2020 Dağlık Karabağ Savaşı

2020 Dağlık Karabağ Savaşı, Dağlık Karabağ'da Türkiye destekli Azerbaycan ile Ermenistan ve onun desteklediği tanınmayan Dağlık Karabağ Cumhuriyeti arasında yaşanmış silahlı çatışmalardır.

2020 Dağlık Karabağ Savaşı
Dağlık Karabağ sorunu
Azerbaycan'ın savaş sırasında ele geçirdiği bölgeler.   Rus barış gücünün bulunduğu Laçın Koridoru   Rus barış gücünün bulunduğu Dağlık Karabağ bölgesi.   2020 Dağlık Karabağ Ateşkes Antlaşması üzre Azerbaycan'a teslim edilen topraklar
Tarih 27 Eylül 2020 - 10 Kasım 2020 Bölge Dağlık Karabağ, Azerbaycan ve Ermenistan Sonuç Azerbaycan'ın askerî ve diplomatik zaferi[1][2][3] 2020 Dağlık Karabağ Ateşkes Antlaşması'nın imzalanması Ermenistan'ın aşamalı geri çekilmesi Rus barış gücünün çatışma bölgesine konuşlanması ve 5 yıl süreyle bölgede bulunması Azerbaycan'a Ermenistan üzerinden bir koridor aracılığıyla Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti ile doğrudan kara erişiminin garanti edilmesi 2020 Ermenistan protestolarının başlaması Coğrafi Değişiklikler Savaş esnası: Dağlık Karabağ Cumhuriyeti tarafından, bazı bölgelerden, özellikle güney cephesinden "taktiksel geri çekilme" yapıldı[4] ve stratejik tepeler dahil bazı yerler geri alındı.[5][6] (Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'ne göre) Azerbaycan; Cebrayıl, Füzuli, Zengilan, Kubadlı[7] ve Şuşa[8] kentlerini; Hadrut, Mincivan, Ağbend, Bartaz[9] yerleşimlerini,[10] 286 köyü ve aralarında Murovdağ'ın da olduğu bazı tepeleri geri aldı. Ayrıca Azerbaycan-İran sınırı tamamen kontrol altına alındı.[11][12][13][14] Ateşkes sonrası: Azerbaycan'ın savaş sırasında ele geçirdiği bölgelere ek olarak Kelbecer, Ağdam ve Laçın rayonları Azerbaycan'a iade edildi.
Taraflar
Azerbaycan Destekçi: Türkiye[15][lower-alpha 1] Silah yardımı: İsrail[21]	Dağlık Karabağ Cumhuriyeti  Ermenistan Ermeni diasporası gönüllüleri[22][23][24][25] Silah yardımı: Rusya[lower-alpha 2]
Komutanlar ve liderler
İlham Aliyev (Azerbaycan Cumhurbaşkanı, Başkomutan) Zakir Hasanov (Azerbaycan Savunma Bakanı) Necmeddin Sadıkov (Azerbaycan Genelkurmay Başkanı) Hikmet Hacıyev (Azerbaycan Cumhurbaşkanı yardımcısı) Vilayet Ayvazov (Azerbaycan İçişleri Bakanı) Eli Nagiyev (Devlet Güvenlik Hizmeti müsteşarı) Mais Berhudarov[30] Hikmet Mirzayev (Özel Kuvvetler komutanı) Hikmet Hasanov (1. Kolordu Komutanı)[31] Şahin Memmedov (İç Birlikler komutanı) Elçin Guliyev (Devlet Sınır Hizmeti komutanı)[32]	Arayik Harutyunyan (Dağlık Karabağ Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı, Başkomutan) Celal Harutyunyan × (Dağlık Karabağ Cumhuriyeti Savunma Bakanı)[33] Mikayel Arzumanyan (Dağlık Karabağ Cumhuriyeti Savunma Bakanı)[33] Artur Sarkisyan  † (Komutan Yardımcısı)[34] Nikol Paşinyan (Ermenistan Başbakanı, Başkomutan) David Tonoyan (Ermenistan Savunma Bakanı) Onik Gasparyan (Ermenistan Genelkurmay Başkanı) Tiran Haçatryan (Ermenistan Genelkurmay Başkanı yardımcısı)[35]
Çatışan birlikler
Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri Azerbaycan Kara Kuvvetleri 1. Ordu[36] 2. Ordu[37] 3. Ordu[38] 4. Ordu[38] Nahçıvan Ordusu[38] Azerbaycan Özel Kuvvetleri[39] Azerbaycan Deniz Kuvvetleri Deniz Piyade Taburu[40] Azerbaycan Hava Kuvvetleri[41] İddia edilen: Suriye Millî Ordusu[42][43][44][45][46][lower-alpha 3]	Dağlık Karabağ Cumhuriyeti Savunma Ordusu Ermenistan Silahlı Kuvvetleri Ermenistan Kara Kuvvetleri Ermenistan Hava Kuvvetleri Ermenistan Sınır Muhafızları Ulusal Güvenlik Servisi[55] Ermenistan Polisi[56] İddia edilen: PKK[lower-alpha 4][59][60] YPG[lower-alpha 4] Suriyeli Ermeni paralı askerler[lower-alpha 5]
Güçler
Bilinmiyor İddia edilen: 2580 savaşçı[63][lower-alpha 3]	Bilinmiyor
Kayıplar
Azerbaycan'a göre: 2.854 ölü asker[lower-alpha 6] 50 kayıp asker[64] 12 esir asker[66][67] Birimler: Bir savaş helikopteri hasar gördü[68] Suriye İnsan Hakları Gözlemevi'ne göre: 541 Suriyeli paralı asker öldü[63] Ermenistan'a göre:[69][70] +7630 asker ve Suriyeli savaşçı öldü[71][72] Birimler: 554 tank/IFV 186 İHA 16 helikopter 22 uçak 4 BM-30 Smerç	Ermenistan'a göre: 3.360 ölü asker[73] 60+ esir asker[74] Birimler: 1 Su-25[75] Azerbaycan'a göre:[76][77] 2300+ ölü veya yaralı asker Birimler:[78][79][80] 16 komuta-gözlem merkezi 252 tank 50 IFV 150 diğer askeri araçlar 2 BM-27 Uragan 6 S-300 17 kundağı motorlu topçu sistemi 24 batarya 198 top 58 havan ~40 9K33 Osa 2 SA-6 Gainful 1 TOS-1 1 Kolçuga 18 İHA 8 mühimmat deposu 2 radar istasyonu 6 Su-25 savaş uçağı
Yaklaşık 5000 kişi öldü (Rusya'ya göre)[81] 100 Azerbaycanlı[82] ve 64 Ermeni sivil öldü[83] 416 Azerbaycanlı ve 163 Ermeni sivil yaralandı[82][83] 3 Azerbaycanlı[84] ve 40 Ermeni sivil ele geçirildi[85] 2 Ermeni,[86] 1 Azeri,[87] 2 Fransız,[88] 3 Rus gazeteci[89] ve 1 İranlı sivil yaralandı.[90] 40.000 Azerbaycanlı[91] ve 90.000-100.000 Ermeni yerinden edildi.[92][93][94][95]

Çatışmalar 27 Eylül 2020 sabahı, Karabağ Savaşı (1988-1994) sonrasında kurulan temas hattında başladı ve her iki taraf da askerî ve sivil kayıplar bildirdi. Başlangıçta karşılıklı devam eden sınır çatışmaları, Azerbaycan kuvvetlerinin kademeli olarak ilerleyişi ile de jure olarak Azerbaycan'a ait olan Dağlık Karabağ ile Dağlık Karabağ etrafındaki yedi rayondaki Ermenistan ve Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'nin işgalini sona erdirmeye evrildi.[96] Çatışmalar sonucu, Ermenistan ve Dağlık Karabağ Cumhuriyeti, sıkıyönetim ve topyekûn seferberlik ilan ederken,[97][98] Azerbaycan ise 28 Eylül'de ilan edilen kısmi sıkıyönetim sonrası[99] sokağa çıkma yasağı ve sınır hattı boyunca savaş hâli ilan etti.[100][101]

Çok sayıda ülke ve Birleşmiş Milletler çatışmayı şiddetle kınadı ve her iki tarafı da gerilimi azaltmaya ve müzakereleri gecikmeden sürdürmeye çağırdı.[102] 10 Ekim'de Uluslararası Kızılhaç Komitesi desteği ve Rusya arabuluculuğunda hem Ermenistan hem de Azerbaycan tarafından kabul edilen insanî ateşkes resmen yürürlüğe girse de[103][104] ateşkes her iki taraf tarafından da tamamen göz ardı edilerek ölülerin planlanan dönüşü ve yaralı ve tutukluların değişimi durduruldu.[105]

Dağlık Karabağ'ın ikinci en büyük şehri Şuşa'nın Azerbaycan kontrolüne geçmesi sonrası 9 Kasım 2020 tarihinde, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in arabuluculuğu ile Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ve Ermenistan başbakanı Nikol Paşinyan tarafından Ateşkes Antlaşması imzalanarak Dağlık Karabağ bölgesindeki tüm çatışmalara 10 Kasım 2020 tarihinde Moskova saati ile 00.00 itibarıyla son verildiği açıklandı.[106][107][108] Tanınmayan Dağlık Karabağ Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Arayik Harutyunyan da çatışmaların sona ermesini kabul etti.[109]

Azerbaycan'ın askerî ve diplomatik zaferi ile sonuçlanan savaşın ardından yeniden imar çalışmaları başlatıldı ve yerinden edilmiş on binlerce Azeri mülteci geri dönmeye başladı. Savaş sonunda siyasi konumunu güçlendiren İlham Aliyev tarafından 10 Aralık 2020'de Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın da katılımıyla başkent Bakü'de geniş kapsamlı bir askerî geçit töreni düzenlendi.

Adlandırma

Savaş, hem Ermenistan hem Azerbaycan hem de uluslararası medyada İkinci Dağlık Karabağ Savaşı,[110][111][112][113] Ermenistan-Azerbaycan Savaşı[114][115] (Ermenice: Հայ-ադրբեջանական պատերազմ, romanize: hay-adrbecanakan paterazm Azerice: Azərbaycan–Ermənistan müharibəsi),[116][117][118] Altı Hafta Savaşı[119][120][121][122] (Ermenice: Վեցշաբաթյա պատերազմ, romanize: Vets’şabat’ya paterazm; Azerice: Altı həftəlik müharibə),[123][124] ve Kırk Dört Gün Savaşı (Ermenice: Քառասունչորսօրյա պատերազմ, romanize: K’arrasunç’vorsorya paterazm; Azerice: Qırx dörd günlük müharibə)[125][126] gibi isimlerle ifade edildi.

Ayrıca Ermenistan'da savaş, halk ve hükûmet tarafından İkinci Artsah Savaşı (Ermenice: Արցախյան երկրորդ պատերազմ, romanize: Arts'ahyan yerkrord paterazm) olarak anıldı.[127][128]

Azerbaycan'da ise savaş; halk ve hükûmet tarafından İkinci Karabağ Savaşı (Azerice: İkinci Qarabağ müharibəsi),[129] Vatan Savaşı (Azerice: Vətən müharibəsi)[130][131] Ermenistan'ı barışa uygulama operasyonu (Azerice: Ermənistanı sülhə məcburetmə əməliyyatı)[132] veya Karşı saldırı operasyonu (Azerice: Əks-hücum əməliyyatı) gibi isimlerle anıldı. 10 Aralık'ta Azerbaycan hükûmeti, askerî harekâtın Demir Yumruk Operasyonu (Azerice: Dəmir Yumruq əməliyyatı) kod adı altında başlatıldığını duyurdu.[133]

Arka plan

Dağlık Karabağ Özerk Bölgesi'ni de kapsayan 1928 yılına ait Azerbaycan SSC haritası.

Dağlık Karabağ'ın toprak mülkiyeti Ermeniler ve Azeriler arasında şiddetli bir şekilde tartışılmaktadır ve günümüzdeki çatışmanın temeli Birinci Dünya Savaşı'na kadar dayanmaktadır. Bölgenin büyük bir kısmı de facto olarak Ermenistan tarafından desteklenen Dağlık Karabağ Cumhuriyeti tarafından yönetiliyor olsa da bölge Azerbaycan'ın de jure bir parçasıdır.[134]

Sovyet dönemi

Sovyet döneminde bölge, etnik olarak Ermeni çoğunluğa sahip olmasına rağmen Azerbaycan SSC içinde özerk bir oblast olarak kaldı.[135] Sovyetler Birliği 1980'lerin sonunda dağılmaya başladığında Dağlık Karabağ sorunu yeniden ortaya çıktı ve 20 Şubat 1988'de Dağlık Karabağ Özerk Oblastı parlamentosu, bölgenin Azerbaycan SSC'den Ermenistan SSC'ye devredilmesini talep eden bir karar aldı. Azerbaycan bu talebi reddetti[136] ve kısa bir süre sonra Sumgayıt, Gence ve Bakü'de[137][138][139][140] Ermenilere; Gugark ve Hankendi'de[141][142][143][144] de Azerilere karşı düzenlenen bir dizi pogrom ile etnik şiddet başladı. Dağlık Karabağ'ın özerk statüsünün kaldırılmasının ardından 10 Aralık 1991'de bölgede referandum yapıldı. Referandum, bölgede yaşayan Azeriler tarafından boykot edildi. Katılımcıların % 99,8'i evet oyu kullandı. 1992 yılının başlarında, Sovyetler Birliği'nin dağılmasının ardından bölgede doğrudan savaş başladı.[136]

Karabağ Savaşı

Karabağ Savaşı hem Azerbaycan hem de Ermenistan'dan yaklaşık 725.000 Azeri ve 300.000-500.000 Ermeni'nin yerlerinden edilmesiyle sonuçlandı.[145] 1994 Bişkek Protokolü çatışmayı sona erdirdi ve bu, Ermenilerin fazladan toprak kazanmasıyla sonuçlandı. Dağlık Karabağ Cumhuriyeti, Dağlık Karabağ bölgesinin çoğunu kontrol etmenin yanı sıra çevredeki Azeri nüfuslu Ağdam, Cebrayıl, Füzuli, Kelbecer, Kubadlı, Laçın ve Zengilan'ı da işgal etmiş[lower-alpha 7] oldu.[146] Bişkek Protokolü'nün şartları donmuş bir ihtilaf ortamı yarattı ve 1994'te AGİT Minsk Grubu tarafından barış sürecini başlatmak için uzun süre devam edecek olan uluslararası arabuluculuk girişimleri başlatıldı.[147][148] Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, 1993 yılında Dağlık Karabağ'ı çevreleyen topraklardan "işgal güçlerinin" çekilmesi çağrısında bulunan dört adet kararı kabul etti ve 2008 yılında Genel Kurul, AGİT Minsk Grubu eş başkanları Rusya, Fransa ve ABD'nin aleyhine oy kullanmasına karşın[149] Ermeni işgal güçlerinin derhal geri çekilmesini talep eden bir kararı kabul etti.[150]

Ateşkes dönemi ve çatışmalar

Otuz yıl boyunca ateşkes birden fazla kez ihlal edildi. Anketler, Dağlık Karabağ'da yaşayanların Azerbaycan'ın bir parçası olmak istemediklerini göstermekle beraber Ağustos 2019'da Ermenistan başbakanı Nikol Paşinyan "Dağlık Karabağ Ermenistan'dır, nokta." demiştir.[151] Temmuz 2020'de Ermenistan ile Azerbaycan arasındaki sınırda çatışmalar yeniden meydana geldi.[152] Buna karşılık binlerce Azerbaycanlı Ermenistan'a karşı savaş için yürüyüş düzenledi ve Türkiye, Azerbaycan'a olan desteğini tekrar dile getirdi.[153] 29 Temmuz 2020'de Azerbaycan, 29 Temmuz'dan 10 Ağustos 2020'ye kadar süren bir dizi askerî tatbikat gerçekleştirdi.[154] Ardından eylül ayı başlarında Türkiye'nin de katılımıyla ilave tatbikatlar yapıldı.[155] Çatışmaların yeniden başlamasından önce, Türkiye'nin yüzlerce Suriye Millî Ordusu mensubunun Hamza Tümeni'nden Azerbaycan'a transferini sağladığına dair iddialar ortaya atıldı.[156] Azerbaycan hükûmeti ise yabancı savaşçıların çatışmalara dahil olduğu iddialarını yalanladı.[157]

Çatışmalar

Çatışmalar 22 Eylül 2020 sabahı temas hattında başladı. Ermenistan güçleri, Karabağ'ın güneydoğu ve kuzey bölgelerindeki ilk savunma hattından geri çekildiler, ancak Azerbaycan zırhlı oluşumlarına tanksavar güdümlü füzeler ve toplarla önemli kayıplar verdirerek düzinelerce aracı imha ettiler. Azerbaycan, 13 kısa menzilli karadan havaya füze sistemini devre dışı bırakarak, Ermeni hava savunmalarına karşı yapılan saldırılarda dronları yoğun bir şekilde kullandı. Azerbaycan askerleri çatışmanın ilk üç gününde güneyde sınırlı da olsa ilerlemeyi başardı. Sonraki üç gün boyunca, her iki taraf da büyük ölçüde sabit pozisyonlarda kaldı. Kuzey cephesinde Ermeni güçleri karşı saldırıya geçerek bir miktar yeri geri almayı başardı. Ermeni güçlerinin en büyük karşı saldırısı dördüncü günde gerçekleşti ancak Azerbaycan'ın insansız hava araçları ile düzenlediği saldırılar sonucu zırhlı ve topçu birlikleri ağır kayıplara uğradı.[37]

Altıncı günde Ermenistan ve Azerbaycan birbirlerinin altyapı tesislerine karşı füze ve roket saldırıları düzenlemeye başladı. Vurulan hedefler arasında; çok namlulu roketatar ile vurulan Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'nin başkenti Hankendi, füze saldırılarına uğrayan Ermenistan'ı Dağlık Karabağ'a bağlayan bir köprü ve Ermeni güçler tarafından balistik füzelerle dört kez vurulan Azerbaycan'ın en büyük ikinci şehri Gence vardı. Çatışmaların yedinci gününün sabah saatlerinde Azerbaycan, büyük bir taarruz başlattı ve Dağlık Karabağ'ın kuzeyinde ilerleyerek bazı bölgesel kazanımlar elde etti ancak ilerleme daha sonra durdu.[37]

Daha sonra çatışmaların çoğu, dağlık araziden oluşan kuzeye kıyasla nispeten daha düz ve az nüfuslu olan güneye kaydı. Azerbaycan güçleri Cebrayıl ve Füzuli'ye saldırılar düzenleyerek çok katmanlı Ermeni savunma hatlarını yarmayı ve Ermeni birlikleri tarafından tampon bölge olarak tutulan bir bölgeyi yeniden ele geçirmeyi başardı.[37] Azerbaycan, Ermeni birliklerine karşı çoğu saldırısını insansız hava araçlarıyla gerçekleştirdi ve karşı tarafın büyük oranda kayıplar vermesini sağladı. Azerbaycan güçleri, Ermeni kuvvetlerine ait olan topçu bataryaları, hava savunma sistemleri ve mekanize birlikleri öncelikli olarak hedef aldı. İlerleyen günlerde piyadelerinde hedef alındığı, Azerbaycan tarafından yayınlanan görüntülerde ortaya çıktı. Ayrıca Azerbaycan'a ait olan bazı insansız hava araçları, Ermeni kuvvetleri tarafından düşürüldü.[158][159]

9 Ekim'de her iki taraf da geçici bir insani ateşkes kararı aldı. İlan edilen ateşkesin ardından Dağlık Karabağ Cumhurbaşkanı, Azerbaycan'ın bölgede savunma hatlarını kırarak bir miktar başarı elde ettiğini itiraf etti.[160] Ermenistan Başbakanı, Ermeni kuvvetlerinin kısmen geri çekildiğini duyurdu.[161] Ancak ateşkes hızla bozuldu ve Azerbaycan'ın ilerlemesi devam etti. Birkaç gün içinde Azerbaycan güney cephesinde düzinelerce köyün ele geçirildiğini duyurdu.[162] Azerbaycan 4 Ekim'de Cebrayıl'ın, 19 Ekim'de Füzuli'nin işgalden kurtarıldığını duyurdu. Azerbaycan birlikleri ayrıca Hüdaferin Barajı ve Hüdaferin köprülerini de ele geçirdi. Azerbaycan, 22 Ekim'de İran ile sınır bölgesinin tamamen güvence altına alındığını açıkladı.[163]

Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'nin de facto başkenti Hankendi, çatışma sırasında yaşanan bombardımanlardan ağır hasar gördü.

Azerbaycan güçleri daha sonra kuzeybatıya yönelerek Ermenistan ile Dağlık Karabağ arasındaki tek otoyol olan Laçın Koridoru'na doğru ilerlemeye başladı. Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'nden yapılan bir açıklamaya göre, karşı saldırıyla Azerbaycan kuvvetleri geri püskürtüldü. Ermeni kuvvetlerinin direnişi Azerbaycan'ın 26 Ekim'e kadar Laçın Koridoru'nun 25 kilometre yakınında ilerlemesini durdurdu. Dağlık arazilere ve ormanlara çekilen Ermeni birlikleri, Azerbaycan piyadelerine karşı küçük düzeyde saldırılar düzenledi ve Ermenistan ile Azerbaycan arasındaki güneybatı sınırına doğru saldırı başlattı.[164] 26 Ekim'de ABD aracılığı ile ateşkes yürürlüğe girdi, ancak çatışmalar dakikalar içinde yeniden başladı.[165][166] Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev 8 Kasım 2020 Şehitler Hiyabanınıda yaptığı konuşmada Azerbaycan ordusunun Karabağ'ın ikinci büyük şehri Şuşa'yı işgalden kurtardığını duyurdu.[167][167][168] Şuşa'nın geri alınmasından iki gün sonra 10 Kasım gecesi imzalanan ateşkesle Ermenistan yenilgiyi kabul etti ve mevcut savaş hâli şimdilik sona erdi.[169]

Askerî çatışmaların kronolojisi

Çatışmalar esnasında ağır silahlar, roketler, başta Türk yapımı Bayraktar TB2 ve İsrail yapımı Harop kamikaze dronları olmak üzere[170][171] dronlar ve zırhlı savaş araçları kullanıldı.[172] Ayrıca uluslararası toplumun çoğunluğu tarafından yasaklanan ancak Ermenistan veya Azerbaycan tarafından kullanımı yasaklanmamış misket bombaları da kullanıldı:[173] Azerbaycan, Ermenistan'ın sivillere karşı misket bombası kullandığını iddia etse de[174] uluslararası üçüncü taraflar, Azerbaycan'ın Dağlık Karabağ'ın sivil yerleşim bölgelerine karşı misket bombası kullandığına dair kanıtları doğrulamıştır.[175][176] Aynı şekilde Ermeni güçlerin de misket bombası kullandığı tespit edilmiştir.[177]

Ermeni güçler tarafından Azerbaycan'ın Gence şehrine bir dizi balistik füze saldırısı düzenleyip sivillerin zarar görmesine neden olurken, Azerbaycan güçleri tarafından da Dağlık Karabağ'ın de facto başkenti Hankendi ve diğer sivil yerleşim birimleri ve altyapı tesisleri hedef alındı. İki tarafın da saldırıları sonucu can kayıpları verildi ve maddi hasarlar ortaya çıktı.[178] Dezenformasyon ve yanıltıcı bilgiler de çatışmaya eşlik etti.[179]

Tartışmalı toprak miktarı sınırlı olsa da çatışma seviyesi ve uluslararası sınırlara konumlanan mühimmatlar nedeniyle çatışma Dağlık Karabağ sınırlarının ötesine genişledi. İran'ın Doğu Azerbaycan Eyaleti'ne mermi ve roketler düştü, ancak herhangi bir hasar görülmedi[180][181][182] ve İran, kendi toprakları üzerinde birkaç insansız hava aracının (İHA) düştüğünü veya düşürüldüğünü belirtti.[183][184][185][186] Gürcistan ise Kaheti bölgesinde iki insansız hava aracının çarpıştığını bildirdi.[187]

Hocavend'e düzenlenen saldırılar sonrası[188] Dağlık Karabağ yetkilileri sivilleri silah altına almaya başladı.[189] 10 Ekim'de Rusya, hem Ermenistan hem de Azerbaycan'ın Moskova'da on saatlik görüşmelerin ardından insani ateşkes konusunda anlaştıklarını ve her iki tarafın da "esaslı" görüşmelere katılacaklarını açıkladı ancak çatışmalar devam etti.[190] 17 Ekim gece yarısı ikinci ateşkes[191] de göz ardı edildi, ardından 26 Ekim'de üçüncü ateşkes girişimi de başarısız oldu.[192]

Ermenistan ve Azerbaycan tarafından atılan askerî olmayan adımlar

Çatışmanın başlangıcından bu yana hem Ermenistan hem de Azerbaycan, ifade özgürlüğünü kısıtlayan sıkıyönetim ilan ettiler. Ekim ayında Ermenistan'da cephedeki durumun olumsuz bir şekilde ele alınmasını yasaklayan yeni bir yasa yürürlüğe girdi.[193] Azerbaycan'da da uluslararası gazetecilerin çalışmalarına ilişkin kısıtlamalar getirilirken Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'nde herhangi bir kısıtlama bildirilmedi.[194]

Ermenistan

7 Ekim'de Erivan'ın Cumhuriyet Meydanı'nda orduya destek amacıyla asılan bir afiş.

28 Eylül'de Ermenistan, seferberlik rezervinde kayıtlı 18 yaşından büyük erkeklerin ülkeyi terk etmesini yasakladı.[195] 1 Ekim'de, Ermeni Ulusal Güvenlik Servisi, eski bir yüksek rütbeli Ermeni askerî yetkiliyi Azerbaycan adına casusluk yaptığı şüphesiyle tutukladığını açıkladı.[196] Üç gün sonra Servis, casusluk şüphesiyle çok sayıda yabancı vatandaşı tutukladığını açıkladı.[197] İsrail'in Azerbaycan'a silah satışını protesto eden Ermenistan, İsrail büyükelçisini geri çağırdı.[198]

8 Ekim'de Ermenistan Cumhurbaşkanı Armen Sarkisyan Ulusal Güvenlik Servisi yöneticisini görevden aldı.[199] Ermenistan hükûmeti daha sonra sıkıyönetimi sertleştirdi ve devlet organlarını eleştirmeyi ve "ülkenin savunma kapasitesini bozmaya yönelik propagandayı" yasakladı.[200] Aynı gün Ermenistan Savunma Bakanlığı, bir Novaya Gazeta muhabirinin Dağlık Karabağ'a izinsiz girdiği gerekçesiyle gazetecilik akreditasyonunu iptal etti.[201] 9 Ekim'de Ermenistan, güvenlik mevzuatını sıkılaştırdı.[200] 21 Ekim'de Ermenistan Bakanlar Kurulu, Türk mallarının ithalatını geçici olarak yasakladı; karar 31 Aralık'ta yürürlüğe girdi.[202] Ertesi gün Ermenistan Ulusal Meclisi çatışmalarda yaralanan ve ölen Ermeni askerlerin borçlarını silmek üzere yasa çıkardı.[203] 27 Ekim'de Ermenistan Cumhurbaşkanı Armen Sarkisyan; Ulusal Güvenlik Teşkilatı'nın istihbarat dairesi başkanı Tümgeneral Hovhannes Karumyan'ı ve Ulusal Güvenlik Servisi'nin sınır birlikleri kurmay başkanı Gagik Tevosyan'ı görevden aldı.[204] 8 Kasım'da Sarkisyan, Ulusal Güvenlik Teşkilatı'nın geçici başkanını bir kez daha görevden aldı.[205]

8 Kasım günü bir Ermeni aktivist, savaş karşıtı paylaşımından dolayı polis tarafından para cezasına çarptırıldı.[206]

Azerbaycan

Bakü'deki 28 Mayıs garının yakınında, Cafer Cabbarlı Meydanı'nda asılmış bir Azerbaycan bayrağı, 10 Ekim 2020.

27 Eylül'de Azerbaycanlı yetkililer çatışmaların başlamasından kısa bir süre sonra internet erişimini kısıtladı. Resmî bir açıklamaya göre bu, Ermeni provokasyonlarını önlemek için yapıldı.[207] Azerbaycan Millî Meclisi, 28 Eylül gece yarısından itibaren Bakü, Gence, Göygöl, Yevlah ve bazı ilçelerde sokağa çıkma yasağı ilan etti.[208][209] Azerbaycan Hava Yolları, Azerbaycan'daki tüm havalimanlarının 30 Eylül'e kadar normal yolcu uçuşlarına kapatılacağını duyurdu.[210] Füzuli, Terter, Karabağ ve Gence Askerî Savcılıkları savaş ve diğer suçlarla ilgili cezai soruşturma başlattı.[211]

28 Eylül'de Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev Azerbaycan'da kısmi seferberliğe izin veren bir kararname çıkardı.[212] 8 Ekim'de Azerbaycan, Yunanistan'daki Ermenilerin Dağlık Karabağ'a, Azerbaycan'la savaşmak için getirildiği iddialarının ardından Yunanistan büyükelçisini geri çağırdı.[213]

17 Ekim'de Azerbaycan Dışişleri Bakanlığı, Rusya Devlet Duması iktidarındaki Birleşik Rusya partisinin üyesi Vitali Milonov'un, Azerbaycan hükûmetinin izni olmadan Dağlık Karabağ'ı ziyaret ettiği gerekçesiyle istenmeyen kişi ilan edildiğini bildirdi.[214] 24 Ekim'de -Azerbaycan Merkez Bankası'nın tavsiyesi üzerine- Azerbaycan Bankalar Birliği üye bankaları, çatışmada ölen asker ve sivillerin borçlarının silinmesi kararını oybirliğiyle kabul etti.[215]

29 Ekim'de Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, çatışma sırasında Azerbaycan kuvvetleri tarafından kontrolü ele geçirilen bölgelerde geçici özel idareler kurulmasına ilişkin bir kararname çıkardı.[216][217] Kararnameye göre bu idarelerdeki komutanlar İçişleri Bakanlığı tarafından atanacak fakat Savunma Bakanlığı, Devlet Sınır Hizmeti, Devlet Güvenlik Servisi ve ANAMA dahil olmak üzere hükûmetin diğer yürütme organlarıyla da koordinasyon sağlamak zorunda kalacaklar.[218][219]

31 Ekim'de Azerbaycan, İran sınırındaki topraklarının kontrolünü ele geçirdikten sonra dört sınır karakolunu daha restore etti.[220]

4 Kasım'a kadar savaş karşıtı eylemleri nedeniyle altı barış aktivisti, Azerbaycan Devlet Güvenlik Servisi tarafından sorguya çağrıldı.[221][222][223][224][225]

12 Kasım'da gerçekleştirilen genel kurul toplantısında Azerbaycan Millî Meclisi, Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in “savaş hâlinin feshedilmesi” yönündeki kararını onayladı.[226]

Barış anlaşması

  İlgili alanın dışındaki Azerbaycan toprakları.

  Ermenistan.

  Azerbaycan tarafından ele geçirilen ve Azerbaycan'ın kontrolünde kalan bölgeler.

  15 Kasım 2020'de Ermenistan tarafından boşaltılan Kelbecer Rayonu.

  20 Kasım 2020'de Ermenistan tarafından boşaltılan Ağdam Rayonu.

  1 Aralık 2020'de Ermenistan tarafından boşaltılan Laçın Rayonu.

  Azerbaycan'a teslim edilmeyen Dağlık Karabağ alanı.

  Rus barış gücünün bulunduğu Laçın Koridoru.

                     Dağlık Karabağ'a iki irtibat yolu.                      Ermenistan içerisinden Azerbaycan-Nahçıvan irtibat yolu.                      Savaştan önceki temas hattı.                      Dağlık Karabağ Cumhuriyeti tarafından talep edilen diğer bölgeler.

Azerbaycan'ın, 8 Ekim 2020'de, Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'nin de facto başkenti Hankendi'ye 15 kilometre uzaklıkta olan Şuşa'yı ele geçirmesinin[227] ardından, 9 Kasım 2020'de Rusya'nın aracılığıyla İnternet üzerinden barış anlaşması yapıldı.[228] Ermenistan, Azerbaycan ve Rus liderlerin olduğu video konferans görüşmesine, Rusya ve Ermenistan'ın muhalefetiyle Türkiye dahil olamadı.[229] ABD ve Avrupa Birliği ise barış anlaşmasının tamamen dışına bırakıldı.[228] 10 Kasım 2020'de anlaşma imzalandı.

Görüşme ile Azerbaycan'ın talep ettiği; Laçın ve Kelbecer'de devam eden çatışmalardan Ermenistan'ın çekilmesi, Azerbaycan'ın ilerlediği toprakları elinde tutması, Nahçıvan ile Azerbaycan arasında Ermenistan üzerinden bir irtibat yolu kurulması konularında anlaşmaya varıldı.[229] Ermenistan tarafının talebi doğrusunda da, Laçın'da Dağlık Karabağ Cumhuriyeti-Ermenistan koridorunun zamanlaması ve genişiliği konusunda detaylar belirlendi; Nahçıvan ile Azerbaycan arasındaki irtibat yolu ise bazı konularda detaylandırılmadı.[229] Yerinden edilmişler ve mültecilerin, Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiseri aracılığıyla bölgelerine geri döneceği kararlaştırıldı.[229][230] Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Türk-Rus ortaklığıyla Karabağ'da bir gözlem merkezi oluşturulacağını ve bu merkezde iki tarafın ateşkes ihlali işleyip işlemediklerinin insansız hava araçları aracılığıyla kontrol edileceğini belirtti.[231] Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, "Türkiye, anlaşmanın uygulanmasını gözetmek ve denetlemek üzere bölgede kurulacak ortak barış gücünde, Rusya ile birlikte yer alacaktır" dedi.[231] Lavrov ise 10 Kasım 2020'de imzalanan anlaşmadaki maddelerde Karabağ'a Türk askerlerinin gelmeyeceğinin, Türk askerlerinin Karabağ'dan uzak Azerbaycan topraklarında sınırlı bir bölgede duracağının belirtildiğini söyledi.[231]

Anlaşmanın imzalanmasının ardından, anlaşmayı "yenilgi" olarak gören Ermenistan halkından tepki geldi.[232] Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan'ın hedef olduğu protestolarda, protestocular parlamento binasına girmeye çalıştı.[232] Paşinyan ise Facebook üzerinden yaptığı açıklamayla, Ermenistan'ın "daha kötü bir sonuç"tan geri döndüğünü söyledi.[232] Paşinyan, alınan kararın Ermeni halkı için "acı verici" olduğunu, bu kararın sahadaki Ermeni ordusunun ısrarı sebebiyle gerçekleştiğini belirtti.[233]

Savaş sonrası

Ermenistan

Başkent Erivan'da ateşkes anlaşmasına karşı düzenlenen protesto, 18 Kasım 2020.

