.331
Belçika	3.447	3.447	33.975
Kongo DC	1.606	1.593	2.346.464
Singapur	1.067	1.067	1.772
Irak	771	771	439.088
Monako	288		290
Filistin	256	256	6.276
Slovenya	220	220	20.493
Ürdün	166	59	89.508
Bosna-Hersek	50	50	51.259
Kazakistan			2.724.900
Moğolistan			1.564.100
Çad			1.284.000
Nijer			1.267.000
Mali			1.240.192
Etiyopya			1.104.300
Bolivya			1.098.581
Zambiya			752.612
Afganistan			652.090
Orta Afrika Cumhuriyeti			622.984
Güney Sudan			619.745
Botsvana			582.000
Türkmenistan			488.100
Özbekistan			447.400
Paraguay			406.752
Zimbabve			390.757
Burkina Faso			274.222
Uganda			241.038
Laos			236.800
Belarus			207.600
Kırgızistan			199.951
Nepal			147.181
Tacikistan			143.100
Malavi			118.484
Macaristan			93.028
Azerbaycan			86.600
Avusturya			83.871
Çekya			78.867
Sırbistan			77.474
Slovakya			49.035
İsviçre			41.284
Bhutan			38.394
Moldova			33.846
Lesotho			30.355
Ermenistan			29.743
Burundi			27.834
Ruanda			26.338
Kuzey Makedonya			25.713
Esvatini			17.364
Kosova ^[a]			10.887
Lüksemburg			2.586
Andorra			468
Lihtenştayn			160
San Marino			61
Vatikan			0,44

[6][7]Kaynakça

1. "Part V - Exclusive Economic Zone, Article 56". Law of the Sea. United Nations. 19 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ağustos 2011.
2. Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi (Türkçe) 28 Temmuz 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Birleşmiş Milletler, 1982, Erişim tarihi: 2018-07-13.
3. William R. Slomanson, 2006. Fundamental Perspectives on International Law, 5th edn. Belmont, CA: Thomson-Wadsworth, 294.
4. Deniz Hukuku ile ilgili Birleşmiş Milletler Sözleşmesi.
5. "Turkey EEZ". www.resmigazete.gov.tr. 7 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2020.
6. "BM'nin Türkiye-Libya Deniz Yetki Alanları Anlaşması'nı kayda geçirmesi ne anlama geliyor?". BBC News Türkçe. Erişim tarihi: 20 Ekim 2020.
7. "TURKEY". www.un.org. 17 Ocak 2002 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2020.

Dış bağlantılar