10 Kasım'ın erken saatlerinde ateşkes anlaşmasının imzalanması haberinin çıkmasından kısa bir süre sonra, Nikol Paşinyan'ın ateşkes anlaşmasını kabul ettiği için "hain" olduğu iddia edildi ve Ermenistan'da şiddetli protestolar patlak verdi.[234] Protestocular demir kapıyı kırarak parlamento binasına girdi ve Ermenistan Ulusal Meclisi başkanı Ararat Mirzoyan'ı arabadan çekip dövdüler.[235][236] Kasım ayı boyunca aralarında Ermenistan dışişleri bakanı Zohrab Mnatsakanyan,[237] savunma bakanı David Tonoyan,[238] aynı bakanlığın askerî kontrol teşkilatı başkanı Movses Hakobyan[239] ve Ermenistan Savunma Bakanlığı sözcüsü Artsrun Hovhannisyan da dahil olmak üzere çok sayıda Ermeni memur istifa etti.[240]

Ateşkes anlaşmasının imzalanmasının ardından cumhurbaşkanı Armen Sarkisyan, II. Karekin ile bir toplantı düzenleyerek 22 Kasım'ın Dağlık "Karabağ Kurtuluş Savaşı'nda Anavatanı Savunmaya Giden Kahramanları Anma Günü" olarak ilan edilmesi için bir çağrı yaptı.[241] 16 Kasım'da erken parlamento seçimlerinin ve Paşinyan’ın istifasının kaçınılmaz olduğunu belirterek bu sürecin geçici bir "Ulusal Mutabakat Hükûmeti" tarafından denetlenmesini ve yönetilmesini önerdi.[242]

Ermeni medyası, 9 Aralık gecesi bir Azerbaycan vatandaşının Tavuş vilayetinin Berdavan köyü yakınlarında devlet sınırını ihlal ettiği gerekçesiyle gözaltına alındığını bildirdi.[243] Berdavan Valisi Smbat Muğdesyan, Ulusal Güvenlik Servisi'nin şahsı götürdüğünü ancak diğer detayları bilmediğini söyledi.[244] Ermeni medyasına göre,[243] tutuklu vatandaş hakkında Ermenistan devlet sınırına kaçak giriş şüphesiyle dava açıldı.[245] Gözaltına alınan Azerbaycanlının adı açıklanmadı. BBC Azerbaycan Servisi'nin haberine göre Azerbaycan'ın İçişleri, Dışişleri ve Savunma Bakanlıkları olayla ilgili hiçbir bilgilerinin olmadığını açıkladılar.[246]

12 Aralık'ta Azerbaycan kamyonları, Uluslararası Kızılhaç Komitesi ve Rus barış güçleri eşliğinde, ölü askerlerin cesetlerini almak için Ermenistan'ın Sünik bölgesinden Davit Bek'e girdi. Ermeni yetkililer, Goris'e giren Azerbaycan araçları hakkındaki haberleri yalanladılar.[247]

16 Aralık'ta kayıp Ermeni askerlerinin aile üyeleri, Ermenistan Savunma Bakanlığı binası önünde toplandılar ancak binaya girmelerine izin verilmedi ve Ermeni askerî temsilcileri ailelerin taleplerine yanıt vermedi. Kayıp Ermeni askerlerin ailelerinin binaya girmesi üzerine kavga yaşandı.[248]

Azerbaycan

Ateşkesin ardından Bakü'deki kutlamalar.

Ateşkes ve savaşın sona erişi Azerbaycan tarafından bir zafer olarak görüldü ve geniş çapta kutlandı.[249][250] 10 Kasım 2020'de anlaşmanın açıklanmasının ardından Bakü'de yaşayanlar sokağa çıkarak bayrak salladılar.[251] 11 Kasım'da Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, savaşa katılan yaralı Azerbaycan askerleriyle yaptığı görüşmede, Azerbaycan'da "savaş alanında ve arkada kahramanlık gösterenler için" yeni nişan ve madalyaların verileceğini, sivillerin ve askerlerin ödüllendirilmesi için talimat verdiğini söyledi. Ayrıca bu nişan ve madalyaların isimlerini de kendisi önerdi.[252] Yaklaşık bir hafta sonra, Azerbaycan Millî Meclisi'nin bir genel oturumunda, "Azerbaycan Cumhuriyeti'nin nişan ve madalyaları tesisi hakkında yasa"da yapılacak değişikliklere dair bir yasa tasarısı tartışmaya sunuldu.[253] Aynı gün yasa tasarısı uyarınca on yedi yeni nişan ve madalya verildi.[254] 12 Kasım'da Azerbaycan İçişleri Bakanlığı, daha önce Terter ilçesinde bulunan Şuşa polis teşkilatını Şuşa'ya taşıdığını,[255] 14 Kasım'da ise Sugovuşan'daki barajının kontrolünün ordudan Azerbaycan Olağanüstü Haller Bakanlığı'na devredildiğini açıkladı.[256] 15 Kasım'da Ermeni Apostolik Kilisesi, Azerbaycan güçlerinin Şuşa'yı kontrol altına almasının ardından Gazançetsots Katedrali'nin tahrif edildiğini iddia etti ve bu durum Ermenistan Dışişleri Bakanlığı tarafından kınandı. Azerbaycan Cumhurbaşkanı Aliyev ise kiliselerinin korunacağına dair bir açıklama yaptı.[257] Ayrıca 1 Aralık'ta Azerbaycan'ın Kültür Bakanı Yardımcısı Vekili Anar Kerimov, France24'e Karabağ'ın Hristiyan kültür mirasının hükûmet tarafından korunacağını söyledi. Bakü'deki Ermeni Surp Krikor Lusavoriç Kilisesi'ne dikkat çeken Kerimov, Karabağ'ın Hristiyan dinî yapılarının "atalarından kendilerine miras kaldığını" vurguladı.[258][259]

Cumhurbaşkanı İlham Aliyev Füzuli'de, 16 Kasım 2020

Aliyev ve Azerbaycan'ın Birinci Cumhurbaşkanı Yardımcısı Mihriban Aliyeva, Kasım ayının ortasında, 1993 yılında Ermeni güçlerinin işgal etmesinden sonra her ikisi de harabeye dönen Füzuli ve Cebrayıl hayalet şehirlerini ziyaret etti.[260] Aliyev, Alhanlı'dan başlayarak Füzuli'yi Şuşa'ya bağlayacak yeni bir otoyol yapım talimatı verdi.[261] Cebrayıl için ise kenti yeniden inşa etmek amacıyla yeni bir plan hazırlanacağını bildirdi ve daha sonra İran sınırındaki Hüdaferin köprülerini ziyaret etti.[262]

Azerbaycanlı ekonomist Tuğrul Valiyev'e göre, temelde altyapısı kalmamış olan Cebrayıl, Füzuli, Zengilan ve Kubadlı'yı yeniden inşa etmek muhtemelen 10 yıl sürecek ve yaklaşık 15 milyar dolara mal olacak.[263] STK İnsani Araştırmalar Kamu Birliği başkanı Avaz Hasanov'a göre, Azerbaycan bu şehirlerin yeniden inşası sürecine özel sektörü de dahil etmeye çalışacak.[264] Azerbaycan Demiryolları da Hankendi'yi Yevlah'a bağlayan demiryolu hattını yeniden inşa etme planlarını duyurdu.[263] 18 Kasım'da Azerbaycan Milletvekili Tahir Mirkişili, devlete ait Azergold ile yabancı bir şirket arasında Zengilan, Vecneli ve Kelbecer'de altın madenciliği yapmak üzere bir konsorsiyum kurulduğunu açıkladı.[265] Ayrıca PASHA Bank ve Kapital Bank, bölge genelinde yeni şubeler açmayı planladıklarını açıkladı.[266] Bu arada Türkvizyon Şarkı Yarışması'nın organizatörleri, yarışmanın 2021 yılında Şuşa'da düzenlenme olasılığını araştırdıklarını belirttiler.[267]

23 Kasım'da Azerbaycan Olağanüstü Haller Bakanlığı Devlet Yangın Kontrol Servisi birimleri Karabağ'ın Azerbaycan kontrolündeki çeşitli bölgelerinde faaliyete geçti.[268] Ertesi gün Azıh Mağarası'ndaki arkeolojik buluntular Azerbaycan Devlet Güvenlik Servisi temsilcileri tarafından Bakü'ye getirilerek Azerbaycan Millî İlimler Akademisi Arkeoloji ve Etnografya Enstitüsü Arkeoloji Fonuna yerleştirildi.[269] 25 Kasım'da Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü (ICAO), Ağdam, Füzuli ve Hankendi Havalimanları da dahil olmak üzere altı Azerbaycan havalimanının uluslararası mekansal endeks kataloğuna dahil edilmesini onayladı. Bu havalimanlarının kodları, aralık ayında yayımlanacak olan ICAO kayıtlarının güncellenmiş baskısına eklenecektir.[270] 28 Kasım'da Füzuli Rayonu'na bağlı Aşağı Seyidahmedli'de bir sivil araç mayına çarptı[271] ve aralarında Füzuli Rayonu İcra Kurulu'nun medya organı olan Gaidish gazetesinin genel yayım yönetmeni de olan dört kişiyi öldürdü.[272][273] Bu olaydan sonra Azerbaycan Başsavcılığı ve İçişleri Bakanlığı, vatandaşları mayın ve diğer patlayıcı maddeler tamamen arındırılıncaya kadar gerekli izinler alınmaksızın yeni alınan toprakları ziyaret etmemeye çağırdı.[274]

Bakü'de düzenlenen Zafer Geçidi sırasında Azerbaycan Suhoy Su-25 savaş uçakları, 10 Aralık 2020.

Sırasıyla 27 Eylül ve 10 Kasım Anma Günü ve Zafer Günü ilan edildi.[275][276] Ancak Zafer Günü'nün tarihi, Mustafa Kemal Atatürk'ün ölüm yıl dönümü ile çakışınca Şuşa'nın Azerbaycan kontrolüne geçtiği tarih olan 8 Kasım ile değiştirildi.[277][278] Aliyev'in önerisiyle Bakü Metrosu'na ait yeni istasyonun isminin 8 Kasım olacağı da açıklandı.[279] Aynı gün Cumhurbaşkanı Aliyev, savaş sırasında yaralanan ve ölenlerin ailelerine destek olmak için YAŞAT Vakfı'nın kurulmasına ilişkin bir kararname imzaladı ve vakfın yönetimi üzerindeki genel kontrol ASAN servisine devredildi.[280] 2 Aralık'ta Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev'in talimatıyla bazı askerler terhis edildi.[281] Aynı gün Azerbaycan Bankalar Birliği, savaş sırasında ölen asker ve sivillerin banka borçlarının tamamen silineceğini duyurdu.[282] Ertesi gün ANAMA, Sugovuşan'a giden yolun mayınlardan tamamen temizlendiğini duyurdu.[283] Aynı gün Aliyev, Vatanseverlik Savaşı Anıt Kompleksi ve Zafer Müzesi'nin kurulmasını için bir kararname çıkardı.[284] Azerbaycan'da 4 Aralık günü yerel saatle 12.00'de (GMT+4) savaşta ölen askerlerinin anısına saygı duruşu yapıldı.[285][286] Bu bağlamda, Bakü Körfezi'ne demir atan gemiler ve arabalar kornalarını çalarken ülke genelinde bayraklar indirildi ve trafik durdu.[287] Ayrıca savaşta ölen askerlerin anısına Bakü'deki Haydar Camisi'nde namaz kılındı. Başkentin yanı sıra Sumgayıt, Kuba, Gence, Şamahı, Lenkeran ve Şeki'deki camilerde; Bakü ve Gence'deki kiliselerde ve Bakü'de Aşkenaz Yahudileri Sinagogu'nda anma törenleri düzenlendi. Bunlara ek olarak Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ve Başkan Yardımcısı Mihriban Aliyeva da dahil olmak üzere birçok kişi tarafından Bakü'deki Şehitler Hiyabanı ziyaret etti.[288][289] Ertesi gün Çalışma ve Sosyal Koruma Bakanlığı, bakanlığa bağlı Devlet Sosyal Koruma Fonu'nun savaş sırasında ölen 94 Azerbaycanlı sivile şehit statüsü verdiğini ve bu kişilerin ailelerinin de savaşta ölen askerlerin ailelerine tanınan haklardan yararlanabileceklerini açıkladı.[290] 9 Aralık'ta Cumhurbaşkanı Aliyev 83 askeri Vatanseverlik Savaşı Kahramanı,[291] 204 askeri Karabağ Nişanı[292] ve 33 askeri de Zafer Nişanı ile ödüllendirdi.[293] 12 Aralık'ta Cumhurbaşkanı İlham Aliyev'in talimatıyla sıkıyönetim kaldırıldı.[294]

10 Aralık'ta Azatlık Meydanı'nda[295] Azerbaycan'ın zaferi şerefine savaş sırasında öne çıkan 3.000 asker, askerî teçhizat, insansız hava araçları ve savaş uçakları,[296] Ermeni birliklerine ait ele geçirilen tanklar,[297] Türk askerleri[298] ve Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın da katılımıyla[299][300] Zafer Geçidi düzenlendi.[301]

Ermenistan'ın geri çekilişi

Kelbecer Rayonu Dadivank yakınlarında Rus barış güçleri ve Azerbaycan askerî personeli.

Ateşkes anlaşması çerçevesinde Kelbecer'in Azerbaycan'a geçmesi öncesinde Ermeniler, bir zamanlar Azerbaycanlıların yaşadığı evlerini[302] Azerbaycanlıların yeniden yerleşmelerine engel olmak için yaktılar.[303][304] Rayon, Karabağ Savaşı'ndan önce çoğunlukla etnik Azeriler tarafından iskan edilmişti ve Karabağ Savaşı sırasında Aşağı Ağcakend ve Gülüstan bölgesinden gelen Ermeniler buraya yerleşti.[305][306] Bazı Ermeniler ölü akrabalarının cenazelerini de yanlarına aldılar ve Reuters, köylülerin "ellerinden gelen her şeyi kamyonlarla taşıdıklarını" bildirdi.[307][308] Evlerin yanmasıyla ilgili haberler 13 Kasım'da çıkmaya başladı[309] ve 15 Kasım'da Agence France-Presse, Çerektar'da en az altı evin ateşe verildiğini bildirdi.[310] BBC Rusça, Dadivank ve diğer yakın köylerdeki evlerin yakıldığını ve Ermenistan'da pahalı olan yakacak odun elde etmek için bölgedeki ağaçların kesildiğini bildirdi. BBC Rus Servisi, komşu Dadivank ve diğer yakın köylerdeki evlerin yandığını ve Ermenistan'da pahalı olan yakacak odun için ağaçların kesildiğini bildirdi.[311] Azerbaycan tarafı, bölgeyi terk eden sivilleri evleri yakmaktan ve kendi deyimiyle "ekolojik terör suçu" işledikleri için kınadı.[312] Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, mülklerini tahrip eden Ermenileri "vahşi düşman" olarak nitelendirdi.[313] Ermenistan'ın talebi üzerine Azerbaycan, Ermenilerin Kelbecer ilçesini tamamen boşaltmaları için süreyi 10 gün uzatarak 25 Kasım'a kadar uzattı. Azerbaycan Cumhurbaşkanlığı, süreyi uzatmayı kabul ederken kötüleşen iklim şartlarını ve Ermenistan'a giden tek bir yol olduğunu göz önünde bulundurduklarını belirtti.[314]

Azerbaycan'a teslim edilen ilk rayon Ağdam oldu.[315] 20 Kasım'da teslim edilen Ağdam'ın devri öncesinde burada yaşayan Ermeniler de evlerini ateşe verdiler.[316] 19 Kasım'da Agence France-Presse, Ermeni askerlerinin Ağdam'daki karargâhlarını yıktığını bildirdi. Ağdam, 1993 yılında kent için yapılan savaşa kadar ağırlıklı olarak Azerilerin yaşadığı bir şehirdi[317] ve 1993 yılında şehrin Ermeni güçlerine geçmesinin ardından yerel halk tarafından "Kafkasya'nın Hiroşima'sı" olarak anılan bir hayalet kasaba hâline geldi.[316][318][319] Associated Press; grafitilerle tahrip edilen, sığır ve domuz ahırı olarak kullanılan Ağdam Ulu Camii'nin şehrin yapısal bakımdan tek binası olduğunu bildirdi.[320] Bölgedeki Rus barış gücünün komutanı Rüstem Muradov, bölgenin tesliminin sorunuz gerçekleştirildiğini söyledi.[321] Bölgenin Azerbaycan kontrolüne geçişi Bakü'de Azerbaycan, Türkiye ve Rusya bayraklarıyla kutlandı.[313] 24 Kasım'da Azerbaycan ordusunun izniyle bazı Ermeniler giysilerini toplamak için Kubadlı'ya döndü ve bazılarına da Azerbaycan vatandaşı olarak Ağdam'da ikamet izni teklif edildi.[322] 22 Kasım'da Azerbaycan ordusu bölgede 150'den fazla mayını etkisiz hâle getirdiğini açıkladı.[323]

25 Kasım'da Kelbecer, Azerbaycan'a iade edilen ikinci rayon oldu.[324] Ermeni güçler bölgeyi boşaltmadan önce askerî karargâhlarını patlattılar.[325][326] Ermeniler Dadivank Manastırı'nı da terk ederek başrahibi, manastırın çanlarını ve haçkarları Ermenistan'a taşımaya karar verdiler.[327] Ermeni kuvvetlerinin bölgeden çekilmesinin ardından manastır, Rus barışı koruma güçlerinin koruması altına alındı.[328] Ancak 28 Kasım 2020'de Azerbaycan Savunma Bakanlığı manastırın içinden görüntüler yayımladı.[329] Azerbaycan yetkilileri Ermeni rahiplerin manastırda kalmasına izin verdi. 4 Aralık 2020'de Azerbaycan'ın Udi topluluğundan temsilciler manastırı ziyaret ederek içeride dua ettiler.[330] Ertesi gün, Udi Ortodoks Hristiyan cemaatinin başkan yardımcısı Rafig Danakari manastıra vaiz olarak atandı.[331] Ayrıca Cumhurbaşkanı Aliyev, Kelbecer Rayonu'nu yeniden inşa etme ve canlandırma sözü verdi[332] ve Bakü'de bir kutlama mitingi düzenlendi.[333] Gence'de yaşayan Kelbecerli Azeriler de Kelbecer'in Azerbaycan kontrolüne geçişini kutladılar.[334] Azerbaycan Ekoloji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Ermeni işgali döneminde "Azerbaycan'a verilen zararın miktarını" hesaplamak için Kelbecer bölgesinin maden yataklarında değerlendirmeler yapılacağını duyurdu.[335] 26 Kasım'da Ermeni medyası, Kelbecer ile Ermenistan'ın Geğarkunik ili sınırında bulunan,[336][337] Güney Kafkasya'nın en büyük altın madenlerinden biri olan Zod altın madenine[338] 250 kişilik bir Azerbaycan askerinin geldiğini ve madende bir askerî karakol kurarak madenin teslimini talep ettiklerini bildirdi.[339] Ermenistan Savunma Bakanlığı bu iddiayı yalanlayarak[340] Ermenistan sınır kapısını kabul edilemez bulan Azerbaycan kuvvetlerinin hoparlör aracılığıyla Ermenilerle temasa geçtiğini ve konuyla ilgili olarak Rus barış güçleriyle görüşüldüğünü belirtti. Ermenistan ve Azerbaycan'dan yetkililer aynı gün sınırı çizmeye başladı.[341] Ermenistan askerî yetkilileri daha sonra maden sahasının yarısının Azerbaycan'a geçtiğini bildirdi.[342]

1992 yılında Ermenistan Silahlı Kuvvetleri tarafından işgal edilmeden önce Azeri ve Kürt nüfusun çoğunlukta olduğu[343] ve savaştan sonra Ermenistan'daki Ermenilerin yerleştirildiği[344] Laçın'ın tahliyesi sırasında rayonun idari merkezi olan Laçın burada yaşayan etnik Ermeniler tarafından yakıldı. Tahliye öncesinde bölgedeki bazı Ermeniler Dağlık Karabağ'ı Ermenistan'a bağlayan şehirden geçen kara koridoru üzerinden Rus denetimine rağmen kaçtılar.[345][346] Rus barış güçleri, 1992'de yıkılmadan önce Azerbaycanlılar tarafından Zabuh olarak adlandırılan, yıkıldıktan sonra yeniden inşa edilip Lübnanlı Ermenilerin yerleştirildiği kasabada bir karakol kurdu.[344] 27 Kasım'da Narek Aleksanyan Ermenileri bölgeyi terk etmemeye çağırarak anlaşma artlarının değiştiğini; Laçın, Sus ve Zabuh'un Azerbaycan kontrolüne geçmeyeceğini öne sürdü. Bu iddialar, Azerbaycan merkezli Sosyal Araştırmalar Merkezi Başkanı Zahid Oruç tarafından reddedildi. BBC Rusça muhabiri Yuri Vekdik'e göre Aleksanyan'ın çağrılarına rağmen Laçın'daki Ermeniler bölgeyi terk etmeye başlamıştı.[347] 1 Aralık'ta Azerbaycan kuvvetleri, tanklarla bölgeye girdi[348] ve Azerbaycan Savunma Bakanlığı, Laçın şehrinden bir görüntü yayımladı.[349] Dağlık Karabağ öncesinde Laçın'da yaşayan, savaş sonrasında Berde'ye göç eden Azerbaycanlılar Azerbaycan, Türkiye ve Pakistan bayraklarıyla bölgenin dönüşünü kutladılar.[350] Azerbaycanlı yetkililer, bölgenin Kaşatag olarak Dağlık Karabağ Cumhuriyeti tarafından yönetilirken "yıllar içinde büyük zarar gördüğünü" belirtti.[351] Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Laçın koridorunun Laçın şehrinden geçmesinden dolayı yeni bir koridor inşa edileceğini ve bu koridor hazır olduğunda şehrin Azerbaycan yönetimine iade edileceğini açıkladı.[352]

Türk-Rus barış gücü

Laçın Koridoru'na yerleşen Rus barış gücü.

Rusya Kara Kuvvetleri'nin 15. Ayrı Motorlu Tüfek Tugayı[353] tarafından sağlanan ve Korgeneral Rüstem Muradov liderliğindeki 1,960 askerli Rus barış gücü,[354] Ermenistan ve Azerbaycan'ın ateşkes şartlarını uygulayıp uygulamadıklarını izlemek için antlaşma kapsamında bölgeye sevk edildi.[355] Hankendi yakınlarına yerleşen barış gücü, Dağlık Karabağ'daki temas hattı boyunca ve Laçın Koridoru boyunca gözlem noktaları kurdu.[356] Reuters, barış gücüne zırhlı personel taşıyıcıları, tanklar ve çok sayıda roketatarın eşlik ettiğini bildirdi.[357] 17 Kasım'da Rus barış güçleri, her iki tarafın ölü askerlerinin cesetlerini bulunması ve değişimi konusunda Uluslararası Kızıl Haç Komitesi'ne yardım etmeye[358] ve 23 Kasım'da da bölgedeki mayınları temizleme operasyonlarına başladı.[359]

11 Kasım'da Rusya ve Türk savunma bakanları Azerbaycan'da ortak bir gözlem merkezi oluşturmak için bir mutabakat zaptı imzaladı,[360] ancak Rus yetkililer Türkiye'nin barışı gücüne katılımının Dağlık Karabağ'ı kapsamayacağı belirtti.[361] 16 Kasım'da Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın imzasıyla, Azerbaycan'a asker gönderme tezkeresi TBMM'ye gönderildi.[362][363] Azerbaycan'a asker gönderilmesine ilişkin Cumhurbaşkanlığı Tezkeresi ertesi gün meclis tarafından onaylayarak Türk Silahlı Kuvvetlerine Azerbaycan'a asker gönderme konusunda bir yıllık yetki verildi.[361][364]

1 Aralık'ta Türk istihkâm erleri Azerbaycan'a giderek bölgedeki Azerbaycanlı yetkililer ile birlikte[365] Azerbaycan kontrolündeki topraklarda mayın aramaya başladılar. Ertesi gün Millî Savunma Bakanlı Hulusi Akar, Türk hükûmetinin Rusya ile anlaştığını ve ortak gözlem merkezinin yapım aşamasında olduğunun açıkladı.[366][367] Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov'a göre merkez, olası ihlalleri izlemek amacıyla insansız hava araçları ve diğer teknik araçlar kullanılarak uzaktan çalışacak.[368] 16 Aralık'ta Türk Kara Kuvvetleri Özel Mayın Arama Temizleme Ekibi'nin 136 üyesi, bölgedeki mayın temizliğine yardımcı olmak ve Azerbaycan'ın mayın temizleme personelini eğitmek üzere Azerbaycan'a gönderildi.[369] Türkiye, 29 Aralık'ta 35 subayını ortak merkezde görev yapmak üzere Azerbaycan'a gönderdi.[370][371]

22 Kasım'a kadar 25.000 yerinden edilmiş Ermeni bölgeye geri döndü.[372] 10 Aralık'ta Hankendi'nin de facto belediye başkanı, yaklaşık 18.000 yerinden edilmiş Ermeni'nin şehre geri döndüğünü bildirdi.[373] 11 Aralık'ta bir Ermeni'ye ait sivil araç, Hankendi-Askeran karayolunda Rus barış güçlerine ait bir kamyonla çarpıştı.[374]

Ocak 2021'in başlarında Azerbaycan yetkilileri Rus barış güçlerini "barış antlaşmasının uygulanması için gerekli tarafsız duruşu sergilemek yerine Ermenistan yanlısı bir tutum sergilemekle" suçladı. Devlet Gümrük Komitesi Akademisi Başkanı Araz Aslanlı, Rus barış güçlerinin bazı uygulamalarının "Dağlık Karabağ sorununun kalıcı çözümüne katkı sağlamadığını" ve "hem Azerbaycan hem de Türkiye'de Rusya'nın iyi niyetleri konusunda şüphelere" yol açtığını belirtti. Kafkasya Uluslararası İlişkiler ve Stratejik Araştırmalar Merkezi Başkan Yardımcısı Nazım Cafersoy, Rus barış güçlerini "Ermeniler ve Azerbaycanlılar arasında barışı sağlamaktan ziyade bölgedeki yasadışı askerî güçlerin kalıcılığına" neden olmakla suçladı. Rüstem Muradov'un üst düzey Dağlık Karabağ Cumhuriyeti yetkilileriyle görüşmesi ve katıldığı toplantılarında Dağlık Karabağ Cumhuriyeti bayrağının bulunması Azerbaycan yetkililerinin olumsuz tepkilerine neden oldu ve sonrasında "Dağlık Karabağ Cumhuriyeti" ifadesinin kullanımı Rusya Savunma Bakanlığı'nın resmî web sitesinden kaldırıldı.[375] 7 Ocak 2021 tarihinde Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Ermenistan Dışişleri Bakanı Ara Ayvazyan'ı Dağlık Karabağ'a yaptığı son ziyaretten dolayı kınadı ve bunu "kışkırtıcı bir adım" olarak nitelendirerek eğer bu tür kışkırtıcı davranışlara devam edilirse "Ermenistan'ın daha da pişman olacağını" dile getirdi. Aliyev ayrıca Azerbaycan'ın onayı olmadan hiçbir yabancı vatandaşın Dağlık Karabağ bölgesini ziyaret etme izninin olmadığını da yineledi.[376]

2 Ocak 2021'de hükûmet yanlısı[377] Yeni Şafak gazetesi; Rusya'nın "asker, memur, teknik uzman, doktor, hemşire ve inşaat işçisi adı altında" beş binin üzerinde kişiyi bölgeye göndererek ateşkes antlaşmasının şartlarını ihlal ettiğini bildirdi.[378]

Ateşkes sonrası çatışmalar

2020 Dağlık Karabağ Ateşkes Anlaşması sonrası Rusya Savunma Bakanlığı tarafından paylaşılan 12 Aralık 2020 tarihli harita.

Aralık ayı ortasında Azerbaycan basını, silahlı Ermeni gruplarının altyapı çalışmaları sırasında Azercell çalışanlarına saldırdığını ve 11 Aralık'ta da bir başka silahlı Ermeni grubunun saldırısı sonucu bir Azerbaycan askerinin yaralandığını bildirdi.[379][380] Bu haberin doğruluğu 26 Kasım'da Sor, Hocavend Rayonu'nda “Ermenilerin ani saldırısı” sonucu üç Azerbaycan askerinin öldüğünü ve ikisinin yaralandığını açıklayan Azerbaycan askerî yetkilileri tarafından da teyit edildi. Ayrıca savunma bakanlığına göre 8 Aralık'ta Hadrut yakınlarında haberleşme tesisleri ve nakil ekipmanlarının kurulumu sırasında bir Azerbaycanlı asker öldü, bir Azercell çalışanı da ağır yaralandı. Emekli Azerbaycanlı Albay Şair Ramaldanov, bölgede Ermeni kuvvetlerinin "provokatif" ve "gerilla tipi" eylemler sergileyebileceğini belirtmişti. Ancak Ramaldanov'a göre Azerbaycan askerî yetkilileri kendilerine karşı "güvenlik önlemleri" alıyorlardı.[381][382] Ertesi gün Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, olayı "terör eylemi" olarak nitelendirerek[383] Ermeni güçlerini "demir yumruk" ile ezmekle tehdit etti.[384] Daha sonra Azerbaycan askerî yetkilileri, Ermeni güçlerini ateşkesi ihlal etmekle suçladı ve kendi kuvvetlerinin ateşkesi yeniden sağladığını belirtti.[385]

Rusya Savunma Bakanlığı tarafından paylaşılan 13 Aralık 2020 tarihli harita. Çaylakkala ve Köhne Tağlar köyleri barış gücü sınırları içerisinde yer alıyor.

Dağlık Karabağ Cumhuriyeti yetkilileri, Ermeni kuvvetlerinin Azerbaycan pozisyonlarına saldırdığı yönündeki haberleri yalanladı ve Azerbaycan kuvvetlerinin bölgede askerî operasyonlar başlatarak altı Ermeni askeri yaraladığını bildirdi.[386] Azerbaycan Dışişleri Bakanlığı ise Ermeni güçlerinin kışkırtıcı faaliyetlere devam ettiğini yineledi.[381] Daha sonra Dağlık Karabağ Cumhuriyeti yetkilileri, Azerbaycan güçlerinin bölgede Ermeni kontrolündeki tek yerleşim yerleri olan Çaylakkala ve Köhne Tağlar'da yeni bir saldırı başlattığını açıkladı. İki köyün, kendilerine giden tek yolu kontrol eden Azerbaycan ordusu tarafından tamamen çevrelendiğini belirtmişlerdir.[385] Ermenistan başbakanı, Rus barış güçlerini yanıt vermeye çağırdı.[387] Dağlık Karabağ Cumhuriyeti yetkilileri Azerbaycan kuvvetlerinin köylere girdiğini doğrulayarak durumun çözüme ulaşması için olaya Rus barış güçlerinin de dahil olduğunu bildirdi.[388] Ermenistan Cumhurbaşkanı Armen Sarkisyan, Köhne Tağlar'ın 12 Aralık'ta Azerbaycan kontrolüne geçtiğini ve Azerbaycan güçlerinin Çaylakkala'ya doğru ilerlemeye devam ettiğini belirtti.

Rus barış güçleri ateşkesin ihlal edildiğini doğruladı[385] ve her iki tarafın da ateşkese saygı göstermesini istedi.[389] 13 Aralık'ta Köhne Tağlar, Rus barışı gücünün kontrolü altına girdi.[390] Aynı gün Ermenistan Cumhurbaşkanı Armen Sarkisyan, konuyla ilgili olarak Ulusal Meclisi olağanüstü toplantıya çağırdı.[391] Aynı şekilde Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan da Ermeni Güvenlik Konseyi'ni acil toplantıya çağırdı.[392] Ancak ertesi gün Rusya Savunma Bakanlığı, barışı gücünün sınırları dışında yer alan her iki köyün de barış gücünün kontrolünde olduğunu gösteren bir harita yayımladı ve bu iki köy dağa sonra Azerbaycan'ın kontrolüne girdi.[393]

Azerbaycan kaynakları 15 Aralık'ta Hadrut bölgesinden 100'den fazla Ermeni savaş esirini gösteren görüntüleri paylaştı. Ertesi gün Dağlık Karabağ Cumhuriyeti yetkilileri, videolardaki kişilerin kimliğini tespit etmek için soruşturma başlattıklarını[394] ve ardından yaklaşık 60 Ermeni askerin kaybolduğunu bildirdi.[395] Saatler sonra Dağlık Karabağ Cumhuriyeti yetkilileri, birkaç düzine askerin Azerbaycan güçleri tarafından esir alındığını doğruladı.[396] Bu arada Ermenistan medyası, 30 Ermeni askerinin Rus barış gücü yardımıyla bölgeden ayrılmasına Azerbaycan güçlerinin izin verdiğini bildirdi.[397] Ardından Şirak'ta yaşayanlar Ermenistan-Gürcistan sınırına giden yolu kapatarak Ermeni savaş esirlerinin geri dönmesini talep etti.[398]

28 Aralık 2020'de Dağlık Karabağ'da düzenlenen ateşli saldırı sonucu bir Azerbaycan askeri öldü, bir Azerbaycan askeri de yaralandı. Azerbaycan, saldırı için "Ermeni silahlı örgütleri"ni suçlayarak altı saldırganın hepsi vurarak öldürüdü.[399]

Kayıplar

Ermeni güçleri Azerbaycan'ın ikinci en büyük şehri Gence'ye dört adet saldırı (yukarıda) düzenlerken Azerbaycan güçleri de Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'nin de facto başkenti Hankendi'yi (aşağıda) bombaladı.

Resmî rakamlara göre savaş sırasında binlerce kişi öldü.[400] Savaşan taraflarca açıklanan resmî rakamlara göre Ermeni tarafından 3.360 asker öldü,[73] ve 60'dan fazlası kayıp.[74] Azerbaycan tarafından ise 2.854 asker öldü[64] ve 50 tanesi kayıp.[64] Ancak tarafların kendi kayıplarını gerçek sayıdan daha az göstererek düşman kayıplarını ve yaralanma sayılarını olduğundan daha fazla gösterdikleri kaydedilmiştir.[401]

Siviller

Ermeni yetkililer, savaş sırasında 65 Ermeni sivilin öldürüldüğünü, 40 kişinin de kayıp olduğunu bildirdi.[402] Azerbaycan kaynaklarına göre, Ermeni ordusu saldırılarında sivil yapıların bulunduğu yoğun nüfuslu bölgeleri hedef aldı.[403] Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhuriyet Başsavcılığı, 9 Kasım 2020 tarihi itibarıyla, savaş sırasında Ermeni topçuları tarafından yapılan bombardımanlar ve roket saldırıları sonucunda 100 sivilin öldüğünü, 416 sivilin de yaralandığını bildirdi. Ayrıca Azerbaycanlı yetkililer savaş sonrası çatışmalarda, Hadrut yakınlarında iletişim tesisleri ve iletim ekipmanlarının kurulumu sırasında bir Azercell çalışanının ciddi şekilde yaralandığını açıkladı.[381]

23 Ekim 2020 itibarıyla Ermeni yetkililer, çatışmanın Dağlık Karabağ nüfusunun yarısından fazlasını (yaklaşık 90.000 kişiyi) yerinden ettiğini açıkladı.[93] Uluslararası Kurtarma Komitesi de Dağlık Karabağ nüfusunun yarısından fazlasının çatışma nedeniyle yerinden edildiğini iddia etti.[404] 2 Kasım 2020'da Azerbaycanlı yetkililer, çatışmalar sonucu Azerbaycan'da yaklaşık 40.000 kişinin yerinden olduğunu açıkladı.[91]

Yedi gazeteci yaralandı.[405][406] 1 Ekim 2020'de, Hocavend'deki çatışmaları haber yapan Le Monde'dan iki Fransız gazeteci, Azerbaycan'ın top ateşi sonucu yaralandı.[407][408] Aynı saldırıda Ermeni haber kameramanı Aram Grigoryan da hafif yaralandı.[409] Bir hafta sonra Şuşa'da haber yapan üç Rus gazeteci, Azerbaycan güçleri tarafından yapılan saldırı sonucu ağır yaralandı.[410][411] Azerbaycan kaynaklarına göre 19 Ekim 2020'de bir AzTV muhabiri, Ağdam'da Ermenilerin top ateşi sonucu şarapnel yaraları aldı.[406]

Altyapı hasarları

Şuşa'daki Ermeni Apostolik Gazançetsots Katedrali savaş sırasında iki defa bombalandı.[412][413][414]

Azerbaycanlı yetkililer, bölgenin bombardımanı sonucu Terter topraklarında yaklaşık 4 bin yapının hasar gördüğünü belirtmişti.[415]

Azerbaycan'ın en büyük ikinci şehri Gence ve Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'nin de facto başkenti Hankendi de dahil olmak üzere sivil yerleşim alanları iki tarafın güçleri tarafından vuruldu ve saldırılar sonucunda birçok bina ve ev yıkıldı.[416][417] Çeşitli kuruluşlar Dağlık Karabağ'da, başta Azerbaycan'ın topçu ve İHA saldırıları nedeniyle nüfusun aşırı kalabalık sığınaklarda yaşamak zorunda kaldığı Hankendi'de, COVID-19 vakalarının ciddi oranda arttığını bildirdi.[137][418] Çatışma sırasında test etme ve temas takibinde de zorluklar yaşandığı bildirildi.[137][418]

Şuşa'daki Gazançetsots Katedrali bombardıman sonucu zarar görmüştür.[414] 19 Ekim 2020'de Terter, Azad Karakoyunlu'da bulunan bir pamuk fabrikasında Ermeni topçularının saldırısı sonucu şiddetli bir yangın çıktı ve fabrikanın birkaç büyük hangarı tamamen yandı.[419] Ermenistan destekli bir Dağlık Karabağ insan hakları ombudsman raporu 5.800 özel mülk ve 520 özel aracın saldırılarla yok edildiğini; 960 adet altyapısal, endüstriyel ve kamusal nesnenin de hasar gördüğünü belirtti.[420] 16 Kasım 2020 tarihinde Azerbaycan Cumhuriyet Başsavcılığı; savaş boyunca 3.410 özel konut, 512 sivil tesis ve 120 çok katlı binanın hasar gördüğünü açıkladı.[421]

Analiz

Milliyetçilik

Ermeniler ve Azerbaycanlılar, Sovyet yönetimi altında beraber yaşarken, Sovyetler Birliği'nin dağılışı hem Ermenilerin hem de Azerbaycanlıların arasındaki sosyopolitik sorunların daha da artmasına sebep oldu.[422] Karabağ Savaşı öncesinde, sırasında ve sonrasında Ermeni ve Azerbaycan karşıtı duyguların artması Sumgayıt, Gence ve Bakü'de[137][138][139][400] Ermenilere; Gugark ve Hankendi'de[141][142][143][144] de Azerilere karşı düzenlenen bir dizi pogrom ile etnik şiddete yol açtı.

Azerbaycan'ın hedefi

Azerbaycan'ın başarılı ilerlemelerinin çoğu, bölgenin dağlık arazilerden oluşan kuzey ve orta bölgelerinin aksine daha az dağlık bir araziye sahip olan Aras Nehri çevresinde yoğunlaşmıştır.

27 Eylül'de bölge uzmanı Thomas de Waal verdiği bir röportajda, düşmanlıkların Ermeni tarafı tarafından başlatılmasının pek olası olmadığını belirtti. De Waal, "Temelde, Ermeniler 1990'ların savaşını kazandılar, istedikleri tüm topraklara sahipler" dedi. "Amaçları statükoyu normalleştirmek." Azerbaycan çeşitli nedenlerden dolayı askerî harekâtın kendisine bir şeyler kazandıracağını hesaplıyor” dedi.[423] Foreign Policy dergisinden bir analist, Ermenistan birlikleri tarafından kontrol edilen son derece erişilmez dağlık arazi nedeniyle Azerbaycan'ın Dağlık Karabağ'ın tamamını kontrol etmeye çalışırken büyük zorluk yaşayacağını tahmin etti. Buna ek olarak, Azerbaycan ordusunun hazırlık durumunun zayıf, moralinin düşük, yapısının bozuk ve verimsiz olduğunu ve yüzde 20 gibi yüksek bir yolsuzluk oranına sahip olduğunu belirtti. Dahası, petrol kârından askerî teçhizat alımına kadar yapılan büyük yatırımlara rağmen, Azerbaycan ordusunun yeni teçhizat kullanımı için yeterli eğitimden yoksun olduğunu belirtti.[424] Azerbaycan'ın ilk hedefi, arazinin daha az dağlık ve harekât için elverişli olduğu Dağlık Karabağ'ın güneyindeki Füzuli ve Cebrayıl bölgelerini ele geçirmekti.[425] Rus askerî uzmanı Mihail Hodarenok'a göre Azerbaycan, taarruz operasyonunu dikkatlice planlamış ve hazırlamıştı ancak Azerbaycan ordusunun çatışmaların ilk beş gününde planlanan ilk hedeflerine ulaşamadığını ve ne Füzuli'yi ne de Ağdere'yi aldığını ekledi.[426] Benzer şekilde, siyaset bilimci[427][428] Arkadi Dubnov, harekâtın Azerbaycan tarafından Azerbaycan'ın konumunu iyileştirmek için başlatıldığına inanıyor.[429]

Türkiye ve Rusya

Rusya ve Türkiye'nin bölgedeki jeostratejik çıkarları adına savaş sırasında geniş çapta yorumlar yapıldı.[430] The Economist; Rusya, Çin ve Türkiye için "tüm tarafların ekonomik açıdan fayda sağlayacağını" belirterek her iki tarafın da ateşkes antlaşmasından faydalandığı yorumunda bulundu.[431]

Türkiye

Azerbaycan ve Türkiye arasında etnik, kültürel ve tarihî bağlar bulunmaktadır ve her iki ülke ilişkilerini "iki devlet, bir millet" arasındaki bir ilişki olarak nitelendiriyor.[432] Türkiye (o zamanlarda Osmanlı İmparatorluğu), 1918'de Rus İmparatorluğu'nun bir parçası olan Azerbaycan'ın bağımsızlığını kazanmasına yardımcı oldu ve 1991'de Azerbaycan Sovyetler Birliği'nden bağımsızlığını ilan edince onu tanıyan ilk ülke oldu.[433] Türkiye ayrıca 1921'den beri Azerbaycan'ın eksklavı Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti'nin de garantörüdür.[434][435] Diğer yorumcular ise Türkiye'nin Azerbaycan'a verdiği desteği ülkenin Suriye, Irak ve Doğu Akdeniz'deki Yeni Osmanlıcı aktivist dış siyasetinin bir parçası olarak gördüler.[436][437] Türkiye'nin çatışmada son derece göze çarpan rolü, Ermeniler tarafından Ermeni Kırımı'nın bir devamı olarak tanımlandı.[438][439][440][441] Türkiye savaş boyunca Azerbaycan'a askerî destek sağlamıştır.[431] Ateşkes anlaşmasında öngörülen Nahçıvan ile Azerbaycan'ı Ermenistan üzerinden birbirine bağlayan erişim koridoru; Türkiye'nin, Orta Asya coğrafyasına ve Çin'in Bir Kuşak, Bir Yol projesine erişimini sağlayacak.[431]

Rusya

Rusya, Azerbaycan ile iyi ilişkiler sürdürmeye çalışmış ve çatışmalar boyunca iki tarafa da silah satmıştı. Savaştan bile önce Rusya, Ermenistan ile askerî bir ittifakının parçası olarak Ermenistan'da bir askerî üs kurmuş ve bu nedenle olası bir savaş durumunda antlaşma gereği Ermenistan'ı savunma mecburiyeti bulunmaktaydı. Rusya ve NATO üyesi Türkiye Suriye'de ve Libya'da devam eden iç savaşta olduğu gibi birbirlerine zıt çıkarlara sahipti.[442] Türkiye, çeşitli analistlere göre çatışmayı Orta Doğu'daki etki alanını genişletmek amacıyla hem askerî hem de diplomatik kaynakları kullanarak Güney Kafkasya'daki nüfuzunu doğu sınırı boyunca güçlendirmek ve bir başka bölgesel güç olan Rusya'nın bölgedeki etkisini azaltmak için kullanıyordu.[443][444] Rusya tarihsel olarak çatışmada tarafsızlığı sürdürme politikası izlemiş ve Ermenistan hiçbir zaman resmî bir yardım talebinde bulunmamıştı.[445] CNA'deki Rusya araştırmaları programı müdürüne göre savaşın başlangıcında Ermenistan tarafı büyük kayıplar vermedikçe Rusya'nın askerî müdahalede bulunma ihtimalinin düşük olduğuna düşünülüyordu.[445] Rusya Dışişleri Bakanlığı bir bildiri yayımlayarak, hem Rusya'nın hem de Ermenistan'ın Kolektif Güvenlik Antlaşması Örgütü bünyesinde yer alması nedeniyle, savaşın Ermenistan topraklarına sıçraması hâlinde Rusya'nın Ermenistan'a "gerekli tüm yardımı" sağlayacağını söyledi.[446][447] Buna karşın Azerbaycan güçlerinin 14 Ekim 2020'de Ermenistan topraklarını vurduğu bildirildiğinde, Rusya çatışmaya doğrudan müdahale etmedi.[448] Devlet Duması Savunma Komitesi üyesi Konstantin Makienko, Rus basın yayım organı Vedomosti tarafından 10 Kasım tarihinde yayımlanan bir yazıda savaşın jeopolitik sonuçlarının sadece Ermenistan için değil, Rusya için de bir "felaket" olduğunu yazdı. Çünkü Güney Kafkasya'da "başarılı ve alçakgönüllü Türkiye'nin prestiji muazzam bir şekilde artarken" Moskova'nın etkisi azalmıştı.[449] Karnegi Moskova Merkezi'nden Aleksandr Gabuyev ise tam tersi bir görüş belirterek "Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'nin kesin yenilgisini önlediği" ve Rusya'yı stratejik Laçın koridorundan sorumlu kılması nedeniyle barış anlaşmasını "ülkenin bölgedeki gücünü arttırıcı bir galibiyet" olarak nitelendirdi.[450]

Savaş suçları

BM Genel Sekreteri António Guterres, "Dağlık Karabağ çevresindeki diğer yerler de dahil olmak üzere Hankendi ve Gence'de herhangi bir yerdeki sivil nüfuslu bölgelere yapılan gelişigüzel saldırıların tamamen kabul edilemez olduğunu" belirtti.[451] Uluslararası Af Örgütü; Dağlık Karabağ'daki son çatışmalarda hem Azerbaycan hem de Ermeni güçlerinin savaş suçu işlediğini belirterek Azerbaycan ile Ermenistan yetkililerini derhal bağımsız ve tarafsız soruşturmalar yürütmeye, sorumluları tespit etmeye ve onları adalete teslim etmeye çağırdı.[452][453]

Azerbaycan, kasım ayında Azerbaycan askerleri tarafından işlenen savaş suçları hakkında soruşturma başlattı[454] ve 14 Aralık'da konuyla ilgili dört askerini tutukladı.[455]

Ermenistan

Ermeni güçleri, Şıharh kasabasını bombalayarak apartmanlara ve okullara zarar verdi.[456] Kasaba, Birinci Karabağ Savaşı'nda evini kaybeden Azerbaycanlı mülteciler için inşa edilmişti.[457]

Ermenistan, Azerbaycan'ın en büyük ikinci şehri Gence de dahil olmak üzere çatışma bölgesi dışındaki birçok Azerbaycan şehrini balistik füzelerle bombaladı. Çatışmanın başlamasından bu yana 4 ayrı balistik füze saldırısı meydana geldi, 26 sivil öldü, 125 kişi yaralandı.[458][459][460][461] Saldırılar Avrupa Birliği[462] ve BM Genel Sekreteri António Guterres[451] tarafından endişeyle karşılanırken Azerbaycan yetkilileri ve Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Ermenistan Silahlı Kuvvetlerini sivil yerleşim yerlerine balistik füze atarak savaş suçu işlemekle suçladı.[463] Çatışma sırasında Terter, Beylegan ve Berde olmak üzere birçok şehir Ermeni güçler tarafından bombalandı.[464][465]

Ermenilerin bombardımanından sonra Terter'deki yıkım.

25 Ekim'de sivil giyimli bir Ermeni gencin, Ermeni askerlerine Azerbaycan mevzilerine karşı top atışlarında yardım ettiği bir video internette yayımlandı. Azerbaycan daha sonra Ermenistan'ı savaş sırasında çocuk asker kullanmakla suçladı.[466][467] Bir gün sonra Dağlık Karabağ ombudsmanı, videodaki çocuğun 16 yaşında olduğunu, doğrudan askerî faaliyetlerde bulunmadığını ve babasıyla birlikte çalıştığını iddia eden bir açıklama yaptı.[468]

28 Ekim'de Ermenistan Silahlı Kuvvetleri Azerbaycan'ın Berde kasabasını füzelerle vurdu. Bu saldırı, biri Kızıl Haç gönüllüsü olmak üzere 21 sivilin ölümüne ve 70'ten fazla sivilin yaralanmasına yol açarak çatışmanın en ölümcül saldırısı oldu.[469][470][471][472] Uluslararası Af Örgütü, Ermenistan tarafından misket bombası ve Smerç roketlerinin kullanıldığını doğruladı. Uluslararası Af Örgütü Doğu Avrupa ve Orta Asya bölge direktörü Marie Struthers, misket bombalarının sivil bölgelere ateşlenmesinin "acımasız ve pervasız" olduğunu, "sayısız ölüme ve yaralanmaya, sefalete neden olduğunu" belirtti.[177] Azerbaycan ombudsmanı, saldırıyı "sivillere yönelik terör eylemi" olarak nitelendirdi.[473] Azerbaycan'a göre Ermenistan, misket bombası ve Smerç roketlerini sivil yerleşim birimlerini vurmak için kullandı.[474][475][476] Misket bombası kullanımı New York Times tarafından da onaylandı.[477] Ermenistan saldırının sorumluluğunu reddetti.[478] Tanınmayan Dağlık Karabağ Cumhuriyeti ise sorumluluğu kabul ederken sadece askerî tesisleri hedeflediklerini belirtti.[479]

30 Ekim'de İnsan Hakları İzleme Örgütü, Ermenistan ve Dağlık Karabağ güçlerinin misket bombası kullandığını açıkladı ve Ermenistan'ın misket bombası kullanmaya derhal son vermesi gerektiğini bildirdi.[480] İranlı-Fransız muhabir Reza Deghati, Ermeni güçlerinin bölgeyi Azerbaycanlılara teslim etmeden önce Ağdam, Kiyaslı'da inek ahırı olarak kullandıkları 18. yüzyıldan kalma bir camiyi yağmalayıp yaktıklarını bildirdi.[481][482]

Azerbaycan

4 Ekim'de Ermenistan hükûmeti, Azerbaycan'ın Hankendi'deki saldırılarında misket bombası kullandığını açıkladı.[483] Uluslararası Af Örgütü raporunda misket bombaları "Azerbaycan güçleri tarafından ateşlenen İsrail yapımı M095 DPICM misket bombaları" olarak tanımlandı.[175] Ertesi gün Ermenistan Dışişleri Bakanı Zohrab Mnatsakanyan, Fox News'e Dağlık Karabağ'da sivil halkın Azerbaycan güçleri tarafından hedef alınmasının bir savaş suçu olduğunu söyledi ve "saldırganlığa" son verilmesi çağrısında bulundu.[484]

İnsan Hakları İzleme Örgütü, Ekim 2020'de Dağlık Karabağ'daki soruşturması sırasında Azerbaycan'ın Dağlık Karabağ'daki sivil yerleşim yerlerinde İsrail yapımı misket bombası kullandığı dört vakayı belgeledi. İnsan Hakları İzleme Örgütü soruşturma ekibi misket bombalarının kullanıldığı yerleşim bölgelerinde herhangi bir askerî alan bulamadıklarını belirterek bombaların sivil nüfuslu alanlara karşı kullanılmasını kınadı.[485]

15 Ekim'de, yakalanan iki Ermeni'nin Azerbaycan askerleri tarafından infaz edildiği bir video ortaya çıktı.[486] Dağlık Karabağ yetkilileri videodaki bir kişinin sivil olduğunu açıkladı.[487] Bellingcat videoları analiz etti ve görüntülerin gerçek olduğu, idam edilen iki kişinin de 9-15 Ekim tarihleri arasında Azerbaycan güçleri tarafından yakalanıp infaz edilen Ermeni askerler olduğu sonucuna vardı.[486] Videoları araştıran BBC, bu videoların Hadrut'tan olduğunu ve 9-15 Ekim tarihleri arasında bir süre zarfında filme alındığını doğruladı. Ermenistan'ın insan hakları savunucusu ve BM insan hakları komiseri Arman Tatoyan tarafından da bir soruşturma başlatıldı.[488] Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiseri Michelle Bachelet, "Azerbaycan askerleri tarafından yakalanan iki askerî üniformalı Ermeni'nin infaz edildiğini gösteren videolara yönelik medya kuruluşlarının derinlemesine incelemelerinin zorlayıcı ve derinden rahatsız edici bilgileri gün yüzüne çıkardığını" belirtti.[489]

Dışarıdan katılım

Dağlık Karabağ sorununun coğrafi/tarihî önemi ve hassasiyeti nedeniyle bölgesel aktörlerin de savaşa müdahil olduğu yönünde suçlamalar, iddialar, açıklamalar ve haberler basında yer aldı. Suriye İnsan Hakları Gözlemevi (SOHR) de dahil çeşitli rapor ve basın yayın kuruluşları tarafından savaş sırasında Suriyeli paralı askerler kullanmakla suçlandı.[405][490][491] Bunların yanında Suriye ve Irak'tan YPG ve PKK militanlarının Ermeni tarafında savaştığı iddiaları da bulunmakta. Bazı üçüncü taraf kaynaklar bu iddiaları doğrulasa da[492][493][494] bazı yayınlar da bu iddiaların doğruluğunu "şüpheli" olarak değerlendirdi.[495][496][497] Ayrıca savaş sırasında Ermenistan saflarında savaşmaları için Orta Doğu, Avrupa ve Latin Amerika'nın çeşitli yerlerinden Ermeni savaşçılar getirilmişti.[498][499][500][501] Her iki taraf da savaşta paralı asker kullandıklarını reddetse de[502][503] OHCHR her iki tarafın da paralı asker kullandığına dair raporların olduğunu doğrulamış ve bu paralı askerlerin Dağlık Karabağ'dan çekilmeleri için çağrıda bulunmuştur.[504]

Türkiye ve Suriye Millî Ordusu

Recep Tayyip Erdoğan ve İlham Aliyev Bakü'de. (2020)

Ermenistan Rusya Büyükelçisi Vardan Toğanyan Türkiye'nin Suriye'den Azerbaycan'a 4000 savaşçı yolladığını iddia ederken,[505] bazı SMO üyeleri ve Suriye İnsan Hakları Gözlemevi,[405] özel bir Türk güvenlik şirketinin Suriye'deki gönüllüleri Karabağ'da Azerbaycan'ın yanında[506] savaşmaya gönderdiğini iddia etti.[507] Azerbaycan Cumhurbaşkanı Yardımcısı Hikmet Hacıyev, bu iddialara "saçmalık" dedi.[505] BBC'ye konuşan dört Suriyeli savaşçının açıklamalarında ve diğer Suriyeli savaşçılar tarafından internette yayımlanan fotoğraf ve videolarda Azerbaycan'ın Suriyeli paralı askerler kullandığı yer almıştır.[508] 29 Eylül'de, Ermenistan Savunma Bakanlığı Basın Sözcüsü Şuşan Stepanyan, Ermenistan'a ait SU-25 tipi savaş uçağının bir Türk F-16'sı tarafından vurulduğunu iddia etti.[509] Fahrettin Altun, "Ermenistan böyle ucuz propaganda oyunlarına başvuracağına, bir an önce işgal ettiği topraklardan çekilsin" dedi. Azerbaycan Cumhurbaşkanı Aliyev, Türkiye'nin çatışmalara taraf olmadığını belirtirken,[509] Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, Türkiye'nin çatışmalara aktif olarak katıldığını ve bunun Ermeni soykırımının bir parçası olduğunu öne sürdü.[510]

YPG ve PKK militanları

Çatışmalardan önce, Türk kaynakları, Irak ve Suriye'den PKK ve YPG'li militanların İran içinden Karabağ'a, Azerbaycan'a karşı gönderildiğini iddia etmişti.[511] 30 Eylül'de Türk kaynakları 300 PKK üyesinin İran içinden Karabağ'a gönderildiğini iddia etti.[512][513][514] Azerbaycan Başsavcılığı, PKK ve YPG örgütleri üyelerinin savaşa katıldığı açıklamasında bulundu.[515] Ayrıca PKK'nin yöneticilerinden Layika Gültekin "Karabağ’a kadar gidip Ermeni askerlerle beraber savaşıyoruz. Ermenistan halkının istediği her zaman yanlarında oluruz” dedi[516] ve esir alınan bir Ermenistan askeri, PKK militanlarının Ermenistan saflarında savaştığını ifade etti.[515] Ancak, Washington Post yorumcusuna göre, Türkiye'nin daha önceden PKK ve YPG ile ilgili şüpheli açıklamalar yapması sebebiyle, bu iddialar da şüphelidir.[517]

Pakistanlı militanlar

17 Ekim 2020'de, Ermenistan Ulusal Güvenlik Servisi, Azerbaycan'ın önemli miktarda, Afganistan ve Pakistan'dan silah, paralı asker ve "terörist" aldığı açıklamasında bulundu.[518] Pakistan bu iddiaları reddetti ve Ermenistan hükûmetinin açıklamalarının asılsız olduğunu iddia etti.[519][520] Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, WION isimli bir Hint medya kuruluşuyla yaptığı görüşmede, Pakistan'dan militanların Karabağ'a karşı savaşa dâhil edildiği bilgisinin olduğunu söyledi.[521] Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Pakistan'ın Bakü'yü diplomatik olarak desteklediğini ancak askerî desteğin "söz konusu olmadığı"nı söyledi. 28 Ekim 2020'de, Rus gazetesi Kommersant, en az bir grup silahlı militanın Azerbaycan'a, Ermenistan karşısında savaşmaya gönderildiğini bildirdi.[522]

Ermeni diasporası gönüllüleri

Dağlık Karabağ Cumhurbaşkanı Arayik Harutyunyan, bir Ermeni gönüllü askerini -iddiaya göre Suriyeli bir paralı askeri yakaladığı için- ödüllendiriyor.[523][524]

28 Eylül 2020'de, Azerbaycan Cumhuriyeti Savunma Bakanlığı, Ermeni kayıpları arasında Suriye ve çeşitli Orta Doğu ülkelerinden Ermeni asıllı paralı askerlerin olduğunu iddia etti.[525] Aynı gün, Türkiye Cumhuriyeti Millî Savunma Bakanlığı, Ermenistan'ın paralı askerleri ve "teröristler"i geri göndermesi gerektiğini söyledi.[526] İki gün sonra, Azerbaycanlı yetkililer, uluslararası toplumdan Ermenistan'ın "terörist güçleri" kullanmasına karşılık "cevap" verilmesini istedi.[527] 30 Eylül 2020'de, Suriye İnsan Hakları Gözlemevi de Ermeni asıllı Suriyeli savaşçıların Ermenistan'a, Azerbaycan'a karşı savaşması için gönderildiğini belirtti.[528] Ertesi gün, Azerbaycanlı yetkililer, Ermenistan'ın yaygın olarak Orta Doğu, Yunanistan, Birleşik Arap Emirlikleri, özellikle Suriye ve Lübnan ve diğer ülkelerden Ermeni asıllı "terörist güçleri" ve "paralı askerler"i Azerbaycan'a karşı kullandığını belirtti.[529] Bir Rus gazetesi olan Novaya Gazeta'nın raporuna göre 500 etnik Ermeni Lübnanlı Dağlık Karabağ'a, savaşmaya gönderildi.[530] Ekim başında, Komsomolskaya Pravda Lübnan'dan ASALA üyesi Ermenilerin savaşta Ermenistan'a destek verdiklerini bildirdi.[531] Greek City Times da yaklaşık 500-800 Yunanistanlı Ermeni'nin ve bazı Yunanların gönüllü olarak savaşa katıldığını açıkladı.[532]

İsrail

Azerbaycan'ın ticaret ortakları ve silah sağlayıcılarından biri olan İsrail'in savaş boyunca özellikle dronlar olmak üzere Azerbaycan'a silah ikmali sağladığına devam ettiği rapor edildi.[533] Bu durumun bir sonucu olarak Azerbaycan ile İsrail arasında gerçekleştirilen uçuş sayısı savaştan önceki tarihlere kıyasla daha da artmıştı.[534] Nikol Paşinyan, İsrail'i, silah sağlamaya devam ettiği için eleştirdi.[535][536]

Rusya, İran ve Gürcistan

Savaş esnasında, İran ve Azeri medyası Rus silah ve askerî donanımın İran üzerinden Ermenistan'a taşındığını rapor etti.[537] 29 Eylül 2020'de İran Dışişleri Bakanlığı raporları yalanladı.[538] Ertesi gün, Azerbaycan hükûmetine bağlı medya kuruluşları nakledilen silahları gösteren kamera görüntülerini yayımladı.[539][540][541] Azerbaycan Milletvekili Sabir Rüstemhanlı, İran'ın farklı ülkelerden Ermenistan'a silah taşıdığını iddia etti.[542] Sonrasında ise Sabir Rüstemhanlı, Azerbaycan parlamentosunda İsrail'de elçilik açılmasını önerdi.[543] İran Genelkurmay Başkanı, Azerbaycan başbakan yardımcısı ile yaptığı telefon görüşmesinde raporları yalanladı.[544] İran Hükûmetine bağlı medya, araçların, Ermenistan hükûmetinin daha önceden Rusya'dan satın aldığı kamyonlar olduğunu belirtti.[545]

Azerbaycan Cumhurbaşkanı, ilk olarak Gürcistan'ın kendi topraklarında silah taşınmasına izin vermediği belirtti ve Gürcistan'a "bir ortak ve arkadaş" olarak teşekkür etti.[546] Daha sonraki görüşmelerde ise Gürcistan'ın hava sahası aracılığıyla Rusya'dan savaşçıların ve silahların Ermenistan'a ikmâl edildiğini belirtti.[547] Gürcistan, kendi hava sahasının tüm asker ve askerî kargo uçuşlarına kapalı olduğunu belirterek cevap verdi.[548]

Sırbistan

Azerbaycan, Sırp silahlarının Gürcistan üzerinden Ermenistan'a ikmal edildiğini iddia etti.[549] Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vučić, cevap olarak Sırbistan'ın Ermenistan ve Azerbaycan'ı "dost ülkeler" olarak gördüğünü, Sırp silahlarının Dağlık Karabağ'da kullanılmadığını açıkladı.[550]

Resmî beyanlar

Ermenistan

Ermenistan Meclis Başkanı Ararat Mirzoyan (soldan ikinci) 2020 Dağlık Karabağ çatışmalarında zarar görmüş Ermeni askerleri ve sivilleri anısına saygı duruşunda.

27 Eylül'de Ermenistan başbakanı Nikol Paşinyan, Azerbaycan yetkililerini geniş çaplı bir provokasyonla suçladı. Başbakan, "Azerbaycan liderliğinin son zamanlardaki agresif açıklamaları, Türkiye ile büyük çaplı ortak askerî tatbikatlar ve AGİT'in izleme önerilerinin reddedilmesi, bu saldırganlığın önceden planlandığını ve geniş çaplı bir provokasyon teşkil ettiğini açıkça göstermektedir." dedi.[551]

28 Eylül'de Ermenistan Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı, "Dağlık Karabağ halkının Türkiye-Azerbaycan ittifakıyla savaş hâlinde olduğunu" iddia eden bir açıklama yaptı.[552] Ermenistan'ın Rusya Büyükelçisi Vardan Toganyan, Ermenistan'ın yeni silah tedariki için Rusya Federasyonu'na dönebileceğini reddetmedi.[553]

1 Ekim'de Dağlık Karabağ Cumhurbaşkanı Arayik Harutyunyan, Ermenilerin uzun süreli bir savaşa hazırlanmaları gerektiğini belirtti.[554] İki gün sonra, Dağlık Karabağ Dışişleri Bakanlığı, "bölgesel barış ve güvenliği sağlamak" adına uluslararası toplumu Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'nin bağımsızlığını tanımaya çağırdı.[555]

6 Ekim'de Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, Fransız haber ajansı AFP'ye verdiği bir röportajda, savaşa Türkiye'nin aktif katılımının sebep olduğunu ve bu katılımın Ermeni soykırımının bir parçası olduğunu iddia etti.[556] 8 Ekim'de Time dergisine verdiği bir mülakatta, Türkiye'nin bölgedeki angajmanının son bulması ve paralı askerlerin çekilmesi durumunda ateşkesi kabul edeceğini söyledi.[557]

9 Ekim'de Armen Sarkisyan, uluslararası güçlerin -özellikle ABD, Rusya ve NATO'nun- Türkiye'nin savaşa katılımını durdurmak için daha fazlasını yapmalarını talep etti ve Ankara'nın "Kafkasya'da başka bir Suriye" yaratmaya çalıştığını iddia etti.[558]

21 Ekim'de Nikol Paşinyan, "bu aşamada diplomatik bir çözümden söz etmenin mümkün olmadığı" gerekçesiyle Azerbaycan ile uzlaşma seçeneğinin kabul edilemez olduğunu belirtti ve "Halkımızın hakları için mücadele etmek demek, her şeyden önce silaha sarılmak ve vatan haklarının korunmasını sağlamak demektir" dedi.[559]

12 Kasım'da ise Paşinyan, Ermenistan Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkanlığı'nın "savaşın derhal durdurulması gerektiğini" bildirdiğine dikkat çekti. Ayrıca Karabağ sorununun henüz çözülmediğini, Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'nin uluslararası alanda tanınmasının artık mutlak bir öncelik hâline geldiğini belirtti.[560]

Azerbaycan

Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev'in 27 Eylül'de Güvenlik Konseyi ile görüşmesi.

Azerbaycan Savunma Bakanlığı'na göre 26 Eylül'de saldırıdan bir gün önce, Ermeni ordusu büyük kalibreli makineli tüfekler ve keskin nişancı tüfekleriyle cephe hattı boyunca farklı yönlere ateş ederek ateşkesi 48 kez ihlal etti. Azerbaycan, önce Ermeni tarafının saldırdığını, ardından Azerbaycan kuvvetlerinin karşı saldırı başlattığını bildirdi.[561]

27 Eylül'de Azerbaycan Cumhurbaşkanı kıdemli danışmanı Hikmet Hacıyev, Ermeni güçlerini cepheye "kasıtlı" olarak saldırmakla[562] ve "kasıtlı olarak yerleşim alanlarını hedef almakla" suçladı.

28 Eylül'de Hacıyev, "Ermenistan'ın şu ana kadar izlediği politikanın müzakere sürecinin yıkılmasına yol açtığını belirtti. Bu, Azerbaycan'a yönelik başka bir saldırı olarak değerlendiriliyor."[563] "Azerbaycan'a savaş açıldı. Azerbaycan halkı böylesine zor bir dönemde seferber oluyor. Bu Azerbaycan halkının Büyük Vatanseverlik Savaşıdır."[564] Hacıyev daha sonra "Ermenistan Silahlı Kuvvetlerinin Dağlık Karabağ’a konuşlandırılmasının bölgesel barış için bir tehdit olduğunu" belirterek, Ermenistan’ı "çok yanlış ve gereksiz bilgiler" hazırlamakla suçlayarak, "Ermeni halkının kendilerinin silahlı kuvvetlere güvenmediğini" sözlerine ekledi. Ayrıca Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri uluslararası hukuk ilkelerine göre hareket ediyor." şeklinde açıklama yaptı.[565] Devlet Aile, Kadın ve Çocuk İşleri Komitesi yaptığı açıklamada, "Bu askerî saldırı sonucunda yaralı ve öldürülen sivil halk arasında kadın ve çocukların kasıtlı olarak hedef alınmasının Ermeni vandalizmini bir kez daha dünya toplumuna gösterdiğini" söyledi.[566] Ayrıca Azerbaycan Dışişleri Bakanı, "Türkiye'nin müdahalesi" iddialarını yalanlayarak, "Türkiye ile Azerbaycan arasında askerî ve teknik işbirliğinden bahsediyorsak, o zaman Azerbaycan'ın bazı ülkelerle askerî ve teknik işbirliği var ve hatta daha fazlası var" dedi.[567]

Uluslararası tepkiler

AGİT Minsk Grubu

1992'den beri Dağlık Karabağ ihtilafında barış sürecine arabuluculuk yapmaktan sorumlu AGİT Minsk Grubu, 2 Ekim 2020'de çatışmayı kınadı ve çatışmaya dahil olanları sivilleri koruma yükümlülüklerine saygı göstermeye çağırdı. Minsk Grubu, çatışmaya "bölgesel aktörlerin müdahil olması hâlinde" barış sürecinin ve bölgesel istikrarın zarar göreceğini belirtti.[97][568] Grup derhal ateşkes ve "iyi niyetle ve ön koşul olmaksızın" esaslı müzakere çağrısında bulundu.[97]

Kuruluşlar

Türk Keneşi Genel Sekreteri Bağdad Amreyev Bakü'de, 2 Kasım 2020.

Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri António Guterres, ardından Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi ve devamında Avrupa Konseyi Başkanı Charles Michel, 1 ve 5 Ekim 2020'de Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı'nın (AGİT) yaptığı gibi[569] çatışmaların karşılıklı olarak durdurulması çağrısında bulundu. Kapalı bir konsey toplantısının ardından Güvenlik Konseyi güç kullanımını kınadı ve Genel Sekreter'in çatışmayı derhal durdurma, gerginliği azaltma ve anlamlı müzakerelere dönme çağrısını yineleyerek "büyük ölçekli askerî eylemler", ölü sayısı ve savaşın sivil nüfus üzerindeki etkisinden duyulan endişeyi dile getirdi. Ayrıca AGİT'in "merkezi rolüne" tam destek vererek her iki tarafı da ön şartlar koymadan diyalog için işbirliği yapmaya çağırdı.[570] 18 Ekim 2020'de BM Genel Sekreteri, Ermenistan ve Azerbaycan'ı insani ateşkese saygı göstermeye çağırdı ve sivillere yönelik saldırıları kınadı.[571] Benzer şekilde NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, çatışmaların boyutunun artmasıyla ilgili derin endişelerini dile getirdi ve tarafları derhal çatışmayı durdurmaya ve barışçıl bir çözüme doğru ilerlemeye çağırarak NATO üyesi Türkiye'yi de bu amaçla nüfuzunu kullanmaya çağırdı.[572][573] Stoltenberg, NATO'nun tarafsızlığını ifade ederek "Ermenistan ve Azerbaycan'ın 25 yıldan uzun süredir NATO ortakları için değerli ülkeler olduğunu" söyledi.[574] NATO ve Avrupa Birliği (AB), Türkiye'nin çatışmaya dahil olmasını alenen eleştirmeyi reddettiler.[572][575]

Amerikan Devletleri Örgütü Genel Sekreteri Luis Almagro, Azerbaycan'ın düşmanlıklara son vermesini talep ederken,[576] Türk Keneşi Ermenistan'ın işgal altındaki Azerbaycan topraklarından kayıtsız şartsız çekilmesini talep etti[577] ve Türk dünyasının "kardeş Azerbaycan"ın yanında yer olduğunu ekledi.[578] İslam İşbirliği Teşkilatı da Ermeni tarafının "provokasyonlarını" kınadı.[579] Devamında Ermenistan'ın 10 Ekim 2020 insani ateşkesini ihlal etmesi konusunda endişelerini dile getirerek İKT'nin ve BM Güvenlik Konseyi'nin tutumunu vurguladı ve Azerbaycan'ın egemenliğine, toprak bütünlüğüne ve uluslararası kabul görmüş sınırlarına saygı duyduğunu teyit ederek siyasi bir çözüm bulunması çağrısında bulundu.[580]

19 Ekim 2020'de Rusya, Amerika Birleşik Devletleri ve Fransa'nın talebi üzerine Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, Dağlık Karabağ'daki durumla ilgili kapalı istişarelerde bulundu.[581] Görüşmelerin ardından Güvenlik Konseyi Başkanı adına bir bildirge taslağı hazırlandı. Taslak bildirgede konuyla ilgili önceki BM Güvenlik Konseyi kararlarına atıf yapılmıyordu. Hikmet Hacıyev'e göre bu bildirge ağırlıklı olarak Rusya ve Fransa tarafından hazırlanmıştı.[582] Ancak Güvenlik Konseyi'nin daimi olmayan Bağlantısızlar Hareketi üye ülkeleri, BM Güvenlik Konseyi kararlarına atıfta bulunulması gerektiği konusunda ısrar ederek sessizlik prosedürünü iki kez ihlal ettiler. Bağlantısızlar Hareketi üye ülkelerinin ısrarcı tutumunun ardından söz konusu taslak resmen geri çekildi.

Bağlantısızlar Hareketi'nin de başkanı olan[583] Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, aralarında Endonezya, Nijer, Tunus, Vietnam, Güney Afrika, Saint Vincent ve Grenadinler ve Dominik Cumhuriyeti'nin de bulunduğu ülkelere "adil duruşlarından" dolayı teşekkür etti ve üye devletlerin çıkarlarını, uluslararası hukuku ve uluslararası kuruluşlardaki adaleti savunmaya devam edeceğini belirtti.[584]

Rusya

AGİT Minsk Grubu'nun eş başkanı olan Rusya'nın bu çatışmadaki ana rolü arabuluculuk olmuştur. 2 Ekim 2020'de, grubun diğer iki eş başkanı Fransa ve ABD ile birlikte Dağlık Karabağ'daki çatışmaların derhal durdurulması çağrısında bulundu ve her iki taraftan da müzakerelere ön koşul olmaksızın devam etmesini istedi.[585] 6 Ekim 2020'de Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ve İranlı mevkidaşı Muhammed Cevad Zarif, Suriye ve Libyalı paralı askerlerin Türkiye'nin olası desteğiyle Dağlık Karabağ sorununa dahil olmasından duydukları endişeyi dile getirdi.[586][587] Hem Rusya hem de Ermenistan iki taraflı bir savunma paktının parçası olmasında karşın 8 Ekim 2020'de Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, çatışmaların Ermenistan topraklarında olmadığını ve bu nedenle Rusya'nın mevcut çatışmaya müdahale etmeyeceğini ifade etti.[588] Ayrıca Rusya'nın hem Ermenistan hem de Azerbaycan ile iyi ilişkilerinin olduğunu belirtti. 9 Ekim 2020'de Lavrov, Moskova'da Ermenistan ve Azerbaycan Dışişleri Bakanları arasında 10 saatlik görüşmelerin ardından varılan ateşkes kararına aracılık etti. Ancak ateşkes çabucak bozuldu.[589] Putin, 22 Ekim 2020'de Ermeniler ve Azeriler arasındaki çatışmaların köklü olduğunu belirterek 1980'lerde yaşanan Ermenilere karşı düzenlenen Sumgayıt Pogromu'na atıfta bulundu.[590][591]

Amerika Birleşik Devletleri

27 Eylül 2020'de Amerika Birleşik Devletleri başkanı Donald Trump, yönetiminin "çatışmaya çok güçlü bir şekilde baktığını" ve onu durdurup durduramayacağını kestirmeye çalıştığını" söyledi.[592] Başkan adayı ve eski Başkan Yardımcısı Joe Biden ise Azerbaycan askerlerinin Dağlık Karabağ’da ilerlemesinin önlenmesi amacıyla "Ermenistan, Azerbaycan ve Türkiye’nin liderleriyle doğrudan görüşme gerçekleştirilmesi"[593] ve Türkiye'nin çatışmaya dahil olmaması gerektiğini belirtti.[594][595] ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, Senato Dış İlişkiler Komitesi üst düzey üyesi Bob Menendez ve Senato Azınlık Lideri Chuck Schumer dahil bazı siyasetçiler, Trump yönetiminin Pentagon'un "ortak yardım programı oluşturma"[596][597] kapsamında Azerbaycan'a sağladığı askerî yardımı derhal askıya almasını istedi.[596][598] Meclis Dışişleri Komitesi Başkanı Eliot Engel, Türkiye gibi "üçüncü taraf ülkeler"in çatışmaya etkilerini "rahatsız edici" olarak nitelendirdi.[599] Pompeo 15 Ekim 2020'de her iki tarafı da insani ateşkese saygı göstermeye çağırdı ve “Ermenilerin, Azerilerin yaptıklarına karşı savunma yapabileceklerinden ve bu gerçekleşmeden önce ateşkesi doğru bir şekilde yerine getireceklerinden, sonrasında da masaya oturup bu tarihî ve karmaşık problemler silsilesini çözmeye çalışacaklarından umutluyuz." dedi.[600]

22 Ekim 2020'de Frank Pallone, meslektaşlarının da desteğiyle "Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'ni destekleyen, kendi kaderini tayin hakkını tanıyan, Azerbaycan ve Türkiye'yi saldırgan olarak tanımlayan" iki partili bir karar çıkaracağını söyledi.[601] Brad Sherman ise Magnitsky Yasası ile Azerbaycan'a yaptırım uygulanması çağrısında bulundu[602]

23 Ekim 2020'de Başkan Trump, çatışmada anlaşmaya varma konusunda "iyi bir ilerleme" kaydedildiğini belirterek "Bundan bahsediyoruz; Ermenistan ile konuşuyoruz, Ermenistan ile çok iyi ilişkilerimiz var. Harika insanlar ve onlara yardım edeceğiz." dedi.[603] 25 Ekim 2020'de ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Robert C. O'Brien, Ermenistan'ın ateşkesi kabul ettiğini, Azerbaycan'ınsa henüz kabul etmediğini ancak kabul etmeleri için baskı uygulanacağını belirtti.[604] Günün ilerleyen saatlerinde her iki tarafın da insani ateşkesi kabul ettiği açıklandı.[605]

Ermenistan'ın ABD Büyükelçisi Varujan Nersesyan ve Azerbaycanlı mevkidaşı Elin Süleymanov, ABD'yi çatışmaya müdahale etmeye davet etti.[606]

Türkiye

Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ve Türkiye Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, 6 Ekim 2020 .

Türkiye Cumhuriyeti Millî Savunma Bakanı Hulusi Akar, Azerbaycan'ın yanında olduklarını söyleyerek Kafkasya'da barış ve istikrarın önündeki en büyük engelin Ermenistan'ın konumu olduğunu vurguladı.[607] Adalet ve Kalkınma Partisi sözcüsü Ömer Çelik, resmî Twitter hesabından Ermenistan'ın Azerbaycan'a yönelik saldırılarını şiddetle kınadı. Cumhurbaşkanlığı sözcüsü İbrahim Kalın da Twitter hesabından Azerbaycan'ın yanında olduklarını açıkladı.[608] Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ise: "Ermeni halkını, kendilerini felakete sürükleyen hükûmetlere karşı çıkmaya ve onları kukla olarak oynayanlara, geleceklerini sahiplenmeye çağırıyorum. Tüm dünyayı işgal ve zulme karşı mücadelede Azerbaycan'ın yanında olmaya çağırıyorum. Yaklaşık 30 yıldır konuyu görmezden gelen AGİT Minsk Grubu eş başkanları maalesef sorunu çözmek için çalışmaktan çok uzak. Ermenistan, bölgedeki barış ve istikrar için en büyük tehdit olduğunu bir kez daha gösterdi. Türk milleti her zaman olduğu gibi bugün de tüm imkanları ile Azerbaycanlı kardeşlerimizin yanında." dedi.[609] 28 Eylül'de Uluslararası Deniz Hukuku ve Doğu Akdeniz Sempozyumu'nda da Erdoğan, “Dün Azerbaycan topraklarına saldıran Ermenistan'ı bir kez daha kınıyorum. Türkiye tüm desteği ve kalbi ile kardeş Azerbaycan'ın yanında olmaya devam edecek. Bölgede Dağlık Karabağ kriziyle başlayan çatışmaya son vermenin zamanı geldi. Amerika Birleşik Devletleri, Rusya ve Fransa'dan oluşan Minsk Grubu 30 yıldır hiçbir şey yapmadı, hatta hiçbir şey yapmamak için elinden geleni yaptı. Ermenistan'ın işgal altındaki topraklardan derhal çekilmesiyle bölge yeniden barışa kavuşturulacak." diyerek sonuna kadar Azerbaycan'ın yanında kalacaklarını da sözlerine ekledi.[610][611][612][613]

Diğer ülkeler

Abbas Arakçı liderliğindeki İran Cumhurbaşkanlığı Komitesi Bakü'de, 28 Ekim 2020.

Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad çatışmadan Türkiye'yi sorumlu tutarken,[614] 16 Ekim 2020'de Erivan'ı ziyaret eden Yunan Dışişleri Bakanı Nikos Dendias, Türkiye'nin çatışmaya müdahalesinin ciddi uluslararası endişelere yol açtığı konusunda uyarıda bulunarak dış müdahalenin sona ermesini gerektiğini söyledi.[615]

İsrail Cumhurbaşkanı Reuven Rivlin, şiddetin ve can kaybının yeniden başlamasından duyduğu üzüntüyü dile getirerek, İsrail'in Azerbaycan ile uzun süredir devam eden iş birliğinin ve ilişkilerinin saldırı amaçlı olmadığını belirtti ve İsrail'in Ermenistan ile ilişkileri geliştirmekle beraber kendilerine insani yardım sunmaya hazır olduğunu da sözlerine ekledi.[616] Ancak Nikol Paşinyan, İsrail'i Azerbaycan'a ve Azerbaycan'ın müttefiklerine silah sattığı için ağır bir şekilde eleştirdi ve İsrail'in sivilleri hedefleyen "paralı askerler ve teröristler" ile çalıştığını söyledi.[617][618] Daha sonra Ermenistan, İsrail büyükelçisini geri çağırdı. Başbakan Nikol Paşinyan, İsrail'in önerdiği insani yardımı redderek İsrail'in bu yardımı "teröristlere" göndermesi gerektiğini belirtti.[619] İsrail Savunma Bakanı Benny Gantz ise Türkiye'yi bölgedeki barış çabalarını aksatmakla suçladı ve Türkiye'ye, ülkenin "doğrudan terörizmi" desteklediği gerekçesiyle baskı yapılması çağrısında bulundu.[620] İsrail, Azerbaycan'a desteği kesme olasılığı hakkında yorum yapmaktan kaçındı.[621]

Macaristan, Azerbaycan'ın toprak bütünlüğünü desteklediğini belirterek, artan çatışmada gerginliğin azaltılmasını ve müzakere sürecini desteklediğini belirtti.[622][623] Ukrayna da benzer şekilde Azerbaycan'ın toprak bütünlüğünü desteklediğini ancak iki devlete de askerî yardım sağlamayacağını duyurarak[624][625][626] kendi Ermeni ve Azeri toplulukları arasında etnik bir çatışmanın yaşanmamasını dilediğini belirtti.[627] Pakistan ise her iki taraf arasındaki barışın, çatışmayla ilgili BM Güvenlik Konseyi kararlarının uygulanmasına ve Ermeni kuvvetlerinin Azerbaycan topraklarından çekilmesine bağlı olduğunu belirterek Azerbaycan'ı destekledi.[628][629][630] İran, Ermenistan'ı Azerbaycan'ın toprak bütünlüğüne saygı duymaya çağırarak ateşkes ve siyasi diyaloğa olan ihtiyacı vurguladı ve çatışmalar konusundaki endişelerini dile getirdi.[631][632] İran dinî lideri Ali Hamaney, Azerbaycan'ın "işgal ettiği toprakları kurtarmaya hakkı olduğunu" ancak Ermeni azınlığın güvenliğinin de sağlanması gerektiğini söyledi.[633] Arnavutluk da Azerbaycan'ın toprak bütünlüğünü desteklediğini belirtti ve her iki tarafı da anlaşmazlığı barışçıl müzakerelerle çözmeye çağırdı.[634]

Arjantin,[635] Kanada,[636] Şili,[637] Çin,[638] Hırvatistan,[639] Estonya,[640][641] Fransa,[642][643][644] Gürcistan,[645] Almanya,[646] Yunanistan,[647] Hindistan,[648][649] Endonezya,[650] İran,[651][652][653] Kazakistan,[654][655] Letonya,[656][657] Litvanya,[657][658] Moldova,[659] Polonya,[660] Romanya,[661][662] Rusya,[643][644][663] Suudi Arabistan,[664] Birleşik Krallık,[665] Amerika Birleşik Devletleri,[643][644][666] Uruguay,[667] ve Kutsal Makam[646] temsilcileri çatışmaya barışçıl bir çözüm için çağrıda bulundular. Afganistan, Dağlık Karabağ'da "Ermeni işgaline" son verilmesi çağrısında bulunurken ateşkes çağrısı yaptı ve ilgili tarafları uzun süredir devam eden krizi barışçıl yoldan çözmeye çağırdı.[668]

Bosna-Hersek cumhurbaşkanlığının Boşnak üyesi Šefik Džaferović ve Demokratik Eylem Partisi lideri Bakir Izetbegović durumu 1992-1995 yılları arasında gerçekleşen Bosna Savaşı ile karşılaştırarak Ermeni tarafını kınadılar ve Azerbaycan'a desteklerini dile getirdiler.[669][670] Kıbrıs Cumhuriyeti, ateşkesi ihlal ettiği gerekçesiyle Azerbaycan'ı kınadı ve barışçıl müzakerelere geri dönüş çağrısında bulundu.[671]

Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'nin bağımsızlığını tanıyan tanınmayan veya kısmen tanınan devletler Transdinyester, Abhazya ve Güney Osetya, Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'ne desteklerini ilettiler.[672][673][674][675][676][677]

Rus-Ermeni film yönetmeni Sarik Andreasyan, Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenski'yi Azerbaycan'a fosfor bombası ihraç etmekle suçladı.Zelensky, Instagram'daki paylaşımına çatışmayla herhangi bir ilgisi olmadığını söyleyerek cevap verdi.[678][679]

İnsani yardım kuruluşları

İnsan hakları kuruluşları; yoğun nüfusa sahip sivil yaşam bölgelerinde geniş alanlı etkisi olan ağır patlayıcı silahların kullanımını kınadı ve her iki tarafı da çatışmayı sona erdirmeye ve Misket Bombaları Sözleşmesi'ne dahil olmaya çağırdı.[680][681] Buna ek olarak Uluslararası Af Örgütü ve İnsan Hakları İzleme Örgütü, hem Azerbaycan'ı[680][682][683] hem de Ermenistan'ı[684][685] misket bombası kullandıkları gerekçesiyle kınadı.

Önerilen yaptırımlar

10 Kasım 2020'de varılan ateşkes anlaşmasının ardından Fransa Dışişleri Bakanı Jean-Yves Le Drian, Türkiye'nin Dağlık Karabağ sorununun tarafları tarafından akdedilen ateşkes şartlarına saygı göstermesi gerektiğini, aksi takdirde Avrupa Birliği'nin ülkeye ek yaptırımlar uygulayabileceğini belirtti.[686] 18 Kasım 2020'de Hollanda Parlamentosu, hükûmeti Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev'e, Mihriban Aliyeva'ya ve "Türkiye'nin Dağlık Karabağ'da konuşlandırdığı Suriyeli savaşçılara" savaş suçu işledikleri gerekçesiyle yaptırım uygulamaya çağıran bir önergeyi kabul etti.[687] Milletvekilleri, Dağlık Karabağ'daki olayların Türkiye desteğiyle Azerbaycan tarafından başlatıldığını belirten başka bir kararı daha onayladı.[688][689] 19 Kasım 2020'de ise New Jersey Senatörü Bob Menendez ABD'nin, Ermenistan ve Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'ne yönelik saldırıları nedeniyle Türkiye ve Azerbaycan'a yaptırım uygulamasını talep etti.[690]

Ermeniler

Ermeni diasporası, Ermenistan ve Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'ni desteklemek için Los Angeles (sol) ve Barselona (sağ) dahil dünya genelinde çok sayıda protesto düzenledi.

Dünyanın dört bir yanındaki Ermeniler barış görüşmeleri için toplandılar.[691] 1 Ekim'de Güney Osetya Ermeni topluluğuu Azerbaycan ve Türkiye'yi kınıyarak Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'nin bağımsızlığının tanınması çağrısında bulundu.[692] Ertesi gün Gürcistan'ın Samtshe-Cavaheti kentindeki Ermeniler endişelerini ve yardım gönderme niyetlerini dile getirdiler.[693] Daha sonra Gürcistan, Gürcistan'daki Ermeni azınlığa engel olmak amacıyla Ermenistan ile sınırını kapattı.[694] Hırvatistan'ın Ermeni diasporasının lideri, kendi deyimiyle Ermenilere yönelik bir soykırım için Ermeniler lehine destek istedi.[695] 5 Ekim'de Amerikalı Ermeniler, Los Angeles'taki CNN binasının önünde protesto gösterileri düzenleyerek "daha doğru haberlerin yapılması için" çağrı yaptı.[696] 11 Ekim'de LA topluluğu Türk Konsolosluğu'na doğru 100.000 kişilik protesto yürüyüşü düzenledi. Los Angeles'teki protestoya destek olmak amacıyla Washington, San Francisco, New York, Boston ve Amerika Birleşik Devletleri'nin başka yerlerinde küçük çaplı protestolar düzenlendi.[697][698] Los Angeles belediye başkanı, belediye binasını Ermeni bayrağının renkleriyle aydınlatarak Ermenistan'a ve şehirdeki Ermeni topluluğuna destek verdi.[699][700] Orange County'de Başkan Trump'ın mitingi öncesi, Türkiye ve Azerbaycan'a yaptırım uygulanması için bir protesto daha düzenlendi.[701] Trump ise Carson City'deki mitingi öncesi "Ermenistan halkı ülkeleri için harika bir ruha sahip" diyerek Ermenileri övdü.[702] Avrupa'nın dört bir yanında Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'nin bağımsızlığının tanınmasını talep eden protestolar düzenlendi. En büyük protestoların gerçekleştiği yerler arasında Fransa'nın Paris şehri ve Brüksel, Belçika'da yer alan Avrupa Birliği Konseyi binasının önü bulunmaktaydı.[703] Büyük bir protesto da Suriye'nin Halep şehrinde yaşayan Ermeniler ve Suriyeliler tarafından düzenlendi.[704] Ayrıca Arjantin'deki,[705] Avustralya'daki[706] Kanada'daki[707] ve Uruguay'daki[708] Ermeni toplulukları da Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'ne destek amacıyla protestolar düzenledi.

Ekim 2020'de Ermeniler tarafından organize edilen bir e-posta kampanyası, SpaceX'e yüzlerce e-postanın gönderilmesiyle sonuçlandı ve bu e-postalar SpaceX'ten Türksat 5A'yı uzaya göndermemelerini talep ediyordu.[709] Ancak SpaceX bu taleplere yanıt vermedi.[710] 29 Ekim 2020'de yüzlerce Ermeni, Türk uydusunun SpaceX tarafından uzaya gönderilmesini protesto etmek amacıyla Los Angeles'taki SpaceX genel merkezinin önünde toplandı.[711] SpaceX protestolara karşı sessizliğini korumaya devam etti ve yetkililer haberlerle ilgili konuşma yapmayı reddetti.[712][713] 27 Eylül'de Armenia Fund tarafından "Biz ve sınırlarımız: Her şey Artsah için" sloganıyla bağış toplama kampanyası başlatıldı ve 170 milyon dolardan fazla bağış toplandı.[714][715] 28 Ekim'de, Dağlık Karabağ Cumhuriyeti için farkındalık yaratmak ve fon sağlamak amacıyla Ermeni ve yabancı sanatçıların yer aldığı çevrimiçi bir müzik etkinliği düzenlendi.[716] Çatışmaların sona ermesinden sonra bağışların 100 milyon doları hükûmete yönlendirildi. Bu durum Başbakan Sarkisyan ve para iadesi isteyen bazı bağışçılar tarafından eleştirildi.[715][717]

4 Kasım günü yerel saatle 20.30 sularında 20-30 yaşları arasında 6-8 Ermeni erkek Güney Beverly Drive'da bir Türk lokantasına girip "Türkleri öldürmeye" geldiklerini söyleyerek masa ve sandalyeleri kırmaya başladı.[718][719] İşletmenin eşyalarını tahrip eden kişilerin daha sonra da çalışanlara fiziksel olarak saldırdıkları bildirildi.[720] Kurbanlar hafif yaralansalar da olay yerinde tıbbi tedavi görmeyi reddettiler.[718] Beverly Hills Belediye Başkanı bunu "kabul edilemez bir nefret ve şiddet eylemi" olarak nitelendirdi ve böyle bir davranışa asla yer olmadığını belirtti.[721] Türkiye'nin ABD Büyükelçisi de saldırıyı şiddetle kınayarak Los Angeles belediye başkanını da saldırıyı kınamaya ve yetkilileri olay yerine yakın bölgelerde yaşayan Amerikalı Türkleri koruma altına almaya çağırdı.[722][723]

7 Kasım gecesi Ukrayna'nın Harkov kentinde kimliği belirsiz iki şahıs tarafından Azerbaycan Fahri Konsolosluğu binasına ateş açıldı.[724] Ancak olayda kimse yaralanmadı. Harkov polisi aynı gün soruşturma başlattı.[725] Azerbaycan Dışişleri Bakanlığı olayı kınadı ve olayın faillerinin "radikal Ermeni güçleri" olduğunu söyledi.[726]

Azerbaycanlılar ve Türkler

Türkler ve Azerbaycanlılar Azerbaycan'ı desteklemek için yürüyüş düzenledi.

1 Ekim'de Ali Hamaney'in dört eyaletteki (Erdebil, Doğu Azerbaycan, Batı Azerbaycan ve Zencan) temsilcileri; Dağlık Karabağ'ın Azerbaycan'a ait olduğunu, ve toprakların iade edilmesi gerektiğini ve Azerbaycan hükûmetinin yasalara göre hareket ettiklerini belirtti.[727][728] Ertesi gün, Tebriz de dahil olmak üzere başkent Tahran ve İran'ın çeşitli şehirlerinde Azerbaycan'ı desteklemek için çok sayıda protesto düzenlendi. İranlı Azeriler protestolar sırasında Azerbaycan yanlısı sloganlar attılar.[729] Yerel güvenlik güçleri gösterilere müdahale ederek en az 38 kişiyi gözaltına aldı.[730] Aynı gün Moldova'daki 50 Azerbaycanlı temsilci başkent Kişinev'de Azerbaycan'a desteklerini iletti.[731] 3 Ekim'de Gürcistan'daki Azeriler, Azerbaycan için savaşmaya hazır olduklarını ve Dağlık Karabağ'ı geri alma arzularını dile getirdiler.[732] 16 Ekim'de Birleşik Krallık'ta yaşayan Azerbaycanlılar, İranlı Azerbaycanlılar ve Türkler; Uluslararası Af Örgütü'nün Londra'daki merkezinin önünde toplanarak Gence, Mingeçevir, Terter ve diğer yerleşim bölgelerine yönelik Ermeni saldırılarını kınayan bir protesto mitingi düzenlediler.[733] Ertesi gün Amerikalı Azeriler Chicago'da, Gence'ye yönelik saldırıları kınayan bir miting düzenlediler.[734] Ertesi gün Birleşik Krallık'taki Azerbaycanlılar; Londra'daki Azerbaycan Büyükelçiliği'nin önünde, saldırılarda ölen sivilleri andı.[735] Gürcistan Azerileri ise Tiflis'teki Parlamento Binası önünde miting düzenledi.[736] Aynı gün Rusya Azerileri, Azerbaycan'ın Moskova'daki büyükelçiliğinin önünde 17 Ekim saldırısı kurbanlarını andı.[737] Tebriz'de patlak veren protestolarda birçok İranlı Azeri, Azerbaycan yanlısı sloganlar attı ve İran'ın Nurduz sınır kapısı üzerinden Ermenistan'a olan silah desteğini protesto etti.[738] İran güvenlik güçleri protestoya müdahale ederek 200'den fazla kişiyi gözaltına aldı.[739] 23 Ekim'de Amerikalı Azerbaycanlılar, Trump yanlısı bir mitingde toplandı ve Azerbaycan'a desteklerini dile getirdi.[740] San Francisco ve Minnesota'da ise Azerbaycanlılar toplanıp Ermenistan'ı "balistik füze saldırıları" nedeniyle kınadılar.[741][742][743] 26 Ekim'de Azerbaycanlılar Almanya'nın Bielefeld kentinde ve Danimarka'nın Kopenhag kentinde Azerbaycan yanlısı gösteriler düzenledi.[744][745] 28 Ekim 2020 akşamı onlarca Türk ve Azerbaycanlı Fransa'nın Lyon sokaklarında gösteri düzenledi ve Ermenileri tehdit ederek Erdoğan yanlısı sloganlar attı.[746][747] Fransa Bağımsız Polis Komiserleri Birliği, Lyon'un 35 kilometre güneyindeki Vienne kasabasında Türklerin şehirde Ermenileri aramak için yürüyüş düzenledikleri ve yerel polis ekibine saldırdığı benzer bir olayın görüntülerini paylaştı.[746] Bu olaylar Lyon ile Marsilya arasındaki otoyolun kapatılmasına neden olan Ermenistan'a destek gösterisi sırasında A7 otoyolunda Türkler ve Ermeniler arasında çıkan çatışmalardan sonra geldi.[748] Kavga sırasında çekiç darbesi sebebiyle hastaneye kaldırılan 23 yaşındaki bir Ermeni ve 4 Türk yaralandı.[746][748][749] Birkaç gün sonra, Lyon Ermeni Soykırımı Anıtı, Ülkü Ocakları tarafından Türkiye yanlısı grafiti ve hakaretlerle tahrip edildi.[750] Anıtın tahrip edilmesinin ardından Fransa Ülkü Ocakları'nı yasakladı ve Lyon'daki Ermeni okulları ve kiliselerinin etrafındaki güvenlik seviyesini arttırdı.[646][751][752]

Spor

Çatışma nedeniyle UEFA, Ermenistan ve Azerbaycan'ın 2020-21 UEFA Uluslar C Ligi iç saha maçları için ev sahipliği yapmayacaklarını duyurdu. Bunun yerine Ermenistan Polonya'nın Tychy kentinde, Azerbaycan ise Arnavutluk'un Elbasan kentinde oynayacak.[753]

31 Ekim 2020'de PR ve medya yöneticisi Nurlan İbrahimov'un sosyal ağlardaki "yaşlı ve genç tüm Ermenileri ayrım göz etmeksizin öldürülmesi gerektiği" yönünde nefret söylemi içeren paylaşımlarından sonra Ermenistan Futbol Federasyonu, FIFA ve UEFA'ya Azerbaycan kulübü Karabağ FK'ye yaptırım uygulanması çağrısında bulundu.[754][755] Ertesi gün İbrahimov için Ermenileri hedef alan "ırkçı ve ayrımcı davranışları" nedeniyle ömür boyu men ve 100.000€ idari para cezası verildi.[756][757][758][759] UEFA'nın yaptırımından kısa bir süre sonra İbrahimov, Ermenistan'da arananlar listesine eklendi.[760]

Ünlüler

Sonradan taraf tutmadıklarını belirten Cardi B[761] ve Elton John[762] gibi ünlüleri içeren bazı ünlüler çatışmalar hakkında yorumda bulundular. Ermenistan'ı destekleyenler arasında Mel Gibson, Ronda Rousey, Henrikh Mkhitaryan, Peter Gabriel, Sean Penn, Michael B. Jordan, Kylie Jenner, Tinashe ve Cher bulunmaktadır.[763][764][765][766][767][768][769][770] Kim Kardashian ve diğer Kardashianlar Ermenistan'ı desteklemek için video mesajlar yayınladılar; Ermenistan Fonu'na 1 milyon dolar bağışta bulundular.[771][772] Rapçi Kanye West, Ermenistan için dua edeceğini belirten bir tweet attı.[773] Azerbaycan tarafını desteklemek içinse Arsenal futbolcusu Mesut Özil ve şarkıcı Sami Yusuf tweet atarken,[774][775] Barcelona'nın eski oyuncusu Ronaldinho Azerbaycan'ı destekleyen bir video mesajı yayınladı.[776] Sinan Akçıl,[777] Hadise, Bergüzar Korel,[778] Acun Ilıcalı,[779] Kenan İmirzalıoğlu,[780] Tarkan, Cem Yılmaz[781] gibi birçok Türk ünlü de Azerbaycan'a taziye ve desteklerini paylaştı.

Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'nin tanınması

Fransız Senatosu, Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'nin tanınması çağrısında bulunan kararı kabul ederken, 25 Kasım 2020.

Devam eden çatışmalar nedeniyle, Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'nin bağımsızlığını tanımaya yönelik acil önergeler farklı şehir ve kasabalarda kabul edildi.[782][783][784][785][786][787] 25 Kasım'da Fransız Senatosu, Fransız hükûmetini Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'nin bağımsızlığını tanımaya çağıran kararı kabul etti.[788][789][790][791] Senato tarafından alınan kararlar, Fransız hükûmeti için tavsiye niteliği taşımakta ve hükûmet için bağlayıcı hüküm ifade etmemektedir.[792] Fransız Dışişleri Bakanı Jean-Baptiste Lemoyne, "Karabağ'ın tek taraflı tanınmasının kimseye faydası olmayacağını" ve bunun arabuluculuk çabalarını arttırmayacağını söyledi.[793] Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, Fransız Senatosunun verdiği bu kararın "tarihî bir karar" olduğunu belirtti.[794] Dağlık Karabağ Dışişleri Bakanlığı, Fransız Senatosunun oylamasının Fransa Ulusal Meclisi ile diğer ülkelerin kurumları için de örnek teşkil edeceğini umarak yapılan oylamayı "cesurca" olarak nitelendiren ve senatoya minnettarlık ifade eden bir bildiri yayımladı.[795] Fransa'nın Azerbaycan Büyükelçisi Zacharie Gross, "Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'nin tek taraflı tanınmasının Fransız hükûmetinin politikası olmadığını" belirtti.[796] Azerbaycan Parlamentosu, Fransız Senatosunun kararını kınadı ve Azerbaycan hükûmetini AGİT'e Fransa'nın AGİT Minsk Grubu eş başkanlığından çıkarılması için çağrıda bulunmaya çağırdı.[797] Parlamento başkanı Sahibe Gafarova, kararın "çatışmanın özünü çarpıttığını" söyledi. Fransa'nın AGİT Minsk Grubu eş başkanı olduğunu vurgulayan Gafarova, "Özgürlük ve demokrasiden söz eden bu ülke işgalci ile işgal edilen arasında hiçbir zaman ayrım yapmadı ve önyargılı bir tutum sergiledi" dedi.[798] Azerbaycan Dışişleri Bakanlığı da Fransa Büyükelçiliğine bir protesto notası gönderdi.[799] 27 Kasım'da Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP), Cumhuriyet Halk Partisi (CHP), Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) ve İYİ Parti Fransız Senatosunun Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'nin tanınmasına ilişkin kararını kınayan ortak bir bildiri yayımladı.[800] Bildirinin yayımlanmasından iki gün sonra Fransa Dışişleri Bakanlığı, Fransa'nın "tek taraflı bağımsızlığını ilan eden Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'ni" tanımadığına dair bir açıklama yaptı.[801][802]

3 Aralık 2020'de Fransa Ulusal Meclisi, Fransız hükûmetini Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'ni tanımaya çağıran bir kararı kabul etti.[803] Oylamadan önce Fransa Dışişleri Bakanı Jean-Yves Le Drian, Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'nin Fransa tarafından tanınmasının hem Karabağ'daki barış süreci hem de Fransa için ters yönde bir etki yapacağını söyledi.[804] Dağlık Karabağ Dışişleri Bakanlığı, tanınmanın "Dağlık Karabağ vatandaşlarının kendi topraklarında özgürce yaşama haklarını garanti edeceğini" ve çatışmanın siyasi çözümünün kendi kaderini tayin hakkına dayanması gerektiğini iddia etti.[805] Ertesi gün Azerbaycan, Fransız Büyükelçisine bir protesto notası gönderdi.[806] Azerbaycan Dışişleri Bakanlığı da alınan bu kararın Fransız parlamentosu tarafından yapılan "tamamen temelsiz, düşmanca ve kışkırtıcı başka bir faaliyet" olduğunu belirterek ve bu "taraflı" kararın Azerbaycan'a karşı "sürekli bir kampanyanın" parçası olduğunu ekledi. Kararın başlığına atıfta bulunan bakanlık, Fransız Ulusal Meclisi üyelerini çatışmaya "dinî imalar eklemekle" suçladı ve kararın yasal bir dayanağı olmadığını vurguladı.[807]

Bazı uluslararası analistler, arabulucuların tarafsızlıklarını sürdürmeleri gerektirdiğine değinerek Fransa'yı Ermenistan'a verdiği destek nedeniyle Minsk Grubu eş başkanlığından istifa etmeye çağırdı.[808]

22 Kasım 2020'de uluslararası hukuk açısından Dağlık Karabağ'ın Azerbaycan'ın bir parçası olduğunu söyleyen Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin "Statükonun Dağlık Karabağ ve Ermenistan arasında iletişimin sağlanması şartıyla kayda alınması ve geleceğe taşınması gerekiyor" dedi.[809] Vladimir Putin'in Basın Sekreteri Dmitri Peskov, Rusya'nın diğer ülkeler gibi Dağlık Karabağ'ın statüsü konusundaki tutumunu değiştirmediğini ve bu toprakların mülkiyetinin BM Güvenlik Konseyi kararları ile belirlendiğini söyledi. Peskov'a göre Karabağ'dan "sorumlu kimse" yok ve Rusya, bölgedeki faaliyetlerini çatışmanın iki tarafı olan Azerbaycan ve Ermenistan ile koordineli bir şekilde sürdürüyor.[810] Devlet Başkanı Vladimir Putin, 17 Aralık'taki yıllık basın toplantısında tutumunu yineleyerek uluslararası hukukun Dağlık Karabağ'ı Azerbaycan'ın bir parçası olarak tanıdığını ve Rusya'nın her zaman Dağlık Karabağ çevresinde işgal edilmiş yedi rayonun Azerbaycan'a iade edilmesi taraftarı olduğunu söyledi.[811]

Notlar

1. Türkiye'nin çatışmalara aktif katılımı Ermenistan tarafından iddia edildi,[16][17][18] Azerbaycan[19] ve Türkiye[20] tarafından reddedildi.
2. Azerbaycan basınında iddia edilen raporlar[26][27][28] İran tarafından reddedildi.[29]
3. Fransa,[47] Suriye İnsan Hakları Gözlemevi,[48][49][50] bazı ÖSO üyeleri[51][52] ve liderleri[53] tarafından iddia edildi. Türkiye, Azerbaycan[54] ve bazı ÖSO savaşçıları[53] tarafından reddedildi.
4. Türkiye Millî Savunma Bakanlığı ve Azerbaycan hükûmeti tarafından iddia edildi.[57][58]
5. Azerbaycan yetkililerinin iddiası.[61][62]
6. 18 Ocak 2021 tarihinde Azerbaycan Cumhuriyeti Savunma Bakanlığı savaş sırasında ölen 2.855 askerin listesini yayımladı.[64] Listede adı geçen askerlerden biri savaş sonrasında ölmüş olsa da[65] 2.854 askerin öldüğü teyit edilmiştir.
7. Birleşmiş Milletler'in 822, 853 ve 874 sayılı kararlarına göre Birinci Karabağ savaşında Ermenistan'ın ele geçirdiği topraklar işgâl olarak tanınmaktadır.
   "UN Security Council Resolution 822 (30 April 1993)". 6 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. 3 Nisan 1993'teki işgalinin ardından Ermeni birliklerinin Kelbecer ve Azerbaycan Cumhuriyeti'nin son işgal altındaki diğer bölgelerinden saldırısının durdurulması ve geri çekilmesi çağrısında bulunuyor.
   "UN Security Council Resolution 853 (29 July 1993)". 6 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Tüm düşmanlıkların derhal durdurulmasını talep ediyor, Ermeni birliklerinin Ağdam'dan ve Azerbaycan Cumhuriyeti'nin yakın zamanda işgal edilmiş diğer bölgelerinden çekilmesi çağrısında bulunuyor ve BM Karar 822'yi yeniden onaylıyor.
   "UN Security Council Resolution 874 (14 October 1993)". 6 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Ateşkesin korunması, çatışmanının durdurulması ve Ermeni birliklerinin yakın zamanda işgal edilen Azerbaycan'ın Füzuli ilçelerinden (23 Ağustos 1993), Cebrayıl (26 Ağustos 1993), Kubadlı (31 Eylül 1993) ve yakın zamanda işgal edilen diğer bölgelerden çekilmesi çağrısında bulunuyor ve BM Kararları 822 ve 853'ü yeniden tasdik ediyor.

Ayrıca bakınız

• 2014 Azerbaycan-Ermenistan sınır çatışmaları
• 2016 Azerbaycan-Ermenistan çatışmaları
• 2020 Azerbaycan-Ermenistan çatışmaları
• 2020 Dağlık Karabağ çatışmalarının zaman çizelgesi
• Dağlık Karabağ sorunu
• Karabağ Savaşı

Kaynakça

1. Socor, Vladimir. "Karabakh Armistice: Azerbaijani National Triumph, Russian Geopolitical Victory (Part Two)". Jamestown Vakfı. 13 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Aralık 2020.
2. "'One nation, two states' on display as Erdogan visits Azerbaijan for Karabakh victory parade". France 24. 10 Aralık 2020. 10 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Azerbaijan's historic win was an important geopolitical coup for Erdogan who has cemented Turkey's leading role as a powerbroker in the ex-Soviet Caucasus region.
3. "Armenia, Azerbaijan and Russia sign Nagorno-Karabakh peace deal". BBC. 10 Kasım 2020. 9 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. The BBC's Orla Guerin in Baku says that, overall, the deal should be read as a victory for Azerbaijan and a defeat for Armenia.
4. "Armenian forces announce withdrawal from some areas". AMN (İngilizce). 9 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2020.
5. Bagirova, Nvard Hovhannisyan, Nailia (28 Eylül 2020). "Fiercest clashes since 1990s rage in Azerbaijan's ethnic Armenian enclave" (İngilizce). Reuters. 8 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ekim 2020.
6. "Legendary commander bestowed with title 'Hero of Artsakh' for occupying strategic heights". Artsakh Press (İngilizce). 2 Ekim 2020. 7 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ekim 2020.
7. Минобороны Армении признало потерю Кубатлы, BBC Rusça
8. "Azerbaycan Cumhurbaşkanı Aliyev: Kritik öneme sahip Şuşa kenti işgalden kurtarıldı". Anadolu Ajansı. Erişim tarihi: 8 Kasım 2020.
9. "Azerbaycan ordusu 1 kasaba, 48 köy ve 8 stratejik tepeyi daha Ermenistan'ın işgalinden kurtardı". Anadolu Ajansı. Erişim tarihi: 8 Kasım 2020.
10. İlham Aliyev, 4 Ekim 2020
11. "Nagorno-Karabakh: what we know about the deadly fighting between Azerbaijan and Armenian separatists". Pledge Times.
12. "Azerbaijani Defense Ministry: Murovdag peak of Murov mountain system liberated". Trend.Az (İngilizce). 27 Eylül 2020. 29 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2020.
13. "Azərbaycan Ordusu daha bir kəndi erməni işğalından azad edib". Report İnformasiya Agentliyi (Azerice). 3 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2020.
14. İlham Aliyev, 4 Ekim 2020
15. "F-16s Reveal Turkey's Drive to Expand Its Role in the Southern Caucasus". Stratfor. 8 Ekim 2020. 10 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ekim 2020.
16. "Paşinyan: Türkiye'nin aktif katılımı olmasaydı bu savaş başlamazdı". Gazete Duvar. 7 Ekim 2020. Erişim tarihi: 28 Ekim 2020.
17. "Armenian Foreign Ministry: Turkish Military Experts are Fighting Alongside Azerbaijan" (İngilizce). Hetq. 28 Eylül 2020. Erişim tarihi: 28 Eylül 2020. The Turkish military experts are fighting side by side with Azerbaijan, who are using Turkish weapons, including UAVs and warplanes.
18. "While there is no confirmation of the many Armenian allegations of material support from Turkey, the vigorous rhetorical support from Azerbaijan's ally has been undeniable" (İngilizce). eurasianet. 28 Eylül 2020. Erişim tarihi: 28 Eylül 2020.
19. "Hikmet Hajiyev: "Reports that an Armenian Su-25 was shot down by an F-16 are nonsense"". APA.az (İngilizce). 29 Eylül 2020. Erişim tarihi: 29 Eylül 2020.
20. "İletişim Başkanı Fahrettin Altun: Türkiye Ermeni uçağını vurmadı". 29 Eylül 2020. 1 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2020.
21. Ravid, Barak (30 Eylül 2020). "Azerbaijan using Israeli "kamikaze drones" in Nagorno-Karabakh clashes". Axios (İngilizce). 1 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2020.
22. Semerdjian, Maria; Francis, Ellen (1 Kasım 2020). "Despite Lebanon's woes, Armenians spring to action for Nagorno-Karabakh" (İngilizce). Reuters. Erişim tarihi: 1 Kasım 2020.
23. Zargaryan, Robert (3 Ekim 2020). "Ուղիղ չվերթով Երևան՝ առաջնագիծ գնալու պարտաստակամությամբ" [By direct flight to Yerevan, ready to go to the front line]. azatutyun.am (Ermenice). RFE/RL. 6 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
24. Cragg, Gulliver (7 Ekim 2020). "Armenian volunteer returns from France to fight for Nagorno-Karabakh" (İngilizce). France24. 7 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
25. Harounyan, Stéphanie (11 Ekim 2020). "De Marseille à Erevan, un militant marqué au front". Libération (Fransızca).
26. "Iran denies allowing passage of weapons into Armenia after video emerges on social media". intellinews.com (İngilizce). bne IntelliNews. 29 Eylül 2020. Erişim tarihi: 29 Eylül 2020.
27. "Video footages spread regarding weapons and military equipment transport from Iran to Armenia - NEW FACTS - VIDEO". APA.az (İngilizce). 30 Eylül 2020. 30 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Eylül 2020.
28. "Military supplies for Armenia being shipped through Iran [PHOTO/VIDEO]". azernews.az (İngilizce). AzerNews. 30 Eylül 2020. 30 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Eylül 2020.
29. "Spokesman Denies Claim That Arms Transferred via Iran to Armenia". mfa.gov.ir (İngilizce). İran Dışişleri Bakanlığı. 29 Eylül 2020. 30 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2020.
30. "Arşivlenmiş kopya". 8 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2020.
31. "Arşivlenmiş kopya". 8 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2020.
32. "Release of the Press Service of the President" (İngilizce). 19 Ekim 2020. 24 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2020. Commander-in-Chief of the Armed Forces of the Republic of Azerbaijan, President Ilham Aliyev congratulated Chief of the State Border Service (SBS), Colonel General Elchin Guliyev on raising the Azerbaijani flag over the Khudafarin bridge, liberating several residential settlements with the participation of the SBS, and instructed to convey his congratulations to all personnel. Colonel General Elchin Guliyev reported that the State Border Service personnel will continue to decently fulfill all the tasks set by the Commander-in-Chief.
33. "Jalal Harutyunyan wounded, Mikael Arzumanyan appointed Artsakh Defense Minister". 27 Ekim 2020. 30 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
34. "Artsakh Defense Army deputy commander killed". 2 Kasım 2020. 7 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
35. "Tiran Khachatryan – National Hero of the Republic of Armenia". armradio.am. 22 Ekim 2020. 28 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
36. "President Ilham Aliyev congratulates Commander of 1st Army Corps Hikmat Hasanov on liberation of Madagiz". Trend News Agency (İngilizce). 3 Ekim 2020. 3 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2021.
37. "The Second Nagorno-Karabakh War, Two Weeks In". War on the Rocks (İngilizce). 14 Ekim 2020. 16 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ekim 2020.
38. "Эксперт оценил потери Армении и Азербайджана в Нагорном Карабахе" (Rusça). Moskovsky Komsomolets. 7 Kasım 2020. 7 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2021.
39. "Qarabağın qəlbi necə azad olundu: 300 spartalının əfsanəsi gerçək oldu Şuşada". Bizim Yol (Azerice). 9 Kasım 2020. 9 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2021.
40. Aliyev, İlham (26 Ekim 2020). "Release of the Press Service of the President". President.az (İngilizce). Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı İdaresi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2021.
41. "Bu gün general olan 4 hərbçi kimdir?". Milli.az (Azerice). 7 Aralık 2020. 7 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2021.
42. Butler, Ed (10 Aralık 2020). "The Syrian mercenaries used as 'cannon fodder' in Nagorno-Karabakh". BBC (İngilizce). 10 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
43. "France accuses Turkey of sending Syrian jihadists to Nagorno-Karabakh". Reuters (İngilizce). 1 Ekim 2020. 4 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2020.
44. "Turkey deploying Syrian fighters to help ally Azerbaijan, two fighters say". Reuters (İngilizce). 8 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ekim 2020.
    "Armenia–Azerbaijan conflict: Azerbaijan president vows to fight on". bbc.com (İngilizce). 30 Eylül 2020. 1 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ekim 2020.
45. Carley, Patricia (29 Eylül 2020). "Turkey recruiting Syrians to guard troops and facilities in Azerbaijan" (İngilizce). Middle East Eye. 2 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ekim 2020.
46. McKernan, Bethan; Safi, Michael (30 Eylül 2020). "Nagorno-Karabakh: at least three Syrian fighters killed". The Guardian (İngilizce). 8 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ekim 2020.
47. "Macron: Gaziantep üzerinden Dağlık Karabağ'a 300 Suriyeli militan gönderildi, Putin de bunu teyit etti". BBC. 2 Ekim 2020. Erişim tarihi: 4 Ekim 2020.
48. "Arşivlenmiş kopya". 2 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ekim 2020.
49. "Arşivlenmiş kopya". 2 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ekim 2020.
50. "Arşivlenmiş kopya". 2 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ekim 2020.
51. "Turkey deploying Syrian fighters to help ally Azerbaijan, two fighters say". Reuters (İngilizce). 28 Eylül 2020.
52. "Arşivlenmiş kopya". 1 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2020.
53. "Arşivlenmiş kopya". 2 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ekim 2020.
54. "Arşivlenmiş kopya". 22 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2020.
55. "46 servicemen of Armenia NSS border troops killed during NK war". armenpress.am. 26 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
56. "Law enforcement: 65 Armenia Police officers died in Artsakh war". news.am. 29 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
57. "Dövlət Təhlükəsizliyi Xidmətinin İctimai əlaqələr şöbəsinin məlumatı". www.dtx.gov.az (Azerice). Azerbaycan Cumhuriyeti Devlet Güvenlik Hizmeti. 6 Ekim 2020. Erişim tarihi: 15 Aralık 2020.
58. "Millî Savunma Bakanlığı • Gündemdeki Gelişmelere İlişkin Basın Bilgilendirmesi Yapıldı". Milli Savunnma Bakanlığı. 4 Aralık 2020. 7 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Aralık 2020.
59. "Güvenlik Kaynakları açıkladı: Yüzlerce PKK'lı terörist Dağlık Karabağ'da!". takvim.com.tr. Erişim tarihi: 19 Aralık 2020.
60. "PKK'nin sözde 'özel kuvvetleri' Karabağ'da". www.cumhuriyet.com.tr. 17 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2020.
61. "Vagif Dargahli: "There are mercenaries of Armenian origin from Syria and different countries of the Middle East among the losses of the enemy"". apa.az (İngilizce). 28 Eylül 2020. 29 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2020.
62. "Azerbaijan: Armenian-Syrian mercenaries helping Armenia | Some corpses found among Armenian army casualties found to be mercenaries coming from Syria, say Azerbaijani officials". aa.com.tr (İngilizce). 29 Eylül 2020. 29 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2020.
63. "SOHR exclusive | Death toll of mercenaries in Azerbaijan is higher than that in Libya, while Syrian fighters given varying payments" (İngilizce). Suriye İnsan Hakları Gözlemevi. 3 Aralık 2020. 3 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Aralık 2020.
66. Azerbaijan, Armenia exchange prisoners as part of peace deal
    Azerbaijani captives, including Shahbaz Guliyev and Dilgam Asgarov, who were held hostage by Armenians, brought home
67. "Armenia, Azerbaijan exchange war prisoners". The Canberra Times. 29 Aralık 2020. 16 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
68. "Tərtərdə zədələnən döyüş helikopteri peşəkarlıqla öz ərazimizə endirilib". report.az (Azerice). Report Information Agency. 27 Eylül 2020. 1 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2020.
69. "Update on Azerbaijani losses". armenpress.am (İngilizce). 17 Ekim 2020. 20 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ekim 2020.
70. "Artsakh's Defense Army publishes another list of casualties" (İngilizce). Armenpress. 12 Ekim 2020. Erişim tarihi: 12 Ekim 2020.
71. "Azerbaijan's military death toll reaches 7,630". armenpress.am. 8 Kasım 2020. Erişim tarihi: 25 Aralık 2020.
72. "Artsakh's Defense Army publishes another list of casualties". Armenpress. 12 Ekim 2020. Erişim tarihi: 25 Aralık 2020.
73. "Армения обнародовала новое число погибших военных в Нагорном Карабахе". Kavkaz-Uzel (Rusça). 5 Ocak 2021. 5 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2021.
74. "МИД Армении и Красный Крест объединят усилия для решения вопроса пленных | ArmenianReport". armenianreport.com (Rusça). 20 Ocak 2021. 25 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2021.
75. "Armenia says its fighter jet 'shot down by Turkey'" (İngilizce). 7 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2020.
76. "Up to 2,300 enemy soldiers were killed". APA.az (İngilizce). 29 Eylül 2020. 1 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2020.
77. "Azerbaijan's MoD: Up to 200 tanks, 228 artillery cannons, 300 units of air defense systems of Armenia destroyed". APA.az (İngilizce). 29 Eylül 2020. 1 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2020.
78. "Azerbaijan's MoD: Up to 200 tanks, 228 artillery cannons, 300 units of air defense systems of Armenia destroyed". APA.az (İngilizce). 29 Eylül 2020. 1 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2020.
79. "Azerbaijani MoD: List of the enemy's destroyed military equipment". APA.az (İngilizce). 7 Ekim 2020. Erişim tarihi: 7 Ekim 2020.
80. "Azerbaijani President announces list of destroyed and looted military equipment of Armenia". APA.az (İngilizce). 9 Ekim 2020. 11 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2020.
81. "Putin: Karabağ'da 5.000 kişinin hayatını kaybettiğini düşünüyorum". 23 Ekim 2020. 25 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2020.
82. "Civilian death toll in Armenian attacks reaches 100". AzerNews (İngilizce). 8 Aralık 2020. 8 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2020.
83. "Омбудсмен Нагорного Карабаха заявил о 60 погибших мирных жителях" (Rusça). 23 Aralık 2020. Erişim tarihi: 23 Aralık 2020.
    Azerbaijani targeting of civilians has claimed lives of 31 in Artsakh
84. "3 vətəndaşımız Ermənistanda əsir-girovluqda saxlanılır". axar.az. 17 Aralık 2020. 24 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2020.
85. "Armenia awaits complete numbers of killed soldiers and POWs". OC Media (İngilizce). 16 Aralık 2020. 10 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2020.
86. "Caucasus: 4 Journalists Injured in Nagorno-Karabakh Fighting | Voice of America - English". www.voanews.com (İngilizce).
87. "Азербайджан заявил о четырех пострадавших при обстреле Агдамского района". РИА Новости (Rusça).
88. Staff, Reuters (1 Ekim 2020). "Two French journalists seriously wounded after shelling in Nagorno-Karabakh". 1 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2020 – www.reuters.com vasıtasıyla.
89. "МИД РФ: Российские журналисты в Карабахе получили средние и тяжелые ранения". Rossiyskaya Gazeta (Rusça). 8 Ekim 2020. 11 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2020.
90. "Arşivlenmiş kopya". 9 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2020.
91. "Nagorno-Karabakh conflict: Bachelet warns of possible war crimes as attacks continue in populated areas" (İngilizce). Office of the United Nations High Commissioner for Human Rights. 2 Kasım 2020. Erişim tarihi: 2 Kasım 2020.
92. PBS NewsHour – Uneasy peace takes hold in contested region of Azerbaijan
93. "Глава МИД Армении назвал число беженцев из-за ситуации в Карабахе" (Rusça). RIA Novosti. 23 Ekim 2020. Erişim tarihi: 23 Ekim 2020.
94. "Nearly 90,000 people displaced, lost homes and property in Nagorno Karabakh" (İngilizce). ArmenPress. 24 Ekim 2020. 27 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ekim 2020.
95. "U.N. says Nagorno-Karabakh attacks could be war crimes". reuters.com (İngilizce). Reuters. 2 Kasım 2020. 2 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
96. "Buzluktan çıkan savaş: Dört soruda Dağlık Karabağ sorunu". Habertürk. 29 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
97. "Armenia and Azerbaijan erupt into fighting over disputed Nagorno-Karabakh". BBC News (İngilizce). 27 Eylül 2020. 28 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Eylül 2020.
98. Staff, Reuters (27 Eylül 2020). "Nagorno-Karabakh announces martial law and total mobilization". Reuters (İngilizce). 28 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Eylül 2020.
99. "Azerbaijan's president orders partial military mobilization" (Rusça). Rusya Haber Ajansı. 28 Eylül 2020.
100. "Azerbaycan savaş hali ilan etti!". www.sozcu.com.tr. 29 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Eylül 2020.
101. Staff, Reuters (27 Eylül 2020). "Azerbaijan's parliament approves martial law, curfews - president's aide". Reuters (İngilizce). Erişim tarihi: 27 Eylül 2020.
102. "UN Security Council calls for immediate end to fighting in Nagorno-Karabakh". France24. 30 Eylül 2020. 9 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
103. "Nagorno-Karabakh: Armenia and Azerbaijan agree ceasefire". BBC News. 10 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
104. Bagirova, Nailia Hovhannisyan, Nvard (10 Ekim 2020). "Armenia and Azerbaijan accuse each other of violating Nagorno-Karabakh ceasefire". Reuters (İngilizce). Erişim tarihi: 29 Ekim 2020.
105. Bagirova, Nvard Hovhannisyan, Nailia (14 Ekim 2020). "Humanitarian crisis feared as Nagorno-Karabakh ceasefire buckles". Reuters (İngilizce). Erişim tarihi: 29 Ekim 2020.
106. "Путин выступил с заявлением о прекращении огня в Карабахе". RIA Novosti (Rusça). 9 Kasım 2020. 9 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2020.
107. "Пашинян заявил о прекращении боевых действий в Карабахе". RIA Novosti (Rusça). 9 Kasım 2020. 9 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2020.
108. "Nagorno-Karabakh: Russia deploys peacekeeping troops to region". BBC News (İngilizce). 10 Kasım 2020. Erişim tarihi: 8 Aralık 2020.
109. "Президент непризнанной НКР дал согласие закончить войну". RIA Novosti (Rusça). 9 Kasım 2020. 9 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2020.
110. Rubin, Uzi (16 Aralık 2020). "The Second Nagorno-Karabakh War: A Milestone in Military Affairs". Begin-Sedat Stratejik Araştırmalar Merkezi (İngilizce). Bar-İlan Üniversitesi. 9 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2021.
111. Hedenskog, Jakob; Lund, Aron; Norberg, Johan. "The End of the Second Karabakh War: New realities in the South Caucasus". İsveç Savunma Araştırma Ajansı (İngilizce). Stockholm.
112. Chupryna, Oleg (14 Aralık 2020). "Geopolitical Outcomes of the Second Nagorno-Karabakh War". Geopolitical Monitor (İngilizce). 9 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2021.
113. Pirinççi, Ferhat. "Türkiye-Azerbaycan ilişkileri ve bölgenin yarınları". Sabah. Erişim tarihi: 11 Ocak 2021.
114. Danforth, Nicholas (11 Aralık 2020). "What did Turkey gain from the Armenia-Azerbaijan war?". Eurasianet (İngilizce). 9 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2021.
115. Chan, Eric (9 Aralık 2020). "What Taiwan's Military Can Learn From the Armenia-Azerbaijan War". The Diplomat (İngilizce). 2 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2021.
116. "Հայ-ադրբեջանական նոր պատերազմ․ Թուրքիան՝ Ադրբեջանի կողքին". CIVILNET (Ermenice). 27 Eylül 2020. 7 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
117. Nesirov, Elman (3 Ekim 2020). "Ermənistan-Azərbaycan müharibəsi: Həqiqət anı". Azeri Press Agency (Azerice). 9 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2021.
118. "Xarici qəzetlər Azərbaycan-Ermənistan müharibəsi barədə nə yazır?". BBC Azerice (Azerice). 6 Ekim 2020. 9 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2021.
119. "Nagorno-Karabakh conflict flares despite ceasefire". BBC (İngilizce). 13 Aralık 2020. 9 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2021.
120. Chick, Kristen (8 Ocak 2021). "In Nagorno-Karabakh, people grapple with war's aftermath and COVID-19". BBC (İngilizce). 9 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2021.
121. Ohanyan, Anna (20 Kasım 2020). "Armenians Flee Nagorno-Karabakh After Six-Week War With Azerbaijan". Carnegie Uluslararası Barış Vakfı (İngilizce). 9 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2021.
122. "Improving Prospects for Peace after the Nagorno-Karabakh War". International Crisis Group (İngilizce). 22 Aralık 2020. 9 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2021.
123. "HRW: "Erməni qüvvələri müharibə qanunlarını pozaraq şəhər və kəndlərə dəfələrlə zərbələr endiriblər"". BBC Azerice (Azerice). 11 Aralık 2020. 9 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2021.
124. "Altı həftəlik qalibiyyətli müharibənin nəticəsi". Medeniyyet (Azerice). 27 Kasım 2020. 5 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2021.
125. Paşinyan, Nikol (4 Ocak 2021). "44-օրյա պատերազմի ծագումը. վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի հոդվածը". Ermenistan başbakanı (Ermenice). 5 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2021.
126. "Azərbaycan Ordusu 44 günlük müharibədə tarixi Qələbə əldə etdi". Halk Gazeti (Azerice). 11 Kasım 2020. 5 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2021.
127. "Արցախյան երկրորդ պատերազմի արդյունքները. ստորագրված փաստաթուղթն ու հետևությունները". GeoPolitics.am (Ermenice). 7 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
128. "Արցախյան երկրորդ պատերազմը՝ արաբ լրագրողի աչքերով. ցուցահանդես Մոսկվայում". 1lurer.am (Ermenice). 15 Aralık 2020. 7 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
129. "Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə Müdafiə Nazirliyinin Mərkəzi Komanda Məntəqəsində operativ müşavirə keçirilib - YENİLƏNİB". apa.az (Azerice). 25 Ekim 2020. 30 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2021.
130. "Vətən Müharibəsində dövlətimizin və ordumuzun yanındayıq" (Azerice). Azerbaycan Millî İlimler Akademisi. 30 Eylül 2020. 24 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2021.
131. "Azərbaycanda yeni hərbi orden, medallar və fəxri ad təsis edilib". AzeriDefence (Azerice). 20 Kasım 2020. Erişim tarihi: 11 Ocak 2021.
132. "Assistant to President of Azerbaijan: "First phase of operation for peaceenforcement of Armenia was successfully completed"". 11 Ekim 2020. 10 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2021.
133. "Azərbaycan Ordusu düşmənə qarşı əməliyyatları "Dəmir yumruq" adı altında keçirib". Report Information Agency (Azerice). 10 Aralık 2020. 24 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2021.
134. "Nagorno-Karabakh profile". BBC News (İngilizce). 18 Kasım 2020. Erişim tarihi: 4 Aralık 2020.
135. "UNHCR publication for CIS Conference (Displacement in the CIS) – Conflicts in the Caucasus". UNHCR. Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği. 1 Mayıs 1996. 22 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Kasım 2020. This mountain enclave, mostly inhabited by people of Armenian language and origin, had been placed under Azerbaijan’s jurisdiction in the 1920s, and was entirely surrounded by villages populated by Azeris.
136. De Waal, Thomas (2013). Black Garden Armenia and Azerbaijan Through Peace and War, 10th Year Anniversary Edition, Revised and Updated. ISBN 978-0-8147-7082-5. OCLC 1154881834.
137. Peuchot, Emmanuel (24 Ekim 2020). "Coronavirus thrives in Karabakh's bomb shelters". Coronavirus (İngilizce). 28 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2021.
138. "The fighting in Nagorno-Karabakh reflects decades of conflict". The Economist. 29 Ekim 2020. ISSN 0013-0613. Erişim tarihi: 4 Aralık 2020.
139. "Soviet Tells of Blocking Slaughter of Armenians: General Reports His Soldiers Have Suppressed Dozens of Massacre Attempts by Azerbaijanis". Los Angeles Times. 27 Kasım 1988. 12 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
140. Broers, Laurence (2019). Armenia and Azerbaijan: Anatomy of Rivalry. Edinburgh: Edinburgh University Press. s. 18. ISBN 978-1-4744-5055-3. Armenians see the campaign that emerged in 1987 to unify Karabakh and Armenia as peaceful, yet met with organized pogroms killing dozens of Armenians in the Azerbaijani cities of Sumgait, Kirovabad (today's Ganja) and Baku in 1988–1990.
141. Barringer, Felicity (7 Aralık 1988). "3 More Killed in Soviet Ethnic Protest". The New York Times. 20 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Aralık 2020.
142. "Карабах: хронология конфликт" [Karabağ: Çatışmanın kronolojisi]. BBC Rusça (Rusça). BBC. 29 Ağustos 2005. 11 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Aralık 2020.
143. Hlıstun, Victor (1 Şubat 2001). "10 БАЛЛОВ ПО ШКАЛЕ ПОЛИТБЮРО". Trud (Rusça). 15 Şubat 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Aralık 2020.
144. Papyan, Mane (22 Nisan 2015). "Gugark after Sumgait". Caucasus Edition (Rusça). 5 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Aralık 2020.
145. Haider, Hans (2 Ocak 2013). "Gefährliche Töne im "Frozen War"". Wiener Zeitung (Almanca). Erişim tarihi: 4 Aralık 2020.
146. "Military occupation of Azerbaijan by Armenia". Rule of Law in Armed Conflicts Project. 8 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Aralık 2020.
147. Palmer, James. "Why Are Armenia and Azerbaijan Heading to War?". Foreign Policy (İngilizce). 28 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Aralık 2020.
148. AGİT Minsk Grubu (2 Ekim 2020). "Statement by the Co-Chairs of the OSCE Minsk Group". Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı. 19 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2020.
149. "United Nations A/62/PV.86 General Assembly Sixty-second session". undocs.org. Birleşmiş Milletler. 14 Mart 2008. 20 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi.
150. "General Assembly adopts resolution reaffirming territorial integrity of Azerbaijan, demanding withdrawal of all Armenian forces". Birleşmiş Milletler. 14 Mart 2008. 1 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi.
151. Toal, Gerard; O’Loughlin, John; Bakke, Kristin M. "Nagorno-Karabakh: what do residents of the contested territory want for their future?". The Conversation. 13 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ekim 2020.
152. "Armenia/Azerbaijan – Border clashes between the two countries (15 Jul. 2020)". France Diplomacy - Ministry for Europe and Foreign Affairs (İngilizce). 18 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Aralık 2020.
153. Weise, Zia; Cienski, Jan; Herszenhorn, David M. (28 Eylül 2020). "The Armenia–Azerbaijan conflict explained". Politico. Erişim tarihi: 4 Aralık 2020.
154. "Игра мускулами: зачем Азербайджан проводит учения с Турцией". gazeta.ru (Rusça). 28 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Aralık 2020.
155. "Turkey-Azerbaijan military drills intimidate Armenia, President Aliyev says". Daily Sabah. 20 Eylül 2020. 2 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Eylül 2020.
156. Synovitz, Ron (15 Ekim 2020). "Are Syrian Mercenaries Helping Azerbaijan Fight For Nagorno-Karabakh?" (İngilizce). Radio Free Europe/Radio Liberty. 22 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Aralık 2020.
157. "Azerbaycan Cumhurbaşkanı Aliyev: Türkiye çatışmada taraf değil!". Sözcü. 29 Eylül 2020. Erişim tarihi: 4 Aralık 2020. Bu konu Ermeni propagandası tarafından yayılıyor, farklı sitelerde ve medya araçlarında yayınlanıyor. Buna herhangi bir gereklilik de yok, Azerbaycan'ın iyi hazırlanmış bir ordusu ve çok büyük bir seferberlik rezervi bulunuyor. Daha dün kısmi seferberlik ilan ettim, 10 binlerce yedek askeri silah altına alıyoruz ve Ermenistan'ın 2 milyonluk nüfusuna karşı 10 milyonluk nüfusumuz ile insan kaynağına ihtiyacımız yok.
158. "A new weapon complicates an old war in Nagorno-Karabakh". Los Angeles Times (İngilizce). 15 Ekim 2020. 15 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ekim 2020.
159. Forestier-Walker, Robin. "Nagorno-Karabakh: New weapons for an old conflict spell danger". www.aljazeera.com (İngilizce). 13 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ekim 2020.
160. "Война в Карабахе: хроника событий с 27 сентября по 25 октября - Новости на русском языке". BBC News Русская служба (Rusça). 29 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ekim 2020.
161. "Пашинян заявил о частичном отступлении в Карабахе". РИА Новости (Rusça). 15 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ekim 2020.
162. "Azerbaijan Makes Strategic Advances Along Karabakh's Northern, Southern Flanks". Jamestown (İngilizce). 23 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ekim 2020.
163. "Azerbaijan claims 'full control' of border with Iran". www.timesnownews.com (İngilizce). 24 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ekim 2020.
164. Giragosian, Richard (26 Ekim 2020). "Azerbaijan's next move will make or break Karabakh war". Asia Times (İngilizce). 30 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ekim 2020.
165. "Nagorno-Karabakh conflict: US-brokered ceasefire frays soon after starting". BBC News (İngilizce). 26 Ekim 2020. Erişim tarihi: 29 Ekim 2020.
166. Roblin, Sebastien. "Despite Ceasefire, Fate Of Nagorno-Karabakh May Turn On The Lachin Corridor". Forbes (İngilizce). 26 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ekim 2020.
167. https://www.aa.com.tr/tr/azerbaycan-cephe-hatti/azerbaycan-cumhurbaskani-aliyev-kritik-oneme-sahip-susa-kenti-isgalden-kurtarildi/2036118
168. https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-54863696
169. "Son dakika… Paşinyan: Çok acı verici bir anlaşma imzaladım". www.sozcu.com.tr. 9 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Kasım 2020.
170. McKernan, Bethan; Zavallis, Achilleas (13 Ekim 2020). "Trench warfare, drones and cowering civilians: on the ground in Nagorno-Karabakh". The Guardian (İngilizce). ISSN 0261-3077. Erişim tarihi: 30 Ekim 2020.
171. Gatopoulos, Alex. "The Nagorno-Karabakh conflict is ushering in a new age of warfare". www.aljazeera.com (İngilizce). 11 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2020.
172. "The Azerbaijan-Armenia conflict hints at the future of war". The Economist. ISSN 0013-0613. Erişim tarihi: 30 Ekim 2020.
173. "6. Convention on Cluster Munitions". 18 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
174. "Ermenistan cepheden kaçıyor sivilleri vuruyor". dunyabulteni.net. 8 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2020.
175. "Armenia/Azerbaijan: Civilians must be protected from use of banned cluster bombs". www.amnesty.org (İngilizce). 6 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2020.
176. Freeman, Colin (5 Ekim 2020). "Azerbaijan dropping cluster bombs on civilian areas in war with Armenia". The Telegraph (İngilizce). ISSN 0307-1235. Erişim tarihi: 30 Ekim 2020.
177. "Armenia/Azerbaijan: First confirmed use of cluster munitions by Armenia 'cruel and reckless'". www.amnesty.org (İngilizce). 29 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2020.
178. Hauer, Neil. "Nagorno-Karabakh: Sirens, shelling and shelters in Stepanakert". www.aljazeera.com (İngilizce). 17 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2020.
179. "Nagorno-Karabakh: The Armenian-Azeri 'information wars'". BBC News (İngilizce). 26 Ekim 2020. Erişim tarihi: 30 Ekim 2020.
180. "اصابت راکت به یکی از روستاهای آذربایجان شرقی". ایسنا (Farsça). 27 Eylül 2020. Erişim tarihi: 30 Ekim 2020.
181. "Iran tells Armenia, Azerbaijan region cannot afford another war". 28 Eylül 2020. 9 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
182. "Rocket attack on northwest of Iran border". IWN (İngilizce). 2 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2020.
183. Israel, David. "Iran Reports Crash of Israeli-Made Azeri Drone in Clashes with Armenia". The Jewish Press - JewishPress.com (İngilizce). 18 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2020.
184. Geopolitics.news (30 Eylül 2020). "Iran shoots down suspected Azerbaijani drone". Geopolitics News (İngilizce). 10 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2020.
185. ""Мы предупреждали Алиева!": Иран сбил азербайджанский военный самолёт". avia.pro. 10 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2020.
186. "Iran confirms its air defenses shot down foreign drone in East Azerbaijan". 29 Eylül 2020. 3 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
187. "Statement of the Ministry of Internal Affairs". Gürcistan Dışişleri Bakanlığı. 10 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2020.
188. Taking Up Arms in Nagorno-Karabackh (İngilizce), erişim tarihi: 30 Ekim 2020
189. "Nagorno-Karabakh volunteers get weapons as clashes intensify". AP NEWS. 15 Ekim 2020. 15 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2020.
190. "Azerbaycan ve Ermenistan ateşkes ilan etti". Bölge Gündem. 4 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2020.
191. "Second attempt at Nagorno-Karabakh ceasefire declared". www.intellinews.com. 17 Ekim 2020. 22 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2020.
192. "Third Attempt at Karabakh Ceasefire Quickly Collapses". Naharnet. 26 Ekim 2020. 2 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2020.
193. "The (dis)information war around Karabakh". English Jamnews (İngilizce). 28 Ekim 2020. 30 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2020.
194. "'France is no longer an honest broker,' say Azeri officials ahead of Nagorno-Karabakh talks". France 24 (İngilizce). 8 Ekim 2020. 8 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2020.
195. "Armenian cabinet bans all men from mobilization reserve aged over 18 from leaving state". TASS. 29 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2020.
196. "Armenia ex-military official charged with high treason on suspicion of spying for Azeri intelligence". armenpress.am (İngilizce). 3 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Kasım 2020.
197. "NSS Armenia arrests foreign citizens on intelligence suspicions". armenpress.am (İngilizce). 4 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Kasım 2020.
198. Ayyub, Nvard Hovhannisyan, Rami (1 Ekim 2020). "Armenia recalls ambassador to Israel over arms sales to Azerbaijan". Reuters (İngilizce). Erişim tarihi: 8 Kasım 2020.
199. "Director of Armenia's National Security Service dismissed". armenpress.am (İngilizce). 11 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Kasım 2020.
200. "Stepanakert man detained after convincing soldiers to forfeit positions to Azerbaijani army". English Jamnews (İngilizce). 9 Ekim 2020. 11 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Kasım 2020.
201. "МИД Армении лишил аккредитации журналиста «Новой газеты» Илью Азара после репортажа из Нагорного Карабаха". 8 Ekim 2020. 8 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
202. "Правительство Армении запретило импорт турецких товаров" (Rusça). 21 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2020.
203. "Debt write-offs for soldiers' families and tax breaks for military service in Armenia". English Jamnews (İngilizce). 22 Ekim 2020. 26 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Kasım 2020.
204. "В Армении уволили начальника контрразведки и командующего погранвойсками". www.kommersant.ru (Rusça). 27 Ekim 2020. 30 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Kasım 2020.
205. "Президент Армении снова уволил главу Службы нацбезопасности". Газета.Ru (Rusça). 8 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Kasım 2020.
206. "Armenian police fine peace activist over anti-war post". OC Media (İngilizce). 8 Kasım 2020. 8 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Kasım 2020.
207. Inc, TV Rain (27 Eylül 2020). "Власти Азербайджана ограничили доступ к интернету после обстрелов в непризнанном Нагорном Карабахе". tvrain.ru. 4 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Kasım 2020.
208. "Azərbaycanda komendant saatı elan olundu". azerbaycan24.com (Azerice). 27 Eylül 2020. 27 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2020.
209. "Bu gecədən komendant saatı elan olunur". aqreqator.az (Azerice). 27 Eylül 2020. 27 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2020.
210. "Mətbuat xidmətinin məlumatı". azal.az (Azerice). Azerbaijan Hava Yolları. 28 Eylül 2020. 6 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2020.
211. "Mətbuat xidmətinin MƏLUMATI – cəbhədəki son vəziyyət". genprosecutor.gov.az (Azerice). 27 Eylül 2020. 28 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2020.
212. "Order of the President of the Republic of Azerbaijan on the announcement of partial mobilization in the Republic of Azerbaijan" (İngilizce). Azerbaycan Cumhuriyeti Ulaştırma, Haberleşme ve Yüksek Teknolojiler Bakanlığı. 28 Eylül 2020. Erişim tarihi: 9 Kasım 2020.
213. "Azerbaijan recalls its ambassador to Greece for consultations". ekathimerini.com (İngilizce). 8 Ekim 2020. 11 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2020.
214. "Депутату Госдумы запретили въезд в Азербайджан". Report Bilgi Ajansı (Rusça). 17 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2020.
215. "Consumer credits of our martyred military servicemen and civilian citizens who sustained damage as result of enemy provocation to be completely written off". APA.az (İngilizce). 16 Ekim 2020. 26 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2020.
216. "Aliyev, Karabağ'da işgalden kurtarılan bölgelerde geçici idareler kurma kararı aldı". tr.sputniknews.com. 1 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2020.
217. "Azerbaycan, işgalden kurtarılan bölgelerde geçici özel idareler kuracak!". takvim.com.tr. 9 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2020.
218. Aliyev, İlham (29 Ekim 2020). "Azərbaycan Respublikasının işğaldan azad olunmuş ərazilərində müvəqqəti xüsusi idarəetmənin təşkili haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Fərmanı". President.az (Azerice). Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı İdaresi. 1 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2020.
219. "Азербайджан создает комендатуры отвоеванных районов" (Rusça). BBC Rusça. 29 Ekim 2020. Erişim tarihi: 9 Kasım 2020.
220. "Азербайджан відновив ще чотири прикордонні застави". Ukrayna Askerî Portalı (Ukraynaca). 1 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2020.
221. "In Azerbaijan and Armenia, a brave few call for end to fighting". The Christian Science Monitor. 31 Ekim 2020. 30 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2020.
222. "Azerbaijani peace activists called for questioning". OC Media. 13 Ekim 2020. 17 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2020.
223. "Anti-war activist detained by Azerbaijani security service". OC Media. 28 Eylül 2020. 5 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2020.
224. "Live updates: Day 37 of war in Nagorno-Karabakh". OC Media. 2 Kasım 2020. 2 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2020.
225. "Live updates: Day 39 of war in Nagorno-Karabakh". OC Media. 4 Kasım 2020. 4 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2020.
226. "Azerbaycan'da Sıkıyönetim Kaldırıldı". kozmopolitik. 11 Aralık 2020. Erişim tarihi: 7 Ocak 2021.
227. "Şuşa: Azerbaycan lideri Aliyev, Dağlık Karabağ'ın ikinci büyük kentini ele geçirdiklerini açıkladı". BBC. 8 Kasım 2020. Erişim tarihi: 12 Kasım 2020.
228. "Dağlık Karabağ: Rusya'nın bölgeye barış gücü göndermesi ne anlama geliyor?". BBC. 11 Kasım 2020. Erişim tarihi: 12 Kasım 2020.
229. "Dağlık Karabağ: Ateşkes anlaşması sonrası Türkiye'nin rolü ne olacak, arka planda neler yaşandı?". BBC. 10 Kasım 2020. Erişim tarihi: 12 Kasım 2020.
230. "Azerbaycan'ın Karabağ zaferi: İşte anlaşmanın maddeleri". TRT Haber. 10 Kasım 2020. Erişim tarihi: 12 Kasım 2020.
231. "Dağlık Karabağ: Rusya Dışişleri Bakanı Lavrov, bölgede Türk gözlemci olmayacağını söyledi". BBC. 12 Kasım 2020. Erişim tarihi: 12 Kasım 2020.
232. "Dağlık Karabağ: 'Ermenistan'da birçok kişi anlaşmayı teslimiyet olarak görüyor'". BBC. 12 Kasım 2020. Erişim tarihi: 12 Kasım 2020.
233. "Dağlık Karabağ: Ermenistan Başbakanı Paşinyan, anlaşmayı 'halkımız için acı verici' sözleriyle tanımladı". BBC. 10 Kasım 2020. Erişim tarihi: 12 Kasım 2020.
234. Kramer, Andrew E. (10 Kasım 2020). "Facing Military Debacle, Armenia Accepts a Deal in Nagorno-Karabakh War". The New York Times. ISSN 0362-4331. Erişim tarihi: 8 Aralık 2020.
235. "Протестующие в Ереване избили спикера парламента Армении". РИА Новости (Rusça). 10 Kasım 2020. 10 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2020.
236. "Demonstrators seized the building of the Armenian parliament". interfax.ru (Rusça). 10 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2020.
237. "Armenia's foreign minister resigns week after ceasefire deal with Azerbaijan". Al Arabiya English (İngilizce). 16 Kasım 2020. 29 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2020.
238. "Armenian defence minister tenders resignation: Report". www.aljazeera.com (İngilizce). 20 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2020.
239. "Head of Armenian defense ministry's military control service resigns". armenpress.am (İngilizce). Erişim tarihi: 8 Aralık 2020.
240. Memmedov, Sadık. "Official representative of Armenia's Defense Ministry resigns". News.az (İngilizce). 12 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2020.
241. "November 22 declared a Day of Remembrance of fallen soldiers". Public Radio of Armenia (İngilizce). 13 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2020.
242. "Government's Resignation and Snap Elections are Inevitable, Says President". Asbarez.com (İngilizce). 16 Kasım 2020. Erişim tarihi: 8 Aralık 2020.
243. "Person arrested for illegally crossing Armenia's state border". armenpress.am (İngilizce). 11 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2021.
244. "Azerbaijani man spotted in Armenia's borderline Berdavan village at night on 9 December". news.am (İngilizce). 10 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2021.
245. "Ermenistan'ın Berdavan köyünde Azerbaycanlı bir kişi tutuklandı". Ermenihaber.am. Erişim tarihi: 6 Ocak 2021.
246. "Ermənistanda "Azərbaycan vətəndaşı saxlanılıb", hərbi vəziyyət ləğv edilir, Azərbaycan Türkiyədən avtobus alır". BBC Azerice (Azerice). Erişim tarihi: 6 Ocak 2021.
247. "Власти Гориса заверили, что по городу не разъезжают машины с азербайджанскими номерами". armenianreport.com (Rusça). 6 Ocak 2021. 7 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2021.
248. "Родители без вести пропавших солдат прорвались к зданию МО, минуя КПП". armenianreport.com (Rusça). 6 Ocak 2021. 8 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2021.
249. Agency, Anadolu (10 Kasım 2020). "Euphoric Azerbaijanis celebrate 'victorious' Nagorno-Karabakh peace deal". Daily Sabah (İngilizce). 10 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2021.
250. Dixon, Robyn (10 Kasım 2020). "Cease-fire in Nagorno-Karabakh provokes protests in Armenia, celebrations in Azerbaijan". The Washington Post. Erişim tarihi: 6 Ocak 2021.
251. "Armenia, Azerbaijan and Russia sign Nagorno-Karabakh peace deal". BBC News. 10 Kasım 2020. Erişim tarihi: 6 Ocak 2021.
252. "Ilham Aliyev and First Lady Mehriban Aliyeva met with servicemen undergoing treatment at Clinical Medical Center 1". President.az (İngilizce). Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı İdaresi. 11 Kasım 2020. 24 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2021.
253. "Vətən Müharibəsində qələbə münasibətilə Azərbaycan Respublikasının orden və medallarının təsis edilməsi ilə əlaqədar "Azərbaycan Respublikasının orden və medallarının təsis edilməsi haqqında" Azərbaycan Respublikasının Qanununda dəyişiklik edilməsi barədə AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASININ QANUNU" (Azerice). Azerbaycan Cumhuriyeti Millî Meclisi. 20 Kasım 2020. 24 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2021.
254. "Парламент Азербайджана утвердил в первом чтении законопроект об учреждении новых орденов и медалей Отечественной войны" [Azerbaycan Parlamentosu Vatanseverlik Savaşı'nın yeni nişan ve madalyalarının oluşturulmasına ilişkin tasarıyı onayladı.]. Armiya.az (Rusça). 20 Kasım 2020. 29 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2021.
255. "Şuşa Polis Şöbəsi Şuşa şəhərinə köçürülüb, komendant təyin olunub". Azeri Press Agency (Azerice). 12 Kasım 2020. 13 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2021.
256. "MES takes Sugovushan Reservoir under protection". News.az (İngilizce). 14 Kasım 2020. 8 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2021.
257. Heintz, Jim (15 Kasım 2020). "Azerbaijan delays takeover, denounces fleeing Armenians". AP News. AP. Erişim tarihi: 6 Ocak 2021.
258. Perelman, Marc (1 Aralık 2020). "Nagorno-Karabakh: Christian sites 'not in danger of destruction,' says Azerbaijan minister". France24 (İngilizce). 1 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2021.
259. "Anar Kərimov: "Qarabağdakı xristian mədəni və dini abidələr bizə əcdadlarımızdan qalıb və onları qoruyuruq"". BBC Azerice (Azerice). 2 Aralık 2020. Erişim tarihi: 6 Ocak 2021.
260. Babayev, Tofik (19 Kasım 2020). "Azerbaijan's Fizuli a ghost town after Karabakh battles". Agence France-Presse (İngilizce). 20 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2021.
261. Mehdiyev, Mushvig (19 Kasım 2020). "Azerbaijani President Visits Liberated Districts, Vows to Rebuild Damaged Villages and Cities". Caspian News (İngilizce). 20 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2021.
262. "Ilham Aliyev and First Lady Mehriban Aliyeva visited liberated from occupation Fuzuli and Jabrayil districts, as well as Fuzuli and Jabrayil cities". President.az (İngilizce). Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı İdaresi. 16 Kasım 2020. 24 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2021.
263. Natık kızı, Ülker (19 Kasım 2020). "Azerbaijan starts rebuilding in newly won territories". Eurasianet (İngilizce). 19 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2021.
264. "Аналитики в Баку оценили затраты на послевоенное восстановление территорий" [Bakü'deki analistler, savaş sonrasında bölgelerin restorasyonunun maliyetini tahmin ediyor]. Kafkas Düğümü (Rusça). 12 Kasım 2020. 13 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2021.
265. Veliyev, Hüseyin (18 Kasım 2020). "Azerbaijan signs contracts for drilling operations at gold deposits in Zangelan and Kalbajar". Azeri Press Agency (İngilizce). 14 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2021.
266. Lmahamad, Ayya (17 Kasım 2020). "More banks to open branches on Azerbaijan's liberated territories". AzerNews (İngilizce). 18 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2021.
267. Nazım kızı, Şefika (18 Kasım 2020). "Shusha may host Turkvision Song Contest". Report Information Agency (İngilizce). 5 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2021.
268. "FHN: "Dövlət Yanğın Nəzarəti Xidmətinin yerli strukturları işğaldan azad olunmuş ərazilərdə fəaliyyətə başlayıb"". BBC Azerice (Azerice). 23 Kasım 2020. Erişim tarihi: 6 Ocak 2021.
269. "Azıx mağarasına aid arxeoloji tapıntıların Bakıya gətirildiyi bildirilib". BBC Azerice (Azerice). 24 Kasım 2020. Erişim tarihi: 6 Ocak 2021.
270. "Ağdam, Fizuli və Xankəndi aeroportları beynəlxalq məkan indeksləri kataloquna daxil ediləcək". BBC Azeri (Azerice). 25 Kasım 2020.
271. "Füzulidə minaya düşən 4 nəfər ölüb". BBC Azerice (Azerice). 28 Kasım 2020. Erişim tarihi: 6 Ocak 2020.
272. "Füzulidə həlak olanlardan biri baş redaktordur". Report Information Agency (Azerice). 28 Kasım 2020. 28 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2020.
273. "Füzulidə avtomobil minaya düşüb, 4 nəfər həlak olub". musavat.com (Azerice). 7 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2021.
274. "Baş Prokurorluq və Daxili İşlər Nazirliyi vətəndaşlara müraciət edib". BBC Azerice (Azerice). 28 Kasım 2020. Erişim tarihi: 6 Ocak 2020.
275. "Hər il sentyabrın 27-si Azərbaycanda Anım Günü kimi qeyd olunacaq". BBC Azerice (Azerice). 2 Aralık 2020. Erişim tarihi: 6 Ocak 2021.
276. "10 noyabr – Azərbaycanda Zəfər Günü kimi təsis olunub". BBC Azerice (Azerice). 2 Aralık 2020. Erişim tarihi: 6 Ocak 2021.
277. "Azərbaycanda Zəfər Gününün vaxtı dəyişdirilib". BBC Azerbaijani Service (Azerice). 3 Aralık 2020. Erişim tarihi: 4 Aralık 2020.
278. "Azerbaycan'da, Atatürk'ü anma gününe denk gelen 10 Kasım "Zafer Günü", 8 Kasım'a alındı". Habertürk. 3 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2021.
279. "İlham Əliyevin təklifi ilə yeni metrostansiya "8 noyabr" adlanacaq, Baş infeksionist Təyyar Eyvazov: "Epidemioloji vəziyyət pisləşməkdə davam edir"". BBC Azerice (Azerice). 8 Aralık 2020. 8 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2021.
280. "İlham Əliyev yaralıların və həlak olanların ailələrinə dəstək üçün YAŞAT Fondu yaradıb". BBC Azerice (Azerice). 8 Aralık 2020. 9 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2020.
281. "Sabahdan bəzi hərbi qulluqçular tərxis ediləcəklər". BBC Azerice (Azerice). 1 Aralık 2020. Erişim tarihi: 6 Ocak 2020.
282. "Azərbaycanda həlak olmuş hərbçilərin və mülki şəxslərin bank borcları tam silinəcək". BBC Azerice (Azerice). 1 Aralık 2020. Erişim tarihi: 6 Ocak 2021.
283. "ANAMA: "Suqovuşana çəkiləcək avtomobil yolunu minalardan təmizləmə əməliyyatı başa çatıb"". BBC Azerice (Azerice). 3 Aralık 2020. Erişim tarihi: 6 Ocak 2021.
284. "Patriotic War Memorial Complex and Victory Museum to be established in Baku". Azerbaycan Cumhuriyeti Savunma Bakanlığı (İngilizce). 9 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2021.
285. "Azerbaijan commemorates bright memory of martyrs with minute of silence (VIDEO)". Trend Haber Ajansı (İngilizce). 4 Aralık 2020. 11 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2021.
286. "Azerbaijan observes minute of silence to honor Martyrs of Patriotic War". Azeri Press Agency (İngilizce). 4 Aralık 2020. 8 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2021.
287. "İkinci Qarabağ Müharibəsində həlak olanların xatirəsi bir dəqiqəlik sükutla anılıb". BBC Azerice (Azerice). 4 Aralık 2020. Erişim tarihi: 6 Ocak 2021.
288. "Azərbaycandə məscid, sinaqoq və kilsələrdə anım mərasimləri keçirilib". BBC Azerice (Azerice). 4 Aralık 2020. Erişim tarihi: 6 Ocak 2021.
289. "İlham Əliyev və Mehriban Əliyeva Şəhidlər xiyabanını ziyarət ediblər". BBC Azerice (Azerice). 4 Aralık 2020. Erişim tarihi: 6 Ocak 2021.
290. "Ağdamda zərər dəymiş 1260 obyektə baxış keçirilib, 94 mülkiyə şəhid statusu verilib, Alban-udi dini icması Kəlbəcərdəki Xudavəng monastırını ziyarət edib". BBC Azerice (Azerice). 5 Aralık 2020. 5 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2021.
291. "Bu hərbçilərə Vətən Müharibəsi Qəhrəmanı adı verildi". Axar.az (Azerice). 9 Aralık 2020. 9 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2021.
292. "Silahlı Qüvvələrin hərbi qulluqçuları təltif edilib – SİYAHI". Azeri Press Agency (Azerice). 9 Aralık 2020. 9 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2021.
293. "Silahlı Qüvvələrin bir sıra hərbi qulluqçuları təltif olunub". Trend Haber Ajansı (Azerice). 9 Aralık 2020. 9 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2021.
294. "Azərbaycanda hərbi vəziyyət ləğv edilir, İlham Əliyev azad edilmiş ərazilərdə bərpa işləri ilə bağlı: "Artıq bəzi ölkələrin şirkətlərinə dəvət göndərilib"". BBC Azerice (Azerice). 7 Aralık 2020. 7 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2021.
295. "Baku preparing for grandiose Victory Parade – VIDEO". www.azerbaycan24.com (İngilizce). 3 Aralık 2020. 7 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2021.
296. "Zəfər paradında əsgərlərin marşı, yeni silah və hərbi texnika – şəkillərdə". BBC Azerice (Azerice). 10 Aralık 2020. 10 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2021.
297. Makarenko, Alena (2 Aralık 2020). "Эрдоган приедет на парад победы в Баку: мнение политолога date". 360 TV (Rusça). 8 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2021.
298. "Bakıda "Zəfər Paradı" keçirildi". Amerika'nın Sesi (Azerice). Voice of America. 10 Aralık 2020. Erişim tarihi: 6 Ocak 2021.
299. "Azerbaycan'da tarihi gün". Sözcü. 10 Aralık 2020. Erişim tarihi: 6 Ocak 2021.
300. "Türkiyə Prezidenti Azərbaycana səfərə gəlib". Amerika'nın Sesi (Azerice). Voice of America. 9 Aralık 2020. Erişim tarihi: 6 Ocak 2021.
301. "Türk askeri 10 Aralık Zafer Töreni için Azerbaycan'da!". Milliyet. 8 Aralık 2020. Erişim tarihi: 6 Ocak 2021.
302. Babayev, Tofik (19 Kasım 2020). "Azerbaijan's Fizuli a ghost town after Karabakh battles". Agence France-Presse (İngilizce). 20 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2020.
303. "Armenians flee homes as Azerbaijan takeover looms". France24. 13 Kasım 2020. 13 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2020.
304. Borges, Anelise (14 Kasım 2020). "Nagorno-Karabakh: Ethnic Armenians set fire to their homes rather than hand them to Azerbaijan". Euronews. 14 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2020.
305. The Nagorno-Karabakh Conflict: A Legal Analysis. Heiko Krüger. Springer, 2010. 3642117872, 9783642117879. s. 102
306. "Azerbaijan Extends Deadline For Armenia To Withdraw From Key District Under Karabakh Truce". Radio Free Europe/Radio Liberty. 15 Kasım 2020. 15 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2020.
307. "Armenians residents in Kalbajar burn their homes before Azerbaijan handover". The Guardian. 14 Kasım 2020. 14 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2020.
308. "Armenians set fire to homes before handing village over to Azerbaijan". Reuters. 14 Kasım 2020. 14 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2020.
309. "Live updates: Some Armenian residents of Kalbajar burn homes". OC Media. 13 Kasım 2020. 13 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2020.
310. Bar, Hervé (15 Kasım 2020). "Azerbaijan Extends Armenian Pullout Deadline From Disputed Area". The Moscow Times. 15 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2020.
311. Wendik, Yuri; Shaim, Gabriel (13 Kasım 2020). "Новый исход. Армяне бегут из Карабаха, сжигая свои дома". BBC Rusça. 13 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2020.
312. "'Ecological terror': Azerbaijan delays takeover, Armenians torch homes". Brisbane Times. 15 Kasım 2020. 2 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2020.
313. "Armenia hands over Aghdam to Azerbaijan as part of Nagorno-Karabakh ceasefire". France24. 20 Kasım 2020. 20 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2020.
314. "Azerbaijan extends Armenian pullout deadline from Kalbajar". Al Jazeera. 15 Kasım 2020. 15 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2020.
315. "Nagorno-Karabakh: Azeri army enters first territory ceded by Armenia". dw.com (İngilizce). 20 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2020.
316. "Azerbaijan enters Nagorno-Karabakh district after peace deal". Al Jazeera. 20 Kasım 2020. 20 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2020.
317. "Azerbaijan enters land ceded by Armenia". The Canberra Times (İngilizce). Australian Associated Press. 20 Kasım 2020. Erişim tarihi: 27 Kasım 2020.
318. "The story of FK Qarabag: How a team born from war now prepares to host Chelsea in the Champions League". The Independent. 22 Kasım 2017. 22 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2020.
319. Musayelyan, Lusine. "Life Among Ruins of Caucasus' Hiroshima". Institute for War and Peace Reporting. 23 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2020.
320. Manenkov, Kostya (20 Kasım 2020). "Azerbaijani leader hails handover of region ceded by Armenia". Associated Press. 20 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2020.
321. "Azerbaijani Troops Take Control Of Agdam As Armenians Flee". Radio Free Europe/Radio Liberty. 20 Kasım 2020. 20 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2020.
322. "Ağdamın Gülablı kəndində Azərbaycan hərbçisi ilə erməni əhalinin söhbəti". BBC Azerice (Azerice). 24 Kasım 2020. Erişim tarihi: 8 Aralık 2020.
323. "Azerbaijani military defuses more than 150 mines in Agdam". Al Jazeera. 22 Kasım 2020. 25 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2020 – Yahoo News vasıtasıyla.
324. "Azerbaijani Forces Reclaim Second District From Armenians Under Nagorno-Karabakh Truce". Radio Free Europe/Radio Liberty (İngilizce). 25 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2020.
325. "Ermənistan hərbçiləri Kəlbəcər rayonunu qaytarmazdan əvvəl ordakı erməni hərbi qərargahını partladıblar". BBC Azerice (Azerice). 24 Kasım 2020. Erişim tarihi: 8 Aralık 2020.
326. "Azerbaijani army enters Kalbajar, region returned by Armenia". Al Jazeera (İngilizce). 25 Kasım 2020. 25 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2020.
327. "Father Hovhannes of Artsakh's Dadivank Monastery to bring bells and cross to Armenia". News.am. 10 Kasım 2020. 16 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2020.
328. "Dadivank under protection of Russian peacekeepers". Armenpress.am. 14 Kasım 2020. 14 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2020.
329. "Kəlbəcər rayonunun Vəng kəndindən video". BBC Azerice. 28 Kasım 2020. Erişim tarihi: 8 Aralık 2020.
330. "Между удинами и армянскими священниками возник спор в монастыре Худаванг Кельбаджарского района – ВИДЕО". Oxu.az (Rusça). 4 Aralık 2020. 4 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2020.
331. "Preacher appointed to Khudavan monastery in Azerbaijan's Kalbajar". AzerNews (İngilizce). 5 Aralık 2020. 6 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2020.
332. "Azerbaijani leader vows to revive region ceded by Armenia". Associated Press (İngilizce). 25 Kasım 2020. 25 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2020.
333. "Kəlbəcərin qaytarılması Bakıda avtoyürüşlə qeyd olunub". BBC Azerice (Azerice). 25 Kasım 2020. Erişim tarihi: 8 Aralık 2020.
334. ""Gəncədə məskunlaşan Kəlbəcərdən olan məcburi köçkünlər Kəlbəcər Mədəniyyət Evinin Gəncədə yerləşən inzibati binasının qarşısına toplaşıblar, BBC News Azərbaycan müxbirləri deyiblər". BBC Azerice (Azerice). 25 Kasım 2020. Erişim tarihi: 8 Aralık 2020.
335. "Azerbaijan to monitor fields in Kalbajar – Head of National Geological Exploration Service". AzerNews. 27 Kasım 2020. 26 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2020.
336. "Azərbaycan MN Zod mədəni ilə bağlı yayılan xəbərlərə şərh verməyib". BBC Azerice (Azerice). 27 Kasım 2020. Erişim tarihi: 8 Aralık 2020.
337. "Глава общины Гегамасар: "Азербайджанские ВС отошли назад в районе Сотка в Армении"". ArmenianReport. 27 Kasım 2020. 6 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2020.
338. "Kelbajar gold deposits to remain on territory of Azerbaijan". Vestnik Kavkaza. 27 Kasım 2020. 27 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2020.
339. "В Генштабе ВС Армении не видят поводов для волнения из-за появления азербайджанских солдат в Сотке". ArmenianReport. 27 Kasım 2020. 5 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2020.
340. Gazançyan, Siranuş (26 Kasım 2020). "Azerbaijani troops have not entered the area of Sotk gold mine – Defense Ministry". Erivan Radyosu. 26 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2020.
341. Ağalaryan, Kristine (26 Kasım 2020). "Azerbaijani troops have not entered the area of Sotk gold mine – Defense Ministry". Hetq.am. 26 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2020.
342. Gukasyan, Seda (27 Kasım 2020). "Half of Sotk Gold Mine Now in Azerbaijan, Says Armenian Military Official". Hetq.am. 6 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2020.
343. "Laçın – məğrur rayonun hekayəsi". BBC Azerice (Azerice). 1 Aralık 2020. 1 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2020.
344. Vendik, Yuri (17 Kasım 2020). "Армяне оставляют Лачин, несмотря на конец войны в Карабахе и прибытие российских миротворцев". BBC Rusça (Rusça). 17 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2020.
345. "Azerbaijani troops enter Lachin district in Nagorno-Karabakh". TASS. 30 Kasım 2020. 1 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2020.
346. "Rusiya Müdafiə Nazirliyi: Laçın dəhlizində hərəkətə sülhməramlılar nəzarət edir". BBC Azerice (Azerice). 1 Aralık 2020. Erişim tarihi: 19 Aralık 2020.
347. "Laçın şəhəri ermənilərdəmi qalır? Ermənilərə belə deyilib, amma onlar şəhəri tərk edir". BBC Azerice (Azerice). 30 Kasım 2020. 30 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2020.
348. "Azerbaijani Forces Enter Third District Under Nagorno-Karabakh Truce". Radio Free Europe/Radio Liberty (İngilizce). 30 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2020.
349. "Azərbaycan Müdafiə Nazirliyi Laçında dövlət bayrağının asılması barədə video yayıb". BBC Azerice (Azerice). 1 Aralık 2020. Erişim tarihi: 19 Aralık 2020.
350. "Bərdədə laçınlılar Laçının qaytarılmasını qeyd edirlər". BBC Azerice (Azerice). 1 Aralık 2020. Erişim tarihi: 19 Aralık 2020.
351. "Азербайджан взял под контроль Лачин спустя 28 лет". Kafkas Düğümü (Rusça). 1 Aralık 2020. 1 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2020.
352. "İlham Əliyev: "Yeni dəhliz hazır olandan sonra Laçın şəhəri bizə qaytarılacaq"". BBC Azerice (Azerice). 1 Aralık 2020. Erişim tarihi: 19 Aralık 2020.
353. "Azerbaijani troops enter Lachin district in Nagorno-Karabakh". TASS. 30 Kasım 2020. 1 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2021.
354. "1,960 Here's what Russia has pledged (and risked) with peacekeepers in Nagorno-Karabakh". Meduza.io (İngilizce). 11 Kasım 2020. 10 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2021.
355. "Turkey widens footprint, sends 'peacekeepers' to Azerbaijan". The Arab Weekly (İngilizce). 17 Kasım 2020. 17 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2021.
356. "Россия направила в Нагорный Карабах почти 2 тыс. миротворцев". TASS (Rusça). 10 Kasım 2020. 9 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2021.
357. "Russia moves rocket launchers towards Nagorno-Karabakh after peace deal". Reuters (Rusça). 16 Kasım 2020. 16 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2021.
358. "Armenia, Azerbaijan exchange troops' bodies after ceasefire". Al Jazeera. 17 Kasım 2020. 29 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2021.
359. "Russia Starts Mine Clearance In Karabakh". Azatutyun (İngilizce). 23 Kasım 2020. 30 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2021.
360. "Turkey, Russia to set up joint center to watch Nagorno-Karabakh peace - Turkey News". Hürriyet Daily News (İngilizce). 11 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2021.
361. Fraser, Suzan (18 Kasım 2020). "Turkish parliament approves peacekeepers for Azerbaijan". Associated Press (İngilizce). 17 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2021.
362. "Azerbaycan'a asker gönderme tezkeresi Meclis'te". Habertürk. 16 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2021.
363. "Turkey seeks approval to deploy peacekeepers in Azerbaijan". Al Jazeera (İngilizce). 16 Kasım 2020. 16 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2021.
364. "Turkey Approves Sending Troops To Joint Russian Monitoring Center In Azerbaijan". Radio Free Europe/Radio Liberty (İngilizce). 17 Kasım 2020. 17 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2021.
365. "Turkish Sappers Arrived in Azerbaijan". Turan Bilgi Ajansı (İngilizce). 1 Aralık 2020. Erişim tarihi: 19 Ocak 2021.
366. "Karabakh: Russian and Turkish peacekeepers, Azerbaijani and Armenian military – who's where". JAMNews (İngilizce). 21 Kasım 2020. 22 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2021.
367. "Military personnel from Turkey, Russia to work together to make truce lasting in Nagorno-Karabakh: Turkish defense minister". Anadolu Agency (İngilizce). 2 Aralık 2020. 2 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2021.
368. "Nagorno-Karabakh: Turkey to send peacekeepers to Azerbaijan to monitor truce". France24 (İngilizce). 2 Aralık 2020. 17 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Aralık 2020.
369. "Bu günün xəbərləri: 136 Türkiyə minaaxtaranı Azərbaycanda, Suqovuşan və Talış kəndlərinə gedən yollar asfaltlanır". BBC Azerice (Azerice). 16 Aralık 2020. 16 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2021.
370. "Hulusi Akar: "35 zabit Azərbaycana gedib", Lavrov Çavuşoğlu ilə Qarabağa "xarici muzdlu əsgərlərin daxil olmaması"nı müzakirə edib". BBC Azerice (Azerice). 29 Aralık 2020. 29 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2021.
371. "Bakan Akar duyurdu: Bir general 35 subay Azerbaycan'da!". 30 Aralık 2020. 29 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2021.
372. "Nagorno-Karabakh: Thousands displaced by war return home". Deutsche Welle (İngilizce). 22 Aralık 2020. Erişim tarihi: 19 Ocak 2021.
373. "Мэр Степанакерта сообщил, что в город вернулись до 18 тысяч человек". RIA Novosti (Rusça). 10 Aralık 2020. 10 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2021.
374. "Крупное ДТП в Карабахе с участием машины российских миротворцев: погибли два человека". Armenian Report (Rusça). 11 Aralık 2020. Erişim tarihi: 19 Ocak 2021.
375. "Azerbaijan dissatisfied with Russian peacekeepers' pro-Armenia attitude". Daily Sabah (İngilizce). 7 Ocak 2021. 11 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2021.
376. Aliyev, Ceyhun (7 Ocak 2021). "Azerbaijani leader warns Armenia over visit to Karabakh". Anadolu Agency (İngilizce). 11 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2021.
377. Usluata, Ayseli; Rosenbaum, John (2005). Shaping the future of communication research in Europe (İngilizce). İstanbul: Yeditepe University Publications. s. 140. ISBN 978-9753070126.
378. Eroğlu, Aybike (2 Ocak 2021). "Rusya anlaşmayı ihlal etti". Yeni Şafak. 11 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2021.
379. "Armenians commit terror act in Nagorno-Karabakh region". Trend News Agency (Azerice). 11 Aralık 2020. 11 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2021.
380. "Armenians carry out armed provocation in Nagorno-Karabakh region". AzVision (Azerice). 11 Aralık 2020. Erişim tarihi: 19 Ocak 2021.
381. "Azərbaycan MN: "4 hərbi qulluqçumuz öldürülüb"". BBC Azerice (Azerice). 12 Aralık 2020. 12 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2021.
382. "Azerbaijan Says 4 Soldiers Killed Amid Cease-Fire Violations in Nagorno-Karabakh". Voice of America (İngilizce). 13 Aralık 2020. 13 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2021.
383. "Azərbaycan Prezidenti son terror aktı ilə bağlı Ermənistana və erməni yaraqlılarına xəbərdarlıq edib". Azeri Press Agency (Azerice). 12 Aralık 2020. 12 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2021.
384. "Nagorno-Karabakh: Russian army reports ceasefire breach". Deutsche Welle. 12 Aralık 2020. 12 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2021.
385. "Nagorno-Karabakh: both sides blame each other over ceasefire violations". The Guardian. 12 Aralık 2020. 12 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2021.
386. "Nagorno-Karabakh ceasefire breached with fighting under way". Al Jazeera (İngilizce). 13 Aralık 2020. 13 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2021.
387. "Пресс-секретарь премьер-министра Армении призвала российских миротворцев отреагировать на атаку азербайджанцев". Armenian Report (Rusça). 12 Aralık 2020. Erişim tarihi: 20 Ocak 2021.
388. "Айк Ханумян: "Азербайджанцы вошли в села Хцаберд и Ин Тахер, но ведутся переговоры"". Armenian Report (Rusça). 12 Aralık 2020. 26 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2021.
389. "Nagorno-Karabakh ceasefire that ended conflict in Azerbaijan and Armenia in November breached, says Russian army". South China Morning Post. 12 Aralık 2020. 12 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2021.
390. "Арцахское село Хин тахер, за которое шли ожесточенные бои, перешло под контроль российских миротворцев". Armenian Report (Rusça). 13 Aralık 2020. 26 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2021.
391. "Президент Армении потребовал от МО и МИД разъяснений по Гадруту и призвал НС созвать внеочередное заседание". Armenian Report (Rusça). 13 Aralık 2020. Erişim tarihi: 20 Ocak 2021.
392. "Пашинян созвал экстренное заседание Совбеза Армении". Armenian Report (Rusça). 13 Aralık 2020. Erişim tarihi: 20 Ocak 2021.
393. "Hadrutun iki kəndi yenidən Azərbaycanın nəzarətindədir". BBC Azerice (Azerice). 13 Aralık 2020. 13 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2021.
394. "Минобороны Армении ждет разъяснений от Армии обороны Арцаха о видеозаписях пленения азербайджанцами армянских военных". Armenian Report (Rusça). 15 Aralık 2020. Erişim tarihi: 20 Ocak 2021.
395. "Nagorno-Karabakh: Dozens of Armenian soldiers 'captured in raid'". 16 Aralık 2020. 16 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2021.
396. Reuters Staff (16 Aralık 2020). "Nagorno-Karabakh accuses Azeri forces of capturing troops despite ceasefire". 16 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi – www.reuters.com vasıtasıyla.
397. "Более 30 оказавшихся в азербайджанском окружении армянских военных смогли выбраться". Armenian Report (Rusça). 16 Aralık 2020. Erişim tarihi: 20 Ocak 2021.
398. "Возмущенные тем, что правительство не интересуется пропавшими солдатами, жители Ширака перекрыли дорогу". Armenian Report (Rusça). 16 Aralık 2020. Erişim tarihi: 20 Ocak 2021.
399. "Nagorno-Karabakh: Azerbaijan says one dead in Armenian attack". www.aljazeera.com. 28 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
400. "The human cost of the Nagorno-Karabakh conflict". www.aljazeera.com (İngilizce). 12 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2021.
401. "Military experts from Armenia and Azerbaijan question official casualty figures". JAMnews. 3 Ekim 2020. 20 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2021.
402. "Armenia awaits complete numbers of killed soldiers and POWs". OC-Media (İngilizce). 10 Aralık 2020. 10 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2021.
403. "One more civil person killed as a result of shelling of residential settlements by Armenia". apa.az. 28 Eylül 2020. Erişim tarihi: 20 Ocak 2021.
404. "Crisis Watch: Breaking news from the International Rescue Committee". rescue.org. International Rescue Committee. 7 Kasım 2020. 1 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
405. "Syrian rebel fighters prepare to deploy to Azerbaijan in sign of Turkey's ambition". Suriye İnsan Hakları Gözlemevi (İngilizce). 28 Eylül 2020. Erişim tarihi: 4 Ekim 2020.
406. "Азербайджан заявил о четырех пострадавших при обстреле Агдамского района" (Rusça). RIA Novosti. 19 Ekim 2020. Erişim tarihi: 20 Ocak 2021.
407. "Two French reporters "injured" amid Armenia–Azerbaijan conflict 7 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.", The Guardian 1 Ekim 2020
408. Batyaev, Henry. "Two French Reporters Are Allegedly in Grave Condition After Coming Under Attack in Nagorno-Karabakh". sputniknews.com (İngilizce). 3 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2021.
409. "Two Le Monde journalists injured in shelling in Nagorno-Karabakh, Yerevan says". TASS. 1 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2021.
410. "Շուշիի Ղազանչեցոց եկեղեցու հրթիռակոծությունից վիրավորված ռուս լրագրողներից մեկի վիճակը ծայրահեղ ծանր է 11 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi." ArmenPress 8 Ekim 2020
411. "Russia MFA: Russian reporters wounded in Nagorno-Karabakh conflict zone to be transported to Yerevan". Armenia News. 10 Ekim 2020. 11 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2021.
412. "Nagorno-Karabakh: Armenia accuses Azerbaijan of shelling Shusha cathedral" (İngilizce). BBC News. 8 Ekim 2020. 8 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
413. "Armenia Azerbaijan: Reports of fresh shelling dent ceasefire hopes" (İngilizce). BBC News. 11 Ekim 2020. 10 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Aralık 2020.
414. Ronzheimer, Paul; Moutafis, Giorgos (9 Ekim 2020). "Church bombed to ruins" (Almanca). Bild. 9 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
415. "Azerbaijan discloses number of facilities destroyed in Terter by Armenian army". Vestnik Kavkaza (İngilizce). 14 Ocak 2021. 15 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2021.
416. "In pictures: Fighting rages in Nagorno-Karabakh conflict". BBC News. 5 Ekim 2020. 5 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2021.
417. "Nagorno-Karabakh conflict: Major cities hit as heavy fighting continues". BBC News. 4 Ekim 2020. 4 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2021.
418. "Coronavirus spreads in Nagorno-Karabakh amid heavy fighting". apnews.com. Associated Press. 21 Ekim 2020. 21 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
419. "В азербайджанском Тертере загорелся хлопковый завод после обстрелов" (Rusça). RIA Novosti. 19 Ekim 2020. Erişim tarihi: 20 Ocak 2021.
420. "Արցախում լրջորեն վնասվել է ավելի քան 5800 անշարժ գույք". Yerkir Media. 11 Ekim 2020. Erişim tarihi: 20 Ocak 2021.
421. "Civilian death toll in Armenian attacks reaches 100". AzerNews.az (İngilizce). 8 Aralık 2020. 8 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2021.
422. Oskanian, Kevork. "Perspectives | Stereotypes and hatred drive the Nagorno-Karabakh conflict". eurasianet.org. 7 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2020.
423. "'Armenia lacks incentives to launch military action now, Azerbaijan moved in first' - Thomas de Waal". Ahval (İngilizce). 4 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ekim 2020.
424. Palmer, James. "Why Are Armenia and Azerbaijan Heading to War?". Foreign Policy. 28 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
425. Kucera, Joshua. "As fighting rages, what is Azerbaijan's goal?". 4 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
426. "«Забуксовала, заглохла»: эксперт о военной операции Азербайджана в Карабахе". EADaily (Rusça). 4 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ekim 2020.
427. "Аркадий Дубнов". Carnegie Moscow Center (Rusça). 12 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ekim 2020.
428. "Аркадий Дубнов". Россия в глобальной политике (Rusça). 28 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ekim 2020.
429. Аркадий, Дубнов. "Карабах: вулкан проснулся — Аркадий Дубнов — В круге СВЕТА — Эхо Москвы, 29.09.2020". Эхо Москвы (Rusça). 2 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ekim 2020.
430. Tahmazyan, Daniel. "The 2020 Artsakh War: What the World Lacks Now Is Leadership -- evnreport.com". evnreport.com. 30 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2021.
431. "A peace deal ends a bloody war over Nagorno-Karabakh". The Economist. 14 Kasım 2020. Erişim tarihi: 21 Ocak 2021.
432. Fraser, Suzan (20 Ekim 2020). "AP Explains: What lies behind Turkish support for Azerbaijan". Associated Press. 6 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2021.
433. Musayeva, Chinara. "History of Azerbaijan – Turkey Relations" (PDF). Turkish Asian Center for Strategic Studies. 9 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
434. Shiriyev, Zaur (10 Ağustos 2017). "Azerbaijan Building Up Forces in Nakhchivan". Eurasianet. 21 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2021.
435. Öztığ, Laçin İdil (26 Ocak 2018). "TÜRKİYE VE ERMENİSTAN İLİŞKİLERİNDE NAHÇIVAN SORUNU". Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi. 36: 413-430. Erişim tarihi: 21 Ocak 2021 – DergiPark vasıtasıyla.
436. Ulgen, Sinan (6 Ekim 2020). "A Weak Economy Won't Stop Turkey's Activist Foreign Policy". Foreign Policy. Erişim tarihi: 21 Ocak 2021.
437. Wastnidge, Edward (2019). "Imperial Grandeur and Selective Memory: Re-assessing Neo-Ottomanism in Turkish Foreign and Domestic Politics". Middle East Critique. 28: 7-28. doi:10.1080/19436149.2018.1549232.
438. "Armenia says Turkey seeks to continue genocide in Nagorno-Karabakh". Reuters. 7 Ekim 2020. 7 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2021.
439. "Turkey actions amount to "terroristic attack", continuation of genocide: Armenian PM". Al Arabiya. 7 Ekim 2020. 12 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2021.
440. ""Defend our nation": Armenian diaspora feels pull of another war". The Guardian. 3 Ekim 2020. 3 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2021.
441. "Armenia's Prime Minister Accuses Turkey of 'Reinstating the Ottoman Empire' in Sending Mercenaries to Nagorno Karabakh". time.com. 6 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2021.
442. "Why The Armenia-Azerbaijan Fighting Could Spiral Into A Larger Regional Conflict". time.com. 2 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2021.
443. "Is Turkey a brother in arms or just extending its footprint into Nagorno-Karabakh?". France 24. 29 Eylül 2020. 29 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2021.
444. Gall, Carlotta (1 Ekim 2020). "Turkey Jumps Into Another Foreign Conflict, This Time in the Caucasus". The New York Times. ISSN 0362-4331. Erişim tarihi: 21 Ocak 2021.
445. "Armenia-Azerbaijan War: Military Dimensions of the Conflict". russiamatters.org. 5 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2021.
446. "Заявление МИД России в связи с обращением Премьер-министра Республики Армения Н.В.Пашиняна к Президенту Российской Федерации В.В.Путину". mid.ru (Rusça). 1 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2021.
447. "Armenia calls for Russian help as fight with Azerbaijan intensifies". www.ft.com. 31 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2021.
448. "Azerbaijan Attack on Armenia Raises Stakes in Karabakh Conflict". Bloomberg.com. 14 Ekim 2020. Erişim tarihi: 21 Ocak 2021.
449. Konstantin Makienko (10 Kasım 2020). "Как Россия проиграла во второй карабахской войне". Vedomosti (Rusça).
450. Gabuyev, Aleksandr (12 Kasım 2020). "Viewpoint: Russia and Turkey – unlikely victors of Karabakh conflict". BBC News. Karnegi Moskova Merkezi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2021.
451. "Both sides obliged to 'spare and protect civilians' over Nagorno-Karabakh fighting declares UN's Guterres". UN News (İngilizce). 18 Ekim 2020. 19 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2020.
452. "Armenia/Azerbaijan: Decapitation and war crimes in gruesome videos must be urgently investigated". Amnesty (İngilizce). 10 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2021.
453. "Human rights groups detail 'war crimes' in Nagorno-Karabakh". The Guardian (İngilizce). 10 Aralık 2020. 10 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2021.
454. "Erməni əsirlərin cəsədlərilə qəddar rəftarı göstərən videolarla bağlı Azərbaycanda cinayət işi açılıb". BBC Azerice (Azerice). 23 Kasım 2020. 23 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2021.
455. "Azerbaijan arrests soldiers suspected of war crimes". Al Jazeera. 14 Aralık 2020. 14 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2021.
456. "Armenia: Unlawful Rocket, Missile Strikes on Azerbaijan". hrw.org. İnsan Hakları İzleme Örgütü. 11 Aralık 2020. 11 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
457. Ismayilov, Rovshan (5 Temmuz 2007). "Azerbaijan: Life on the Frontlines". Eurasianet (İngilizce). 24 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2021 – ReliefWeb vasıtasıyla.
458. "Nagorno-Karabakh conflict: Major cities hit as heavy fighting continues". BBC News (İngilizce). 4 Ekim 2020. Erişim tarihi: 30 Ekim 2020.
459. "Azerbaijan's No. 2 city targeted in fighting with Armenia". The Independent (İngilizce). 1 Ocak 1970. 15 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2020.
460. "Why is Azerbaijan Fighting? | Voice of America - English". www.voanews.com (İngilizce). 13 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2020.
461. Alsaafin, Elizabeth Melimopoulos,Linah. "Nagorno-Karabakh truce frays as both sides allege attacks: Live". www.aljazeera.com (İngilizce). 11 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2020.
462. "Azerbaijan: Statement by the Spokesperson on the strikes on the city of Ganja". EEAS - European External Action Service - European Commission (İngilizce). 18 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2020.
463. Rehimov, Ruslan (11 Ekim 2020). "Azerbaycan Cumhurbaşkanı Aliyev: Ermenistan'ın yönetimi tüm bu suçların sorumlusudur". Anadolu Ajansı.
464. "Nagorno-Karabakh conflict: Azerbaijan accuses Armenian forces of shelling the towns of Tartar, Barda and Beylagan". France 24 (İngilizce). 6 Ekim 2020. 7 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2020.
465. "Civilians suffer amid Nagorno-Karabakh conflict". dw.com (İngilizce). 27 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2020.
466. "Armenia uses child soldiers in occupied Nagorno-Karabakh, commits war crimes: Azerbaijan". Daily Sabah (İngilizce). 25 Ekim 2020. 28 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2020.
467. "Azerbaijani MFA releases statement on Armenia's using children as soldiers in the occupied territories". www.yeniavaz.com (İngilizce). 30 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2020.
468. "About some speculated photos of children". Twitter. @ArtsakhOmbuds. 26 Ekim 2020. 27 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2020.
469. Gall, Carlotta (28 Ekim 2020). "In Azerbaijan, a String of Explosions, Screams and Then Blood". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. Erişim tarihi: 30 Ekim 2020.
470. "Azerbaijan says 19 killed, 60 wounded in Armenia missile attack on its Barda district". The Economic Times. Erişim tarihi: 30 Ekim 2020.
471. "Civilian death toll in Armenian attacks reaches 91". AzerNews.az (İngilizce). 28 Ekim 2020. 28 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2020.
472. "Civilians Reported Killed As Conflict Between Armenia, Azerbaijan Spills Into Urban Areas". Radio Free Europe/Radio Liberty. 29 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
473. "Armenia continues to commit war crimes, terrorist acts - Azerbaijani ombudsman". Trend.Az (İngilizce). 28 Ekim 2020. 1 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2020.
474. Gall, Carlotta (28 Ekim 2020). "In Azerbaijan, a String of Explosions, Screams and Then Blood". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. Erişim tarihi: 30 Ekim 2020. In all, 21 people died in downtown Barda in the rocket strike and 70 people were wounded, the government said in the evening, adding that the rockets were fired from a Russian-made Smerch multiple-rocket system and unleashed cluster bomblets. Designed to be used against armies in open spaces, cluster bombs are banned in much of the world because of their danger to civilians in residential areas.
475. APA.az (28 Ekim 2020). "General Prosecutor's Office: Death toll from Armenia's missile attack on Azerbaijan's Barda rises to 21, about 70 people wounded - UPDATED - 2". apa.az (Azerice). 3 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2020.
476. "Azerbaijan says Armenia used cluster bombs in deadly Barda attack". www.aljazeera.com (İngilizce). 29 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2020.
477. Gall, Carlotta (28 Ekim 2020). "In Azerbaijan, a String of Explosions, Screams and Then Blood". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. Erişim tarihi: 30 Ekim 2020. In the morning, we had visited Garayusifli, a sleepy farming village just outside Barda, where people were burying victims of another rocket attack. Four people died, including a 7-year-old girl, and more than a dozen were wounded. Children had been playing on their bikes, and their parents sitting in the shade of their gardens, when the missile exploded, scattering cluster bomblets over the houses of several neighbors.
478. Staff, Reuters (28 Ekim 2020). "Azerbaijan says 14 people killed by shelling in Barda: RIA". Reuters (İngilizce). Erişim tarihi: 30 Ekim 2020.
479. "Artsakh denies use of cluster munition in Azerbaijan's Barda direction". armenpress.am (İngilizce). 7 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2020.
480. "Armenia: Cluster Munitions Kill Civilians in Azerbaijan". İnsan Hakları İzleme Örgütü (İngilizce). 30 Ekim 2020. 31 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2020.
481. Reza Deghati [@REZAphotography] (30 Kasım 2020). "I've witnessed vandalism of world cultural and cultural heritage in Karabakh these past days. In the village of Gyasi, in the region of Aghdam, this 18'dh century mosque was used as a barn. Before leaving the Armenian forces sacked and burned it. #Azerbaijan #Karabakh @UNESCO" (Tweet) (İngilizce) – Twitter vasıtasıyla.
482. "Armenians burned mosques before leaving Aghdam – PHOTOS". AzerNews. 30 Kasım 2020. Erişim tarihi: 8 Aralık 2020.
483. "Armenia Says Azerbaijan Targeting Residential Areas With Missiles and Cluster Bombs". news.yahoo.com (İngilizce). 9 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2020.
484. Yingst, Trey (5 Ekim 2020). "Azerbaijan committing 'war crimes' in disputed region, top Armenian diplomat tells Fox News". Fox News (İngilizce). 5 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2020.
485. "Azerbaijan: Cluster Munitions Used in Nagorno-Karabakh". Human Rights Watch (İngilizce). 23 Ekim 2020. 23 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2020.
486. "An Execution in Hadrut". Bellingcat (İngilizce). 15 Ekim 2020. 16 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2020.
487. "Azeri troops shoot Armenian war prisoners dead". PanArmenian. 15 Ekim 2020. Erişim tarihi: 9 Kasım 2020.
488. "Nagorno-Karabakh conflict: 'Execution' video prompts war crime probe". BBC News (İngilizce). 24 Ekim 2020. Erişim tarihi: 9 Kasım 2020.
489. "Possible war crimes committed in Nagorno-Karabakh, U.N. rights boss says". Reuters (İngilizce). 2 Kasım 2020. Erişim tarihi: 9 Kasım 2020.
490. "Война в Карабахе: сотни раненых и погибшие по обе стороны фронта" [Karabağ savaşı: Cephenin her iki tarafında yüzlerce yaralı ve ölü] (Rusça). BBC. 6 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ocak 2021. Some results of Saturday
491. "Are Syrian Mercenaries Helping Azerbaijan Fight For Nagorno-Karabakh?". Radio Free Europe / Radio Liberty (İngilizce). 16 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ocak 2021.
492. Semenov, Kirill (14 Ekim 2020). "Will Russia recruit Syrian Kurds to fight in Armenia-Azerbaijan conflict?". Al-Monitor. 16 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ocak 2021. In this context, it was beneficial for the Russian side to stress the presence of "Kurdish extremist groups", which, according to the intelligence service, came to participate in the conflict on the side of Armenia. While there is no direct evidence of this yet, the potential deployment of Kurdistan Workers Party units or affiliated organizations in the zone of the Armenian-Azerbaijani conflict would be extremely sensitive for Turkey. If confirmed, instead of Ankara having eliminated the "Kurdish threat" at the southern borders of the country, a "terrorist hotbed" could be being created at Turkey's northern borders. This could be one price of Turkey's support for Azerbaijan.
493. İvanov, Mihail (2 Ekim 2020). "Разбор мифа: так чьи же всё-таки наёмники сражаются в Карабахе?". Komsomolskaya Pravda (Rusça). 2 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ocak 2021.
494. Nikiforov, İgor (2 Ekim 2020). "Media: Armenia attracts Syrian and Lebanese war veterans to Karabakh". News.ru (İngilizce). 7 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ocak 2021.
495. Seth J. Frantzman (26 Ekim 2020). "Turkey, Iran, Russia benefit from Azerbaijan, Armenia conflict – analysis". jpost.com. The Jerusalem Post. 26 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
496. "Question of Syrian mercenaries takes over Armenia-Azerbaijan information war". eurasianet.org. Eurasianet. 1 Ekim 2020. 8 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
497. Tharoor, Ishaan (30 Eylül 2020). "Turkey and Russia preside over a new age of mercenary wars" (İngilizce). The Washington Post. 30 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ocak 2021.
498. el-Hayek, Wadih (2 Ekim 2020). "В бой вступают наемники". novayagazeta.ru (Rusça). 4 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ocak 2021.
499. "Dans le Haut-Karabakh, les volontaires arméniens découvrent la guerre". rfi.fr (Fransızca). 3 Ekim 2020. Erişim tarihi: 7 Ocak 2021.
500. Harounyan, Stéphanie (11 Ekim 2020). "De Marseille à Erevan, un militant marqué au front". liberation.fr (Fransızca). 14 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ocak 2021.
501. "Armenian diaspora pitches in as Nagorno-Karabakh truce crumbles". france24.com. 27 Ekim 2020. 27 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
502. "Turkish claims of PKK fighters in Armenia absolute nonsense: Armen Sarkissian". alarabia.net. 29 Eylül 2020. Erişim tarihi: 7 Ocak 2021.
503. "Ilham Aliyev was interviewed by France 24 TV channel". president.az (İngilizce). 26 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ocak 2021.
504. "OHCHR | Mercenaries in and around the Nagorno-Karabakh conflict zone must be withdrawn – UN experts". ohchr.org. Erişim tarihi: 7 Ocak 2021.
505. "Ermenistan ve Azerbaycan arasında tartışmalı Dağlık Karabağ bölgesinde dün başlayan çatışmalar sürerken, Ermenistan Türkiye'yi Azerbaycan'a doğrudan askeri destek vermekle suçladı". BBC. 27 Eylül 2020. Erişim tarihi: 9 Ekim 2020.
506. "Azerbaijan denies Turkey sent Syria fighters to support it". middleeastmonitor.com (İngilizce). Middle East Monitor. 29 Eylül 2020. Erişim tarihi: 29 Eylül 2020.
507. McKernan, Bethan (28 Eylül 2020). "Syrian rebel fighters prepare to deploy to Azerbaijan in sign of Turkey's ambition". The Guardian (İngilizce). Erişim tarihi: 29 Eylül 2020.
508. Butler, Ed (10 Aralık 2020). "Dağlık Karabağ'da ateş hattına sürüldüklerini anlatan Suriyeliler BBC'ye konuştu: 'Kendimizi bir anda cephede bulduk'". BBC Türkçe. BBC News. Erişim tarihi: 24 Aralık 2020.
509. "Dağlık Karabağ: Ermenistan bir savaş uçağının Türk F-16'sı tarafından düşürüldüğünü öne sürdü, Türkiye ve Azerbaycan iddiayı yalanladı". BBC. 29 Eylül 2020. Erişim tarihi: 9 Ekim 2020.
510. "Pashinyan says Turkey seeks to continue Armenian genocide in Nagorno-Karabakh". Gazete Duvar (İngilizce). 7 Ekim 2020. Erişim tarihi: 9 Ekim 2020.
511. "Armenia transfers YPG/PKK terrorists to occupied area to train militias against Azerbaijan". Daily Sabah (İngilizce). 25 Eylül 2020. 25 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Eylül 2020.
512. "Armenia transports hundreds of PKK militants to fight Azerbaijan". middleeastmonitor.com (İngilizce). Middle East Monitor. 30 Eylül 2020. 30 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Eylül 2020.
513. "Armenia Diduga Gunakan Teroris YPG/PKK Lawan Azerbaijan" (Endonezyaca). Republika Online. 30 Eylül 2020. 5 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ekim 2020.
514. "Armenia continues to target civilian population and avoiding negotiations: Azerbaijan Ambassador Ali Alizada". Dispatch News Desk. 8 Ekim 2020. 10 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ekim 2020.
515. "Azerbaycan'da Dağlık Karabağ'da savaşan PKK/PYD/YPG terör örgütü üyelerine soruşturma açıldı". 13 Kasım 2020. Erişim tarihi: 24 Aralık 2020.
516. "PKK'lı teröristten Karabağ itirafı!". 28 Kasım 2020.
517. Tharoor, Ishaan (29 Eylül 2020). "Turkey and Russia preside over a new age of mercenary wars". The Washington Post. 9 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ekim 2020.
518. "Azerbaijan smuggling in more terrorists, arms". panarmenian.net (İngilizce). PanArmenian. 17 Ekim 2020. Erişim tarihi: 17 Ekim 2020.
519. Siddiqui, Naveed (17 Ekim 2020). "FO rejects 'baseless' claim by Armenian PM about Pakistani forces' involvement in Karabakh conflict". Dawn (İngilizce). Erişim tarihi: 1 Kasım 2020.
520. "Press review: Has Pakistan entered the Karabakh conflict and why Pompeo is touring S. Asia". tass.com (İngilizce). TASS. 28 Ekim 2020. 30 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
521. "Pakistan is sending armed terrorists to Azerbaijan, Armenian PM tells WION". wionnews.com (İngilizce). WION. 24 Ekim 2020. 30 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
522. "В Карабах из-за Гиндукуша". km.ru (Rusça). Kommersant. 28 Ekim 2020. 28 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
523. "Azerbaijan: Armenian Prisoners of War Badly Mistreated". Human Rights Watch. 2 Aralık 2020. 2 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ekim 2020.
524. "Artsakh President awarded members of the volunteer unit who captured a Syrian mercenary in the Karabakh conflict zone" (İngilizce). Panorama. 2 Kasım 2020. Erişim tarihi: 3 Kasım 2020.
525. "Vagif Dargahli: 'There are mercenaries of Armenian origin from Syria and different countries of the Middle East among the losses of the enemy'". apa.az (İngilizce). 28 Eylül 2020. 29 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2020.
526. "Erdoğan urges Armenia to 'end occupation in Upper Karabakh'". Hurriyet Daily News (İngilizce). 28 Eylül 2020. 8 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ekim 2020.
527. "Hikmet Hajiyev: "International community should adequately respond to the use of terrorist forces by Armenian against Azerbaijan"". apa.az (İngilizce). 30 Eylül 2020. 1 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Eylül 2020.
528. "Armenia–Azerbaijan conflict | First Syrian fighter of Ankara-backed factions killed in Azerbaijan" (İngilizce). Syrian Observatory for Human Rights. 30 Eylül 2020. 5 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2020.
529. "Azerbaijani MFA: Foreign terrorist and mercenaries being used by Armenia against Azerbaijan". apa.az. 5 Ekim 2020. 21 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2020.
530. el-Hayek, Wadih (2 Ekim 2020). "В бой вступают наемники". novayagazeta.ru (Rusça). 4 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ekim 2020.
531. Ivanov, Mikhail (2 Ekim 2020). "Разбор мифа: так чьи же всё-таки наёмники сражаются в Карабахе?". Komsomolskaya Pravda (Rusça). 2 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2020.
532. "Former non-commissioned officer: "I'm going to Artsakh with 500–800 Greeks to crush the Turks"". Greek City Times (İngilizce). Ekim 2020. 5 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Kasım 2020.
533. "Israel sending weapons to Azerbaijan as fight with Armenia rages on: Sources" (İngilizce). Al Arabiya English. 30 Eylül 2020. 3 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ekim 2020.
534. Melman, Yossi (7 Ekim 2020). "As Nagorno-Karabakh Conflict Expands, Israel-Azerbaijan Arms Trade Thrives". Haaretz. Erişim tarihi: 7 Ocak 2021. A proliferation of flights between the two countries is linked to the renewal of the fighting between Armenia and Azerbaijan in the disputed Nagorno-Karabakh region
535. "Armenian PM to Post: Israel joins forces with the devil". jpost.com. the Jerusalem Post. 3 Kasım 2020. 2 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
536. "Pashinyan To Israel: You've Aligned With Turkey, Terrorists And Syrian Mercenaries". hyepress.com (İngilizce). Hye Press. 3 Kasım 2020. 7 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
537. "Iran denies allowing passage of weapons into Armenia after video emerges on social media". intellinews.com (İngilizce). 29 Eylül 2020. Erişim tarihi: 29 Eylül 2020.
538. "Spokesman Denies Claim That Arms Transferred via Iran to Armenia". mfa.gov.ir (İngilizce). Ministry of Foreign Affairs of the Islamic Republic of Iran. 29 Eylül 2020. 30 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2020.
539. "Video footages spread regarding weapons and military equipment transport from Iran to Armenia". apa.az (İngilizce). 30 Eylül 2020. 30 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Eylül 2020.
540. "Military supplies for Armenia being shipped through Iran". azernews.az (İngilizce). AzerNews. 30 Eylül 2020. 30 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Eylül 2020.
541. "Military supplies for Armenia being shipped through Iran". trend.az (İngilizce). Trend News Agency. 30 Eylül 2020. 30 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Eylül 2020.
542. "Deputat: "İran müxtəlif ölkələrdən gələn silah-sursatı Ermənistana daşımaqla məşğuldur"". report.az (Azerice). Report Information Agency. 30 Eylül 2020. 30 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Eylül 2020.
543. "Opening Azerbaijani Embassy to Israel suggested in Azerbaijani Parliament". apa.az (İngilizce). 30 Eylül 2020. 30 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Eylül 2020.
544. "شایعات مبنی بر کمک ایران به ارمنستان کاملا بی اساس است". iribnews.ir (Farsça). Islamic Republic of Iran Broadcasting. 30 Eylül 2020. 30 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Eylül 2020.
545. "انتقال کامیونهای روسی از خاک ایران!". iribnews.ir (Farsça). Islamic Republic of Iran Broadcasting. 29 Eylül 2020. 30 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Eylül 2020.
546. "Azerbaijani president Aliyev: Georgia has prevented transit for arms supply for Armenia" (İngilizce). agenda.ge. Eylül 2020.
547. "Алиев: Иран и Грузия закрыли воздушное пространство и наземные дороги для доставки оружия в Армению". Информационное Агентство Репорт (Rusça). 19 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2020.
548. "Karabakh: Georgia Says Not Responsible for Civilian Flights". civil.ge (İngilizce). 18 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2020.
549. "Serbia is Playing With Fire, Delivering Arms to Armenia | Balkan Insight". balkaninsight.com (İngilizce). 6 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ekim 2020.
550. "Serbian government first flaunts, then denies having sold weapons to both Armenia and Azerbaijan" (İngilizce). 8 Ekim 2020. 9 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ekim 2020.
551. "Агрессия со стороны Азербайджана была спланирована заранее: Пашинян". armenpress.am (Rusça). 4 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2020.
552. "Народ Арцаха воюет с турецко-азербайджанским альянсом: МИД Республики Армения". armenpress.am (Rusça). 30 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2020.
553. "Вардан Тоганян не исключил, что Армения может обратиться к РФ для новых поставок оружия". armenpress.am (Rusça). 30 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2020.
554. "Putin, Macron call for Nagorno-Karabakh ceasefire as deaths mount". www.aljazeera.com (İngilizce). 1 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ocak 2021.
555. "Karabakh urges international community to recognize its independence". PanArmenian. 4 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ocak 2021.
556. "Ermenistan Başbakanı Paşinyan: Türkiye'nin aktif katılımı olmasaydı bu savaş başlamazdı". bbc.com. 11 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ekim 2020.
557. "Dağlık Karabağ'da son durum: Azerbaycan ve Ermenistan arasındaki çatışmalarda neler yaşanıyor?". bbc.com. 11 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2020.
558. ""Turkey creating 'another Syria in Caucasus", Armenian President Tells Financial Times". Hetq.am (İngilizce). Hetq. 27 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ocak 2021.
559. "PM: There is no diplomatic solution to Karabakh issue, at least not in this stage". armradio.am (İngilizce). 24 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ocak 2021.
560. "Pashinyan to Nation: "Karabakh Issue Has Not Been Resolved"". Hetq.am (İngilizce). Hetq. 13 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ocak 2021.
561. "MINISTRY OF DEFENCE OF THE REPUBLIC OF AZERBAIJAN". mod.gov.az. 24 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2020.
562. "Tensions flare between Armenia and Azerbaijan over new clashes". Gulf-Times (Arapça). 27 Eylül 2020. 27 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2020.
563. "Hikmət Hacıyev: "Ordumuz Azərbaycan ərazisinin təhlükəsizliyini təmin edir"". Report İnformasiya Agentliyi (Azerice). 28 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2020.
564. "Prezidentin köməkçisi: "Bu, Azərbaycan xalqının Böyük Vətən Müharibəsidir"". Report İnformasiya Agentliyi (Azerice). 4 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2020.
565. APA.az (28 Eylül 2020). "Hikmat Hajiyev: "Armenia prepares very false and needless information"". apa.az (Azerice). Erişim tarihi: 28 Eylül 2020.
566. APA.az (28 Eylül 2020). "Dövlət Komitəsi Ermənistan silahlı qüvvələrinin qadın və uşaqları qətlə yetirməsinə dair bəyanat yayıb". apa.az (Azerice). 28 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2020.
567. "Азербайджан ответил на обвинения Армении в привлечении наёмников". regnum.ru. 30 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2020.
568. "Statement by the Co-Chairs of the OSCE Minsk Group". AGİT (İngilizce). 8 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ocak 2021.
569. Gumrukcu, Tuvan; Tétrault-Farber, Gabrielle; Soldatkin, Vladimir (27 Eylül 2020). Heritage, Timothy; Evans, David; Wallis, Daniel (Edl.). "Armenia–Azerbaijan clashes kill at least 16, undermine regional stability". Reuters. 28 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2021.
570. "UN Security Council calls for immediate end to fighting in Nagorno-Karabakh". france24.com. Associated Press. 30 Ekim 2020. 9 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2021.
571. Melimopoulos, Arwa Ibrahim,Elizabeth. "UN chief urges Nagorno-Karabakh rivals to respect truce". aljazeera.com. 18 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ekim 2020.
572. "NATO to continue to support Turkey, Secretary-General says". United Press International. 5 Ekim 2020.
573. "NATO chief tells Turkey to help calm Karabakh conflict". Bangkok Post. Erişim tarihi: 8 Ocak 2021.
574. "Armenian president accuses Turkey in visit to NATO". Deccan Herald. 21 Ekim 2020.
575. "Nato and EU silent on Turkey, despite Armenia's appeal". EUobserver. 23 Ekim 2020.
576. OAS (27 Eylül 2020). "OAS – Organization of American States: Democracy for peace, security, and development". OAS – Organization of American States. 1 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2021.
577. "Statement of the Secretary General of the Turkic Council". turkkon.org (İngilizce). Türk Keneşi. 28 Eylül 2020. 28 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2021.
578. "We, as the Turkic Council and the Turkic world, have stood by brotherly Azerbaijan – Turkic Council SecGen". 3 Kasım 2020.
579. "OIC Condemns Repeated Provocations and Aggresion by Armenian Military Forces against Azerbaijan". Organisation of Islamic Cooperation (İngilizce).
580. "OIC Reaffirms its Solidarity with the Republic of Azerbaijan". İslam İşbirliği Teşkilatı. 14 Ekim 2020. Erişim tarihi: 8 Ocak 2021.
581. "СБ ООН обсудил меры по контролю за соблюдением перемирия в Карабахе". 20 Ekim 2020. 20 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2021.
582. "Members of Non-Aligned Movement refuse to adopt document against Azerbaijan". 23 Ekim 2020. Erişim tarihi: 8 Ocak 2021.
583. "Official web-site of President of Azerbaijan Republic – NEWS » Events". en.president.az. 24 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
584. "Помощник Президента Хикмет Гаджиев прокомментировал обсуждения в Совете Безопасности ООН по армяно-азербайджанскому конфликту". apa.az. 23 Ekim 2020. 3 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2020.
585. "France, Russia and US call for immediate truce in Nagorno-Karabakh". France 24. 2 Ekim 2020. 2 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2021.
586. "Armenia ready for "mutual concessions" with Azerbaijan". Al Jazeera. 6 Ekim 2020. 6 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2021.
587. "Russia, Iran concerned about Syrian and Libyan fighters in Nagorno-Karabakh – Moscow". Reuters. 2 Ekim 2020. 24 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2021.
588. "Putin Says Fighting Is Not Taking Place In Territory Of Armenia". Caspian News. 8 Ekim 2020. 11 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2021.
589. "Armenia and Azerbaijan accuse each other of violating Nagorno-Karabakh ceasefire". Reuters. 10 Ekim 2020. 10 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2021.
590. "Путин заявил о почти пяти тысячах погибших в Карабахе". Ria. 23 Ekim 2020. 23 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2021.
591. "Putin: Karabakh conflict started with brutal crimes against Armenian people". Public Radio of Armenia. 22 Ekim 2020. 26 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2021.
592. "Trump says U.S. will seek to stop violence between Armenia, Azerbaijan". Reuters. 28 Eylül 2020. 27 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
593. "Biden'dan Dağlık Karabağ ve Türkiye Açıklaması". Amerika'nin Sesi. 23 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2021.
594. "Joe Biden'ından Trump'a 'Türkiye' çağrısı!". Sözcü. 2 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2021.
595. Laura Kelly, Biden says Turkey must stay out of Azerbaijan-Armenia conflict 4 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. The Hill 29 Eylül 2020
596. "Democrats urge halt to security aid to Azerbaijan in Armenia conflict". Defense News. 6 Ekim 2020. 10 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2021.
597. "US Allocates US$100 million in Security Aid to Azerbaijan in 2018–19". USC Institute of Armenian Studies. 17 Temmuz 2019. 8 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2021.
598. "Senate and House Leaders to Secretary of State Pompeo: Cut Military Aid to Azerbaijan; Sanction Turkey for Ongoing Attacks Against Armenia and Artsakh". The Armenian Weekly. 2 Ekim 2020. 5 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2021.
599. "Democrats warn Turkey over involvement in Azerbaijan-Armenia conflict". The Hill. 29 Eylül 2020. 4 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2021.
600. "Secretary Michael R. Pompeo With Erick Erickson of The Erick Erickson Show on WSB Atlanta". state.gov. The United States Department of State. 15 Ekim 2020. 15 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2021. Bu madde, bu kaynaktan alınan kamu malı olan bir metni içermektedir.
601. "Pallone to Introduce Bipartisan Resolution Supporting Artsakh's Right to Self-Determination". Congressman Frank Pallone (İngilizce). 22 Ekim 2020. 25 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2021.
602. "Rep. Brad Sherman calls for applying Global Magnitsky sanctions on Azeri officials". Armenpress. 10 Ekim 2020. 10 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2021.
603. "Armenians are great people and we're going to help them – Donald Trump". Public Radio of Armenia. 23 Ekim 2020. 27 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2021.
604. "Armenia has accepted a ceasefire, Azerbaijan has not – Robert O'Brien". Public Radio of Armenia. 25 Ekim 2020. 31 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2021.
605. "Humanitarian ceasefire in Nagorno Karabakh to be effective at 08:00 on 26 October 2020". Public Radio of Armenia. 25 Ekim 2020. 1 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2021.
606. "Exclusive: Armenia, Azerbaijan Speak Out, Here's What They Want from U.S." newsweek.com. Newsweek. 2 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2021.
607. "Türkiyənin müdafiə naziri: "Azərbaycanlı qardaşlarımızın yanında olacağıq"". Sputnik Azerbaijani (Azerice). 4 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2020.
608. "İbrahim Kalın: Türkiyə bu hücumlara qarşı Azərbaycanın yanındadır | TRT Azerbaycan". www.trt.net.tr (Azerice). 4 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2020.
609. Ordu; Ordu. "Ərdoğan: Türk milləti bütün imkanları ilə Azərbaycanın yanındadır". Ordu.Az (İngilizce). 28 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2020.
610. "Ərdoğan: "Ermənistanı bir daha qınayıram" - VİDEO". azerforum.com. 28 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2020.
611. "Prezident Rəcəb Tayyib Ərdoğan Azərbaycana dəstək verən Türkiyənin parlamentdəki siyasi partiyalarına təşəkkür edib". 28 Eylül 2020.
612. "Cumhurbaşkanı Erdoğan: Ermenistan bölgedeki barışın en büyük tehdidi". www.sozcu.com.tr. 29 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Eylül 2020.
613. "Son dakika... Cumhurbaşkanı Erdoğan: Türk Milleti tüm imkanlarıyla Azerbaycanlı kardeşlerinin yanındadır". www.hurriyet.com.tr. 1 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Eylül 2020.
614. "Syria's Assad blames Turkey for fighting between Azeris and Armenians". The Jerusalem Post (İngilizce). 6 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2021.
615. "Statement by Minister of Foreign Affairs, N. Dendias, following his meeting with the Minister of Foreign Affairs of Armenia, Zohrab Mnatsakanyan (Yerevan, 16 October 2020)" (Basın açıklaması) (İngilizce). Yunanistan Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı. 16 Ekim 2020. Erişim tarihi: 8 Ocak 2021.
616. "Rivlin speaks with Armenian president, hopes ambassador will return soon". The Jerusalem Post. 5 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2021.
617. "Armenian PM to Post: Israel joins forces with the devil". The Jerusalem Post (İngilizce). 2 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2021.
618. "Pashinyan To Israel: You've Aligned With Turkey, Terrorists And Syrian Mercenaries". HYE PRESS (İngilizce). 3 Kasım 2020. 7 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2021.
619. "Armenian PM to Post: Israel joins forces with the devil". jpost.com. The Jerusalem Post. 3 Kasım 2020. 12 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2021. Humanitarian aid by a country that is selling weapons to mercenaries, which they are using to strike a civilian peaceful population? I propose that Israel send that aid to the mercenaries and to the terrorists as the logical continuation of its activities.
620. "Azerbaijan–Armenia war: Saudi Arabia calls for boycott of Turkish goods, Israel urges NATO action against Turkey". News24 English. 6 Ekim 2020. 15 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2021.
621. "Israel may halt its weapons sale to Azerbaijan, Armenian ambassador says". The Jerusalem Post. 5 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2021.
622. Kaszás, Fanni (1 Ekim 2020). "Hungarian Gov't Stands by Azerbaijan in Nagorno-Karabakh Conflict". Hungary Today. 5 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2021.
623. Buzna, Viktor (1 Ekim 2020). "Magyarország kiáll Azerbajdzsán mellett a hegyi-karabahi konfliktusban". Index (Macarca). Erişim tarihi: 11 Ocak 2021.
624. "Avakov: Ukraine won't provide military assistance to Armenia-Azerbaijan conflict parties". Ukrinform. 2 Ekim 2020. 5 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2021.
625. Yavuz, Tahla (2 Ekim 2020). "Ukraine supports Azerbaijan's territorial integrity". Anadolu Agency. 5 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2021.
626. "Ukraine at OSCE calls for peaceful settlement of Nagorno-Karabakh conflict". Ukrinform. 30 Eylül 2020. 3 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2021.
627. "Kuleba calls on officials to make balanced comments on Azerbaijan-Armenia conflict". Ukrayna Bağımsız Bilgi Ajansı. 2 Ekim 2020. 5 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ekim 2020.
628. "PM pays tribute to Azeri forces 'valiantly defending their territorial integrity'". The Express Tribune. 18 Ekim 2020. Erişim tarihi: 10 Ocak 2021.
629. Ordu; Ordu. "Pakistan XİN: Ermənistan hərbi əməliyyatları dayandırmalıdır". Ordu.Az (İngilizce). 4 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2020.
630. "Pakistan expresses 'deep concern', assures support to Azerbaijan over Nagorno-Karabakh conflict". www.thenews.com.pk (İngilizce). 28 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Eylül 2020.
631. "دولت ایران: ارمنستان باید 'مناطق اشغالی' جمهوری آذربایجان را تخلیه کند". BBC News (Farsça). 6 Ekim 2020. 10 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2021.
632. "Tehran urges Armenia to respect Azerbaijan's territorial integrity". 6 Ekim 2020. 10 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2021.
633. "Iran's policies not to change with change of US gov". 3 Kasım 2020. 3 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2021.
634. "President Meta accepts Azerbaijan ambassador's credentials". albaniandailynews.com. 22 Ekim 2020. 24 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. I confirmed Albania's support for the territorial integrity of Azerbaijan..
635. "Preocupación argentina por los enfrentamientos entre Armenia y Azerbaiyán" [Ermenistan ile Azerbaycan arasındaki çatışmalar hakkında Arjantin'in endişesi]. cancilleria.gob.ar (İspanyolca). Dışişleri ve İbadet Bakanlığı. 27 Eylül 2020. 2 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2021.
636. "Joint statement by Canada and the United Kingdom on the Armenia-Azerbaijan conflict". canada.ca. Kanada Dışişleri Bakanlığı. 28 Eylül 2020. 3 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2021.
637. "Chile expresa su preocupación por enfrentamientos entre Armenia y Azerbaiyán" [Şili, Ermenistan ve Azerbaycan arasındaki çatışmalardan duyduğu endişeyi dile getirdi]. minrel.gob.cl (İspanyolca). Şili Dışişleri Bakanlığı. 29 Eylül 2020. 10 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2020.
638. "China says hopes Armenia, Azerbaijan resolve differences via talks". Reuters. 28 Eylül 2020. 3 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2021.
639. "Croatia calls for ceasefire in Nagorno-Karabakh". N1. Zagreb. 28 Eylül 2020. 8 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2021.
640. "Estonia plans to initiate UNSC consultations on Nagorno-Karabakh". TASS. 27 Eylül 2020. 1 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2021.
641. "Riigikogu parliamentary groups express concern for Armenia, Azerbaijan". Eesti Rahvusringhääling. 30 Eylül 2020. 2 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2021.
642. Blamont, Matthias (27 Eylül 2020). Evans, Catherine (Ed.). "France calls on Armenia, Azerbaijan to end hostilities". Reuters. 27 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2021.
643. "Putin, Macron, Trump call for talks on Nagorno-Karabakh without preconditions". TASS Russian News Agency. TASS. 1 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2021.
644. Foy, Henry; Pitel, Laura; Peel, Michael. "Russia, France and US demand Nagorno-Karabakh ceasefire". Financial Times. The Financial Times, Ltd. 4 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2021.
645. "Georgia concerned with resumption of hostilities between Armenia, Azerbaijan". Agenda.ge. 27 Eylül 2020. 29 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2021.
646. "Armenia-Azerbaijan clashes: How the world reacted". www.aljazeera.com (İngilizce). 27 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2021.
647. Simos, Andriana (28 Eylül 2020). "Greece calls on Armenia-Azerbaijan to stop military operations immediately". The Greek Herald. 8 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2021.
648. "Armenia-Azerbaijan war rages on for fifth day, India voices concern and calls for restraint". Zee News. 1 Ekim 2020. 2 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2021.
649. "Armenia-Azerbaijan flare-up: India asks all sides to cease hostilities". The Indian Express. 2 Ekim 2020. 4 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2021.
650. Arbar, Thea Fathanah (3 Ekim 2020). "Perang Armenia vs Azerbaijan, Ini Sikap RI". CNBC Indonesia (Endonezyaca). 7 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2021.
651. Hafezi, Parisa (27 Eylül 2020). Evans, Catherine (Ed.). "Iran calls for immediate end to the conflict between Armenia, Azerbaijan – TV". Reuters. 2 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2021.
652. "Rouhani: Iran Ready to Help Resolve Dispute between Armenia, Azerbaijan". FARS News Agency. FARS News Agency. 10 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2021.
653. "Iran cannot tolerate conflict on its borders: Spox". Iran Press. 10 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
654. "Statement of the Ministry of Foreign Affairs of Kazakhstan over the escalation of the Armenian-Azerbaijani conflict". Kazakistan Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı. 27 Eylül 2020. 3 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2021.
655. Ordu; Ordu. "Qazaxıstan XİN cəbhədəki vəziyyətlə bağlı bəyanat yayıb". Ordu.Az (İngilizce). 4 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2020.
656. "Latvian minister urges Armenia and Azerbaijan to cease hostilities". Vestnik Kavkaza. 30 Eylül 2020. 2 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2021.
657. "Lithuanian, Latvian FMs concerned over Armenia's large-scale provocation against Azerbaijan". Trend News Agency. 27 Eylül 2020. 29 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2021.
658. "Linkevičius: Lithuania calls on Armenia and Azerbaijan to stop military action". Delfi. 28 Eylül 2020. 1 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2021.
659. Avanesov, Aleksandr (28 Eylül 2020). "Президент Молдовы призывает Армению и Азербайджан остановить огонь". Arminfo (Rusça).
660. "Polish MFA expresses deep concern with reported military clashes around Nagorno-Karabakh". en.trend.az. Trend News Agency. 27 Eylül 2020. 8 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2021.
661. "Conflict militar între Armenia și Azerbaidjan în regiunea Nagorno-Karabah". Radio Europa Liberă România (Rumence). 27 Eylül 2020. 3 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2021.
662. Grigoryan, Anna (27 Eylül 2020). "Ռումինիան հայկական, ադրբեջանական կողմերին կոչ է անում վերսկսել քաղաքական երկխոսությունը". Armenpress (Ermenice). Erivan. 8 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2021.
663. Temnikova, Kseniya (27 Eylül 2020). "Россия призвала Ереван и Баку прекратить огонь в Нагорном Карабахе". İzvetsiya. 1 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2021.
664. "Bahrain News Agency". bna.bh. 2 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2021.
665. News, Mirage (29 Eylül 2020). "By Canada and United Kingdom on Armenia-Azerbaijan conflict". miragenews.com (İngilizce). Erişim tarihi: 11 Ocak 2021.
666. Schroeder, Pete (27 Eylül 2020). Cooney, Peter (Ed.). "U.S. urges immediate halt to violence between Azerbaijan and Armenia". Reuters. 27 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2021.
667. "Gobierno del Uruguay expresa preocupación por escalada de violencia en la región de Nagorno – Karabaj" [Uruguay Hükûmeti, Dağlık Karabağ bölgesinde şiddet olaylarının tırmanmasıyla ilgili endişelerini dile getirdi]. gub.uy (İspanyolca). Uruguay Dışişleri Bakanlığı. 28 Eylül 2020. 2 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2021.
668. "Kabul calls for end to occupation in Nagorno-Karabakh". Anadolu Agency. 9 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
669. "Džaferović i Izetbegović podupiru Azerbajdžan i osuđuju Armeniju, nadaju se trajnom rješenju". Jutarnji list. Zagreb. 28 Eylül 2020. 29 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2021.
670. "Afghanistan backs Azerbaijan in its clashes with Armenia". 28 Eylül 2020. 8 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2021.
671. "Press Releases Article – PIO". pio.gov.cy (İngilizce). 2 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2021.
672. Şari, Vitali (29 Eylül 2020). "Карабахская "разморозка": реакция из Абхазии". Echo of the Caucasus (Rusça). 3 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2021.
673. "Глава МИД Приднестровья поддержал коллегу из Нагорного Карабаха". EADaily (Rusça). 28 Eylül 2020. 30 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2021.
674. "The Pridnestrovian MFA's statement on the armed conflict escalation between Azerbaijan and the Republic of Artsakh". Dışişleri Bakanlığı. 28 Eylül 2020. 8 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2021.
675. "Парламент Абхазии обеспокоен резким обострением конфликта в Нагорном Карабахе". NEWS.am (Rusça). 2 Ekim 2020. 8 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2021.
676. "Южная Осетия призвала мировое сообщество остановить военный конфликт в Нагорном Карабахе". Kommersant (Rusça). 27 Eylül 2020. 30 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2021.
677. "Парламент Южной Осетии осудил "реваншистские действия" Баку против Арцаха". EADaily (Rusça). 29 Eylül 2020. 8 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2021.
678. "Zelensky dismisses fake news about Ukraine selling chemical weapons to Azerbaijan". KyivPost. 3 Kasım 2020. 3 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2021.
679. "Ukraine does not support war, unlike another well-known country – Zelensky responses to Andreasyan's accusations". Interfax-Ukraine (İngilizce). 4 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2021.
680. "Armenia/Azerbaijan: Use of artillery salvos and ballistic missiles in populated areas must stop immediately". amnesty.org (İngilizce). 27 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
681. "Armenia/Azerbaijan: Don't Attack Civilians". Human Rights Watch (İngilizce). 30 Eylül 2020. 4 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
682. "Azerbaijan: Cluster Munitions Used in Nagorno-Karabakh". Human Rights Watch (İngilizce). 23 Ekim 2020. 23 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
683. "Armenia/Azerbaijan: Civilians must be protected from use of banned cluster bombs". amnesty.org (İngilizce). 6 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
684. "Armenia/Azerbaijan: First confirmed use of cluster munitions by Armenia 'cruel and reckless'". amnesty.org (İngilizce). 29 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2021.
685. "Armenia: Cluster Munitions Kill Civilians in Azerbaijan". Human Rights Watch (İngilizce). 30 Ekim 2020. 31 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2021.
686. "ЕС может ввести жесткие санкции против Турции при нарушении перемирия в Карабахе". tass.ru (Rusça). TASS. 10 Kasım 2020. 10 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
687. "Hollanda parlamentosundan Türklere yaptırım kararı". Takvim. 14 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2021.
688. "Netherlands supported sanctions against Aliyev". thesaxon.org. The Saxon. 18 Kasım 2020. 14 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
689. "Dutch coalition MPs call for EU weapons embargo against Turkey". dutchnews.nl. Dutch News. 11 Kasım 2020. 11 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
690. "Sen. Bob Menendez demands U.S. sanctions on Turkey, Azerbaijan". foxla.com. KTTV. 19 Kasım 2020. 19 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
691. "Why The Armenia-Azerbaijan Fighting Could Spiral Into A Larger Regional Conflict". Time. 2 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2021.
692. "The Armenian community in South Ossetia calls on the world community to condemn the actions of Azerbaijan against the Republic of Artsakh" [Güney Osetya'daki Ermeni topluluğu, dünya toplumunu Azerbaycan'ın Artsah Cumhuriyeti'ne karşı eylemlerini kınamaya çağırıyor]. State Information and Press Committee of South Ossetia. 1 Ekim 2020. 7 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2021.
693. Ayvazyan, Ağunik (2 Ekim 2020). "How the escalation in Karabakh has affected Armenians living in Georgia". JAMnews. 8 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2021.
694. Lomsadze, Giorgi (6 Ekim 2020). "Armenia and Azerbaijan to Georgian mediation: Thanks, but no thanks". Eurasianet. 7 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2021.
695. "Armenci u Hrvatskoj: 'Ne tražimo pomoć, nego samo podršku da se ne dogodi genocid'". Šibenik.hr. Šibenik. 2 Ekim 2020. 8 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
696. "Armenian protesters in L.A. decry 'false equivalence' in media coverage of conflict". Los Angeles Times. 5 Ekim 2020. 9 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2021.
697. "Tens of thousands protest outside L.A.'s Turkish Consulate in solidarity with Armenia". Los Angeles Times (İngilizce). 12 Ekim 2020. 12 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2021.
698. Sennott, Adam; Lotan, Gal Tziperman (11 Ekim 2020). "'America has to do something': Local Armenian Americans protest Azerbaijan conflict". The Boston Globe (İngilizce). 12 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2021.
699. "We stand with the people of Armenia – Los Angeles Mayor". Ermenistan Devlet Radyosu. 5 Ekim 2020. 7 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2021.
700. "LA city hall building is illuminated with colors of Armenian flag". News.am. 15 Ekim 2020. 17 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2021.
701. "Rally held in OC, Armenian community calling on President Trump to sanction Turkey, Azerbaijan". KTTV. 19 Ekim 2020. 21 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2021.
702. "Trump: Armenians have a great spirit for their country". Armenpress. 19 Ekim 2020. 21 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2021.
703. "Այլևս երբեք-ի ի՞նչն է անհասկանալի. Սփյուռքը պահանջում է զսպել թուրք-ադրբեջանական ագրեսիան, պատերազմը լուսաբանել օբյեկտիվ" [Diaspora, Türk-Azerbaycan saldırganlığının durmasını, savaşta yaşananların objektif bir şekilde duyurulmasını talep ediyor]. Armtimes.com (Ermenice). 20 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2021.
704. "Thousands of Armenians and Arabs protest in Syria, condemn Azerbaijani-Turkish aggression". News.am. 26 Ekim 2020. 1 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2021.
705. "Armenians in Argentina decry Nagorno-Karabakh conflict". Bangkog Post. 11 Ekim 2020. Erişim tarihi: 13 Ocak 2021.
706. "Սիդնեյում հայ համայնքի ներկայացուցիչները փակել են կամուրջը՝ ի նշան Ադրբեջանի ագրեսիայի դեմ բողոքի". Nees.am. 18 Ekim 2020. 18 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2021.
707. "Armenian Montrealers protest in front of Montreal City Hall". Global News. 15 Ekim 2020. 18 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2021.
708. "Ուրուգվայի հայ համայնքի հարյուրավոր ներկայացուցիչներ բողոքի ակցիայի են դուրս եկել". Shant News. 8 Ekim 2020. 18 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2021.
709. "Ermeniler, SpaceX'in TURKSAT 5A'yı Uzaya Götürmesine Karşı". Webtekno. 29 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2021.
710. Coldeway, Devin (27 Ekim 2020). "Armenian email campaign asks SpaceX not to aid Turkish regime with satellite launch". techcrunch.com. 27 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2021.
711. Gohd, Chelsea. "Hundreds gather at SpaceX headquarters to protest Turkish satellite launch: report". Space.com (İngilizce). 31 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2021.
712. "Armenian community protests at SpaceX HQ in Hawthorne over Turkish satellite launch". ABC 7. 30 Ekim 2020. 1 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2021.
713. Habeshian, Sareen (29 Ekim 2020). "Armenian Americans protest outside SpaceX headquarters in Hawthorne, call on Elon Musk to nix satellite launch for Turkish government". KTLA. 30 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2021.
714. "Hayastan All-Armenian Fund initiates fund-raising for Artsakh". Armenpress. 27 Eylül 2020. 29 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2021.
715. "Armenian President Wants Government to Return $100 Million Donation". The Armenian Mirror-Spectator. 10 Aralık 2020. 10 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2021.
716. "Iconic musicians unite for Concert for Artsakh". GlobeNewswire. 22 Ekim 2020. Erişim tarihi: 13 Ocak 2021.
717. Arşakyan, Tevos (12 Aralık 2020). "Призрак гражданской войны в Армении и паралич власти". armenianreport.com (Rusça). 18 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2021.
718. "Police Investigating Hate Crime At Beverly Hills Restaurant That Left Employees With Minor Injuries". CBS Los Angeles (İngilizce). 5 Kasım 2020. 6 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2021.
719. "Armenians attack American-Turkish diner, Turkey's Ambassador says". Middle East Monitor (İngilizce). 6 Kasım 2020. 6 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2021.
720. Gonzalez, Christina (6 Kasım 2020). "Beverly Hills police investigating hate crime against Turkish restaurant". Fox 11 Los Angeles (İngilizce). 6 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2021.
721. Wittner, Michael (5 Kasım 2020). "Beverly Hills Investigating Attack At Turkish Restaurant". Patch (İngilizce). 6 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2021.
722. "Turkish envoy slams US senator over remarks". Yeni Şafak (İngilizce). 6 Kasım 2020. 28 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2021.
723. Gunerigok, Servet; Kutlu, Ovunc (6 Kasım 2020). "Turkey's US envoy condemns attack on Turkish restaurant" (İngilizce). Anadolu Ajansı. 6 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2021.
724. "Ukrayna'da Azerbaycan Fahri Konsolosluğuna saldırı". timeturk.com. 10 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2021.
725. Ferhadoğlu, Tapdık (7 Kasım 2020). "Azərbaycanın Xarkovdakı konsulluğu atəşə tutulub". Amerikanın Səsi (Azerice). Voice of America. Erişim tarihi: 13 Ocak 2021.
726. Vakıfoğlu, Reşad (7 Kasım 2020). "MFA condemns attack on Azerbaijani consulate in Kharkiv". Report Information Agency (İngilizce). 16 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2021.
727. "دولت ایران: ارمنستان باید 'مناطق اشغالی' جمهوری آذربایجان را تخلیه کند". BBC News (Farsça). 6 Ekim 2020. 10 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2021.
728. "نمایندگان آیت‌الله خامنه‌ای در چهار استان: قره‌باغ متعلق به جمهوری آذربایجان است". BBC News (Farsça). 1 Ekim 2020. 4 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ocak 2021.
729. "Iran fears spillover from Nagorno-Karabakh". Deutsche Welle. 12 Ekim 2020.
730. "Protests Erupt In Iran Backing Azerbaijan In Nagorno-Karabakh Conflict". 2 Ekim 2020. 9 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ocak 2021.
731. "Los azerbaiyanos de Moldova expresaron su apoyo al ejército azerbaiyano". Azerbaijan State News Agency (İspanyolca). 2 Ekim 2020. 8 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ocak 2021.
732. Amirjanova, Shalala (2 Ekim 2020). "Azerbaijanis in Georgia ready to fight for Azerbaijan – report from Marneuli". JAMnews. 8 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ocak 2021.
733. "Azerbaijanis living in Britain hold protest rally in front of Amnesty International building – PHOTO". APA.az (İngilizce). 11 Ekim 2020. 17 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ocak 2021.
734. "Rally condemning Ganja terror held in Illinois state of US". APA.az (İngilizce). 17 Ekim 2020. 20 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ocak 2021.
735. "People, who were killed in Ganja, commemorated in front of Azerbaijani Embassy in Great Britain". APA.az (İngilizce). 18 Ekim 2020. 19 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ocak 2021.
736. "Campaign in support to Azerbaijan held in front of parliament building in Tbilisi – PHOTOSESSION". APA.az (İngilizce). 18 Ekim 2020. 21 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2021.
737. "Victims of act of terrorism committed by Armenia in Azerbaijan's Ganja city were commemorated in Moscow". APA.az (İngilizce). 18 Ekim 2020. 21 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2021.
738. "Iran on edge as Azeri minority backs Karabakh war". Asia Times. 8 Ekim 2020.
739. "Təbrizdə keçirilən aksiyada İran-Ermənistan sərhəd məntəqəsinin qapadılması tələb edilib" (Azerice). Voice of America. 18 Ekim 2020. 19 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2021.
740. "The slogan "Karabakh is Azerbaijan" was raised at the rally of the US President" (İngilizce). Trend News Agency. 23 Ekim 2020. 30 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2020.
741. "US Azerbaijanis hold protest in San Francisco against Armenian terror (PHOTOS)" (İngilizce). Trend News Agency. 25 Ekim 2020. 31 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2021.
742. "Azerbaijani compatriots living in Minnesota hold protest rally (PHOTO)" (İngilizce). Trend News Agency. 26 Ekim 2020. 29 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2021.
743. "Azerbaijanis hold rally in California, condemning Armenian terror (PHOTO)" (İngilizce). Trend News Agency. 26 Ekim 2020. 29 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2021.
744. "Protest rally against Armenian attack on Ganja held in Bielefeld, Germany (PHOTO)" (İngilizce). Trend News Agency. 26 Ekim 2020. 30 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2021.
745. "Azerbaijanis in Denmark hold protest rally against Armenian terror (PHOTO)" (İngilizce). Trend News Agency. 26 Ekim 2020. 29 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2021.
746. "Video shows Turkish and Azeri nationals 'looking for Armenians' in France". The Independent (İngilizce). 29 Ekim 2020. 29 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2021.
747. ""Where are the Armenians?!" : punitive expedition of dozens of Turks in the streets of Décines". Lyonmag.com (Fransızca). 28 Ekim 2020. 1 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2021.
748. "Son dakika... Fransa Ülkü Ocakları'nı kapatıyor". Milliyet. 2 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2021.
749. "After clashes between Armenians and Turks on the A7, clashes spread to Vienna and the suburbs of Lyon | En24 World" (İngilizce). 2 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2021.
750. "Lyon: le mémorial du génocide arménien profané par des tags pro-Turquie". L'Obs. 1 Kasım 2020. 1 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2021.
751. "France bans Turkish ultra-nationalist Grey Wolves group". Deutsche Welle. 4 Kasım 2020. 4 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2021.
752. "Rhône : sécurité renforcée près des établissements scolaires et lieux de culte arméniens". Lyon Capitale. 5 Kasım 2020. 5 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2021.
753. "Archived copy". 10 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2021.
754. "Ermenistan'dan UEFA'ya şok başvuru!". Hürriyet. 3 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2021.
755. "Armenian Football Federation Complains About Qarabag 'Hate' Post". Barron's. 31 Ekim 2020. 6 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2021.
756. "UEFA ban Qarabag official for Armenia comments". Arab News. 4 Kasım 2020. 4 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Kasım 2020.
757. "Person making harmful calls on social networks was punished in administrative manner". Azeri Press Agency. 1 Kasım 2020. 1 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2021.
758. "UEFA To Investigate Qarabag 'Hate' Post Targeting Armenians". Barron's. 2 Kasım 2020. 2 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2021.
759. "UEFA gives soccer official life ban for racist behavior". The Washington Post. 26 Kasım 2020. 28 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2021.
760. "Armenia declares Qarabag FK press officer Nurlan Ibrahimov wanted". Public Radio of Armenia. 27 Kasım 2020. 27 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2021.
761. ZORNOSA, LAURA (7 Ekim 2020). "Cardi B apologizes for misstep and asks for peace in Armenia-Azerbaijan conflict". Los Angeles Times. Los Angeles Times. 8 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ekim 2020.
762. Ghazanchyan, Siranush (5 Ekim 2020). "Elton John calls attention to Azerbaijani-Turkish aggression against Artsakh". Public Radio of Armenia. Public Radio of Armenia. 10 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ekim 2020.
763. "Mel Gibson expresses solidarity with Armenians amid Azerbaijan's aggression against Nagorno-Karabakh (Artsakh)". gagrule.net. 27 Ekim 2020. Erişim tarihi: 29 Ekim 2020.
764. "'Armenians are being slaughtered by Trump pal Erdogan' – US actor Sean Penn". Armen Press. 24 Ekim 2020. 27 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2020.
765. "Peter Gabriel's Comments on Nagorno-Karabakh Conflict". 168.am. 168.am. 7 Ekim 2020. 18 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ekim 2020.
766. Zonrnosa, Laura (8 Ekim 2020). "Why these Armenian American celebs are speaking out about a chronic conflict". Los Angeles Times. Los Angeles Times. 9 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ekim 2020.
767. "Former UFC champ Ronda Rousey shows solidarity with Armenia over conflict with Azerbaijan". 9 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ekim 2020.
768. Ghazanchyan, Siranush (3 Ekim 2020). "Henrikh Mkhitaryan: Stop aggression against Armenians and global peace". Public Radio of Armenia. 12 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ekim 2020.
769. "Hollywood star Michael B Jordan expresses support to Armenia". 17 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ekim 2020.
770. "Tinashe Twitter". 16 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ekim 2020.
771. Shafer, Ellise (11 Ekim 2020). "Kim Kardashian West Donates $1 Million to Armenia Fund Amid Ongoing Conflict With Azerbaijan". Variety. Variety. 12 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ekim 2020.
772. "Kim Kardashian West donates $1 million to Armenia Fund". MSN. MSN. 12 Ekim 2020. 15 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ekim 2020.
773. "Kanye West: Praying for Armenia". 7 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ekim 2020.
774. "Arsenal's Ozil favours Azerbaijan in Karabakh dispute". 14 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ekim 2020.
775. "Sami Yusuf expresses support to Azerbaijan". 17 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ekim 2020.
776. "Ronaldinho films video message in support of Azerbaijan" (İngilizce). Trend News Agency. 29 Ekim 2020. 1 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ekim 2020.
777. "Sinan Akçıl, Azeri şarkıcı Saide Guliyeva ile düet yaptı". 31 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2020.
778. "Hadise ve Bergüzar Korel'den Azerbaycan'a destek". 1 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2020.
779. "Ünlü televizyoncu Acun Ilıcalı'dan Azerbaycan mesajı". 2 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2020.
780. "Kim Milyoner Olmak İster'de Kenan İmirzalıoğlu'ndan gardaş Azerbaycan'a selam: "Kardeşlerimize selam ve sevgilerimizle"". 2 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2020.
781. "Tarkan ve Cem Yılmaz'dan Ermenistan'ın katliamlarına 23 gün sonra tepki!". Erişim tarihi: 1 Kasım 2020.
782. "City of Milan urges Italian authorities to recognize the Republic of Artsakh". www.armradio.am. Ermenistan Devlet Radyosu. 16 Ekim 2020. 18 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2021.
783. "L'Ajuntament de Berga condemna l'agressió militar de l'Azerbaidjan a la República d'Artsakh i la col·laboració de Turquia". aquibergueda.cat. Aqui Bergueda. 5 Kasım 2020.
784. "RESOLUTION OF THE CITY COUNCIL OF THE CITY OF GLENDALE, STATE OF CALIFORNIA, RECOGNIZING THE INDEPENDENCE OF THE REPUBLIC OF ARTSAKH". glendaleca.gov. Government of Glendale. 27 Ekim 2020.
785. "Il Comune di Asolo fa un piccolo grande passo verso il riconoscimento della Repubblica armena di Artsakh". QDP il Quotidiano del Piave, notizie dell'Alta Marca Trevigiana. (İtalyanca). 30 Ekim 2020. 1 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2021.
786. "ALBO PRETORIO DIGITALE – Comune di Cerchiara di Calabria". www.servizipubblicaamministrazione.it. Erişim tarihi: 21 Ocak 2021.
787. "Canada's Laval recognizes independence of Karabakh". Erişim tarihi: 21 Ocak 2021.
788. "Le Sénat vote pour la reconnaissance du Haut-Karabakh". lefigaro.fr (Fransızca). Le Figaro. 25 Kasım 2020. 25 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
789. "Fransız Senatosu'ndan skandal Dağlık Karabağ kararı". Sözcü. 25 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2021.
790. "French Senate adopts resolution calling for recognition of Artsakh". Ermenistan Devlet Radyosu (İngilizce). 25 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2021.
791. "Ֆրանսիայի Սենատը ընդունեց բանաձևը, որով կառավարությանն առաջարկում է ճանաչել Լեռնային Ղարաբաղի անկախությունը". news.am (Ermenice). 2 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2021.
792. "Fransa Senatosu, resmen tanınmamış Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'nin tanınmasına yönelik tasarıyı oylayacak". tr.sputniknews.com. 19 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2021.
793. "French Senate adopts resolution urging government to recognize Nagorno-Karabakh". TASS. 25 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2021.
794. "Recognition of Artsakh's independence enters into international agenda – PM Pashinyan". armenpress.am. Armenpress. 3 Aralık 2020.
795. "Stepanakert, Yerevan Welcome French Senate Vote". asbarez.com. Asbarez. 26 Kasım 2020. 28 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
796. "Fransa səfiri: "Dağlıq Qarabağın tanınması Fransa hökümətinin siyasəti deyil"". BBC Azerice (Azerice). 26 Kasım 2020. Erişim tarihi: 21 Ocak 2021.
797. "Azerbaijani Parliament calls on government to appeal to the OSCE to withdraw France from co-chair". APA. Erişim tarihi: 21 Ocak 2021.
798. "Sahibə Qafarova: "Fransa heç vaxt işğalçı ilə işğala məruz qalan arasında fərq qoymayıb"". BBC Azerice (Azerice). 26 Kasım 2020. Erişim tarihi: 21 Ocak 2021.
799. "Azərbaycan Xarici İşlər Nazirliyi Fransa Səfirinə etiraz notası verib". BBC Azerice (Azerice). 26 Kasım 2020. Erişim tarihi: 21 Ocak 2021.
800. "Dört partiden Fransa Senatosu'na kınama". Cumhuriyet. 27 Kasım 2020. 27 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2021.
801. "Karabakh Not Recognized By France". azatutyun.am. Azatutyun. 27 Kasım 2020. 27 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
802. "Haut-Karabagh – Déclaration de la porte-parole (26 novembre 2020)". Ministère de l’Europe et des Affaires étrangères. 26 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2021.
803. "L'Assemblée nationale pour la reconnaissance du Haut-Karabakh, le gouvernement contre". notretemps.com (Fransızca). Notre Temps. 3 Aralık 2020. 7 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
804. "French Lower House Also Calls For Karabakh's Recognition". Azatutyun. 3 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2021.
805. "Karabakh MFA comment on French National Assembly's resolution on Artsakh". news.am. NEWS.am. 4 Aralık 2020. 6 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
806. "Azərbaycan Fransa Səfirinə etiraz notası verib". BBC Azerice (Azerice). 4 Aralık 2020. Erişim tarihi: 21 Ocak 2021.
807. "Azərbaycan XİN Fransa Milli Assambleyası tərəfindən qəbul edilmiş qətnamə ilə bağlı şərh verib". BBC Azerice (Azerice). 4 Aralık 2020. Erişim tarihi: 21 Ocak 2021.
808. "France struggles to retain Karabakh sway after Armenia defeat". France 24. AFP. 27 Kasım 2020. Erişim tarihi: 21 Ocak 2021.
809. "Putin: Uluslararası hukuk açısından Karabağ, Azerbaycan'ın parçasıdır". Cumhuriyet. cumhuriyet.com.tr. 17 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2021.
810. "Песков подтвердил позицию России по статусу Карабаха". İzvestiya. 4 Aralık 2020. Erişim tarihi: 21 Ocak 2021.
811. "Putin gives run-through of Karabakh issues at annual press conference". JAMnews. 17 Aralık 2020. Erişim tarihi: 21 Ocak 2021.